Pa comienso di aña a bin cu ley nobo caminda tur compania mester a inclui e BBO 6% den e prijs riba producto. Sinembargo ainda tin cierto luga cu no ta cumpli cu esaki y departamento di Impuesto lo sigui cu nan investigacion.

Managing director di departamento di Impuesto, Luenne Gomez-Pieters a bisa cu for di 2019 a drenta na vigor e cambio di sistema, caminda tur comerciante tin obligacion pa ley pa pone e prijs incluyendo e belasting BBO, BAVP, BAZV riba tur producto. Den ley ta prohibi pa pone e tres belasting aki riba e factura so na momento di paga.

E prijs cu ta wak riba e producto riba shelf ta esun cu e consumidor tin cu paga na caha. E ta bisa cu varios discusion a bin despues cu ley a pasa; na momento cu e ley a drenta na vigor, comerciante a menciona cu lo mester cambia nan sistema automatisa pa por ehecuta e ley manera mester ta. Pa e motibo aki e departamento a conclui pa duna termino mas largo pa por adapta nan sistema.

Segun Gomez- Pieters, den actualidad por tuma nota cu tin negoshi cu ta haciendo lo corecto, pero tin ainda cu no adapta nan sistema. A puntra kico DIMP lo haci. “Nos tambe a mira e situacion di cerca. Nos a bishita diferente negociante y tin control di FIOT cu tin encargo pa ripara cu negoshi no ta mantene nan mes na ley.”

Cu esey nan a duna un advertencia pa e siguiente biaha cu lo haci control; y si e siguiente biaha ainda no a cambia, lo mester duna boet a base di e ley. Nan kier haci apelacion pasobra nan a haya diferente clock riba nan website, y tambe lo tin un tipline caminda hende lo por comunica si ta mira algo no ta bon.

E ta bisa cu ta importante pa comunidad ‘keda wowo habri riba caya’. Nan como departamento di Impuesto tin a tarea grandi pa garantisa e cobransa di esaki. E ta bisa cu nan tin e cumplimento, cu ta atende e responsabilidad di señala ora algo no ta bayendo bon y nan como departamento lo actua di manera eficiente.

Nan ta haya notificacion via e-mail, team di control y FIOT pa por keda sigur y trankil cu departamento di Impuesto ta tuma na serio nan tarea pa actua y ta responsabel ora ta mira cu tin algo cu no ta corecto.

Pa locual ta trata e recibo, e ta bisa cu tur producto mester inclui BBO den e prijs. Sinembargo mag di pone riba e recibo kico e parti di BBO, BAZV y BAVP cu ta hinca den e prijs ta, pero esey ta keda na libertad na esunnan cu ta haya ta necesario.

Nan a bisa cu lo duna un aviso na e compania y pa di dos biaha lo atende, pero Bon Dia Aruba a puntra con largo lo dura, of si ta atende mas lihe si mas persona duna keho. E ta contesta cu por bay mas lihe mirando si haya mas keho di e mesun luga cu a haya advertencia.

“Naturalmente nos lo ta trahando e jaarplan 2020, cu ta e plan di maneho di kico nos ta bay haci durante aña riba e diferente tereno. No solamente riba entrada peer pa cumpli cu gobierno. E cumplimento compara cu aña anterior 2018 pa 2019, pago impuesto tabata 8%, nos tabata 60% awo ta 70% di e cumplimento di cliente cu ta registra.”

Tambe nan sa ora cu cliente no ta registra, pero ta haci negoshi ilegal y no ta cumpli cu impuesto. Esey ta tarea cu nan ta atende y nan ta haci nan mes sigur cu nan por wordo registra y nan ta cumpli.

Gomez- Pieters ta bisa cu mas lihe e consumidor bisa cu el a wak algo straño den negoshi y keha, si nan wak nan ta kita algo for di recibo of no ta specifica, nan por meld esaki cu DIMP y nan lo haci e bishita. Sinembargo e ta keda na e consumidor si ta dicidi di paga si ripara cu e prijs den recibo ta cambia ora e bay paga.

E ta splica cu a controla e 57 negoshi den e plan di maneho. E ta comparti cu aña pasa nan a trece 17.9 miyon di casi 18 miyon di correcties. A duna 7 pa casi 8 miyon na boet. Nan a pone negoshi cu no a cumpli y aña aki nan ta sigui cu control pa tur hende cumpli pa gobierno haya su parti husto.

“Den historia di impuesto y regla di un pais, tin hende cu ta cumpli, pero tin hende cu no ta cumpli. Lo duna boet durante control necesario pa obliga e contribuyente pa atende cu su deber fiscal”, el a bisa.

Gomez- Pieters a bisa pa no warda pa haya mas boet pa cumpli cu impuesto. No mester yega na boet pa consecuencia di negoshi cu por wordo evita. E ta bisa cu ta keda responsabilidad di e comerciante. El a bisa cu e departamento ta haci su best, nan ta activo riba rednan social pa mantene pueblo informa. Nan ta haci esaki tambe pa tin bon relacion cu contribuyente y pa duna informacion corecto.

E ta bisa cu nan ta ripara cu tin cierto grupo cu no sa pakico no ta pagando of cu no mester paga. Ta importante pa informa ki tipo di impuesto – sea eenmaanzaak, loonbelasting di trahado – mester retene.