E sensacion cu Puerto Rico lo keda bashi ta parti di conversacion di tur dia, pa motibo di con e isla a keda despues di e pasada di horcan Maria un luna pasa. Awor, e proyeccionnan demografico ta mustra un realidad nobo.

Entre 2017 y 2019, Puerto Rico lo perde te 470.335 residente (o 14% di su poblacion). E Centro di Estudio Puertorriqueño di Hunter College, na New York, ta calcula esaki den un informe nobo cu ta analisa e exodo di e isla despues di e horcan.

Anualmente, entre 114.000 y 213.000 Puertorriqueño lo bandona e isla, e reporte ta bisa, cu ta basa su mes riba un analisis di dato di censo di American Community Survey, pa haci su proyeccionnan.

Aparte di e datonan aki, e experiencia na New Orleans despues di horcan Katrina ta forma parti di otro indicadornan cu e autornan a tuma na cuenta pa nan calculacionnan.

Den e contexto historico aki, Florida, Pennsylvania, Texas, New York, New Jersey, Massachusetts, Connecticut, Ohio, California y Illinois ta e estadonan cu lo ricibi mas Boricua.

“Den e informe nos ta trata di papia un poco di loke e exodo ta implica pa cada grupo demografico. Hopi di e famianan mester di intervencion psicologico, no solamente pa e trauma di un transicion pa un lugar desconoci, sino di sali di condicionnan opresivo,” Edwin Meléndez, director di e centro y autor di e informe hunto cu Jennifer Hinojosa, ta splica.

Manera Meléndez ta indica, e migracion ey ta inclui mucha den edad escolar cu lo mester di servicio di cuido general y medico, como tambe transferencia di documento y esey na su turno tin efecto riba e adultonan cu ta bin cu nan.

Otro reto ta bin den discusion ora hende di edad avansa ta yega, cu mester atencion medico pa dialisis, enfermedadnan cardiaco, diabetes o cualkier otro cu ta rekeri servicio continuo y cu mester adapta nan mes na otro sistema clinico. Esey ta encera hopi mas cu loke ta supone kico ta significa traslada bo bida di un lugar pa otro.”

Si ta berdad cu tin ciudad cu tin concentracion grandi di Puertorriqueño caba, manera Meléndez ta enfatisa, sin embargo ta surgi e pregunta “si e comunidadnan ta cla pa ricibi nan.”

Manera Meléndez ta recorda, gobernador di Florida, Rick Scott, a declara estado di emergencia den su estado pa facilita recurso pa esnan cu a mira nan mes forsa pa bandona Puerto Rico, pa e devastacion cu horcan Maria a laga atras.

E informe aki, Meléndez ta considera, ta recordatorio di cu e exodo apenas ta cuminsando. Di acuerdo cu e informe, debi na e devastacion di Maria, Puerto Rico lo perde den algun aña e mesun poblacion cu a perde den un decada, di 2006 pa 2016, a causa di e crisis economico cu a golpea e pais prome cu e horcan.

“E desempleo lo ta masha halto den e proximo añanan,” Meléndez ta anticipa, aparte di e impacto den sectornan manera agricultura, turismo y comercio en general, mey mey di e escasez cu na e momento aki ta reina, den un luna cu pa hopi hende ta parce un eternidad.