Ultimatum a termina ayera cu un contesta di gobierno, cu probablemente no lo para accion di e sindicatonan, pa recupera e parti di salario entrega aña pasa. Na e momento aki ta dificil anticipa un salida positivo, aunke ta papiando si. Di otro banda, ta dificil tambe yega na un solucion cu por satisface ambos banda. Esaki entre otro pasobra gobierno no ta den e posicion pa duna nada na ningun. For di e cifranan di presupuesto complementario 2021 ta resulta cu ta cera aña mas faborable, cu como Afl. 50 miyon extra na entrada, pero ainda nos ta mira un deficit di mas di Afl. 530 miyon. Pa compara, presupuesto aproba di 2021 tabata anticipa un deficit di Afl. 762 miyon riba e ‘exploitatierekening’, cu a keda reduci considerablemente. Asina mes a keda e reto grandi di bula di un solo biaha pa un presupuesto balanza otro aña. Pero, a pesar cu esaki tabata previsible na 2020 caba, cu pa e añanan siguiente lo keda sumanan enorme di deficit gubernamental, e tempo ey gobierno envez di papia cla, a recuri na priminti cos cu no por, armando e actual problema cu e sindicatonan.

Tambe ta keda e pregunta si gobierno no por a haci mas. E critica cu gobierno a haya ta cu, fuera di e reduccion di salario (12,6%), no a haci tanto pa baha gasto. Realmente no a tuma e medidanan cu tabata pertinente mirando e situacion. Pregunta tin entre otro tocante e personanan bao contrato cu uitzendbureau, contrato directo cu gobierno (arbeidscontractant), esnan cu contrato como empresario mientras cu en realidad ta empleado nan ta, manera den e Plan di Crisis Social. Pero por tin mas hende contrata bao di e tipo di contrato di fantasia aki, inventa pa gobierno mes pa evadi cumplimento cu derecho laboral regular. No cu sector priva tabata warda riba e mal ehemplo di gobierno aki, pasobra den e sector ey pa hopi aña e tipo di ‘flexibilidad’ aki ta ampliamente conoci y aplica. Ta mas bien gobierno cu ta parce e ‘Johnny come lately’ den e practica aki.

Mester conclui cu varios paso logico a keda invisible. Lo no tabata logico si den casi dos di crisis, gobierno lo a aboli e sistema di promocion automatico pa ambtenaar (‘periodiek’) cu ta haci dificil pa contene aumento di gasto di personal? “Ora e hero ta cayente bo mester strika”, e dicho ta bisa, pero gobierno a sinta warda te ora el a fria pa cuminza haci algo. Si acaso nan a cuminza, pasobra esey tampoco nos por sa. E asunto ta masha simple: si bo no para e aumento casi natural aki den gasto, loke bo ta perde na gasto via e asina yama ‘natuurlijk verloop’, esnan cu bay for di servicio sin cu bo ta haci algo activamente (retiro, pension, fayecimento), e gasto di payroll ta aumenta di tur manera. Y riba esey ta tuma hende na trabao. Esey pa un parti ta inevitable, tin hende cu ta bay cu bo mester reemplaza, pero e salario ey tabata presupuesta caba, of no? Pakico anto mester a presupuesta 8 miyon extra pa recluta hende nobo? Ta bisa cu esey ta pa departamentonan involucra cu seguridad, cu mester mehora nan operacion. Pero, nos a mira algun aviso pa e mas di 100 puestonan aki? O ta via otro canal – no gubernamental – ta recluta nan?

Ta mas cu obvio cu e actual gobierno, mescos cu tur otro, ta trahando caba riba su fundeshi pa proximo eleccion. Pa nada di mundo nan ta desea di perde e base electoral importante di e aparato publico, cu algun tempo pasa tabata na mas di ocho mil salario cu tayo di gobierno tabata ofrece pa come na esnan privilegia. Cifranan di gobierno mes (Uitvoeringsrapportage 3-2021) ta mustra cu esey a bira un poco menos; desde comienzo di aña a baha di 4629 cupo full time te 4550, un ganashi di 79 cupo (esaki ta parti di e payroll). Manera a ilustra ariba, cu placa extra lo a tuma mas di 100 persona extra na trabao… e cifranan ta papia pa nan mes.

Riba tur esaki nos ta bin tende cu gobierno no mester cumpli mas cu e acuerdo di november 2018 cu ta encera e plan di ahuste structural (BVP), pasobra e medida di 12,6% lo a bin na su lugar… Si esey ta asina anto di unda a sali e wega cu a hunga desde inicio aña pasa, envez di bisa e empleado publico y semi-publico, cu por lo pronto, y esey ta pa varios aña, lo no tin nada di haya. Esey lo no a stroba sindicato di tuma accion, al fin y al cabo nan t’ey pa defende interes di trahador y no por spera di nan cu ta bay sinta keto. Pero gobierno lo tabatin un motibo valido, esey si: e crisis ta real y berdadero. Sin embargo, e ora ta bira mas dificil ainda pa comprende e wega orquesta hunto cu e empresanan estatal mas importante, esunnan cu e salarionan mas halto na Aruba, pa nan si haya compensacion pa e 12,6%. Ora casonan di eventual accion sindical cuminza bay corte, nos lo haya sa kico huez ta pensa di tur esaki. Lo tin cierto comprension pa situacion di gobierno, pero trato igual ta un principio hopi importante tambe.