Den un declaracion ayera e ministro encarga cu Desaroyo Teritorial, Infrastructura y Medio Ambiente a duna di conoce cu a logra reduci e cantidad di camber di acomodacion turistico na 2.000 pa e proximo cinco aña. Y cu a logra evita construccion di como 8.000 camber mas, otorga caba bao di gobierno anterior.

Nos no ta bay check e cifranan aki, pero ta acepta nan sin mas como corecto, ‘tot nader order’ manera a bira e palabra di ultimo moda ta bisa. E mandatario no a papia di e 5 aña despues, ya cu e Plan di Desaroyo Teritorial (Ruimtelijk Ontwikkelingsplan; ROP) ta pa 10 aña, loke ta parce nos mas apropia tambe. Y di biaha esaki ta duna nos mas perspectiva a largo plazo, loke den asunto di planificacion ta normal tambe. Pues ta keda e pregunta ta cuanto camber ta sigui den e siguiente 5 aña? Por ta cu nos ta yega facilmente na mesun cantidad cu a construi den e ultimo 10 aña, atrobe? Si esey ta e caso, anto nos no a gana nada, y mester conclui cu tur e discusion y habladera tabata pornada pasobra ta keda purba acomoda esnan cu ta yega cu un saco di placa y kier construi hotel. Pues nos keto bay no sa kico ta bay pasa den e proximo 10 aña…

Sin embargo, por ta cu nos ta haya ayudo di un banda cu nos no a spera. Y esey ta cu probablemente e pandemia a cambia un par di cos den e mundo aki. Un di nan ta cu biahamento ta bira hopi mas caro cu anteriormente, tanten no tin un vacuna pa e virus aki. Mester bisa si cu hende lo sigui biaha, cu menos frecuencia y escogiendo e lugarnan considera mas sigur. Aruba por ta un di e lugarnan ey, siempre y cuando nos mantene control riba e virus aki. Pero… e pregunta ta si nan ta sinti nan mes mas safe den un hotel cu centenares di hende, o den un apartamento den e sector di ‘other accomodation’? E riesgo di haya e virus lo ta mas chikito ora bo ta hospeda na un lugar cu hopi menos hende, cu bo mes por controla mihor. Talvez den e añanan cu ta bin nos lo mira principalmente un crecimento grandi di e acomodacion turistico di escala chikito, cu ta cumpli mas facilmente cu e sentimento di seguridad. Y esey lo ta acopla na e aumento grandi cu nos a mira caba den ultimo añanan, unda e sector aki a crece bira como un tercera parti caba di e totalidad di loke Aruba ta ofrece.

Tin un aspecto importante mas pa considera aki. Esey ta cu kedando na cualkier parti di Aruba, den cualkier bario unda e Arubiano mes ta biba, e turista ta haya mas facil e ‘sabor local’ cu ora e ta keda den un di e hotelnan grandi na nos costa, meymey di centenares di otro stranhero. Y mester tuma na cuenta cu esaki ta di importancia pa un eventual diversificacion di mercado. Europeo tin otro mentalidad y idiosincracia cu Mericano. Nan ta menos amante di e hotelnan enorme y ta prefera keda na lugarnan mas chikito, mas den contacto cu pueblo. Esnan cu conoce Europa bon sa cu den centro di e ciudadnan turistico importante di Europa bo ta haya un sinfin di hotel chikito y mediano, y nada di e tamaño di e hotelnan grandi manera nos tin aki.

Por cierto cu e actual director di DIP a doctora riba un tesis den cual el a indica bastante aña pasa caba e tendencia aki den direccion di acomodacion mas chikito, di ‘boutique hotel’ y hasta mas chikito cu esey. Straño cu nos no ta tende e persona aki papia nada di e conocimento ey. Por ta cu e ministro no kier pa e papia di esey? Su partido en todo caso, esun di e director, en todo caso den e decadanan nos tras a bay net den direccion contrario den nan afan pa traha mas tanto hotel posible, y te awe… Ehemplo di esey ta e proyecto Port City, unda ta insisti cu mester bin un desaroyo turistico/comercial riba tereno di waf, mientras tanto aña pasa caba nan mesun plan a fracasa. E tempo ey caba tabatin cuestionamento si Aruba mester di e desaroyo grandi ey, y si por realisa esey sin cu otro area ta bay sufri. Nos no por ta asina ciego cu nos no ta mira cu e desaroyo comercial dilanti e hotelnan a hiba na kiebra di centro di Playa y cu Port City probablemente lo significa e final definitivo di Caya Grandi. Pero nos tin e leve impresion cu esey no ta preocupacion at all pa e actual mandatarionan, cu ta keda vocifera un vision di ‘sigui crece’ mientras cu, den e caso aki, ta haci nos kere cu a tuma un rumbo nobo y definitivo di ‘sostenibilidad’.

‘Hay que ver para creer’ pero nos a keda cu e temor cu no ta haciendo nada mas cu ‘temporisa’ e ritmo di crecimento di hotel grandi, te dia sucede loke e Hulandesnan ta yama “de wal die het schip keert’. Nos no mester dos mil camber mas, ni e dos mil cu ta sigui despues.