Awendia, si bo kier impresiona hende, bo mester tin un titulo academico y ademas… sa bon con pa mezcla Hulandes cu Papiamento, di tal manera cu bo ta duna prueba di bo dominio di ambos idioma den bo intervencion. Claro cu lo bin critica riba e ponencia aki, bisando cu, specialmente den e ambito gubernamental, nos ‘standard’ ta usa bastante palabra na Hulandes cu a bira parti di nos idioma caba. Esey sin mas ta berdad. Asina nos ta papia di ‘belasting’ y ‘belastingdienst’, di ‘landsverordening’ y mas di e terminonan aki, sin cu ningun hende tin e afan pa cambia esaki. Di otro banda, di igual manera nos ta papia di impuesto y servicio di impuesto sin cu ningun hende mester rabia, y esey cu nan rason pasobra den nos vision e ta simplemente expresa e rikesa di nos idioma.

E problema ta, sin embargo, na momento cu nos ta cuminsa cambia otro palabranan comun y coriente tambe, di tal manera cu mita di e frase ta na Hulandes, y e otro mita di baina ainda ta na Papiamento. Na e momento ey ta bira tempo pa bisa e persona concerni, cu e ta logra mas admiracion si e mantene su mes na un idioma den cada frase. Nos ta bisa ‘un idioma den cada frase’ pasobra ta un realidad cu hopi di nos ta expone nan conocimento di diferente idioma, usando expresion di otro idioma y ta cambia di un idioma pa otro durante e mesun conversacion. Esey no tin nada malo cune, al contrario ta demostra e habilidad di por papia diferente idioma. Hopi bon, basta nos keda haci e esfuerso di practica tur cos na un manera corecto.

Y ya cu nos ta den e discusion di uso corecto di nos idioma, ban keda den e tema aki, cu nos tin basta tempo sin toca. Un di e fenomenonan menos positivo di nos maneho diario di diferente idioma banda y hunto cu otro ta, cu nos no tin e custumber di coregi otro, ora nos ta usa expresionnan na forma incorecto, o ta ‘inventa’ forma nobo di palabra cu, aunke tur idioma ta den movimento y desaroyo, no ta parce nos corecto. Talvez ta nos ta demasiado inflexible, cu nos no ta ‘bay cu tempo moderno’? Dificil pa bisa, pero laga nos duna un ehemplo. Nos tur conoce e forma di enfatisa combinando un palabra manera ‘aki’ o ‘ey’ cu e famoso ‘nan’. Di e manera aki ‘akinan’ ta un manera di enfatisa ‘aki’. Cu tempo nos ta haya cu cierto hende ta cuminsa usa e forma enfatico ‘akinan’ como e forma ‘normal’ cu consecuencia cu nan no sa bisa ‘aki’ nunca mas. Esey no ta tur pasobra seguidamente a inventa e famoso ‘akinanan’ cu realmente ta un construccion indebido y excesivo pasobra e ta un doble enfasis. Sin embargo, e uso incorecto aki a cuminsa bira ‘mainstream’ caba den e Papiamento di hopi di nos ciudadanonan, tambe di hende cu un nivel cultural considerable. Y cu asombro nos mester constata cu casi nunca nos no ta tende di critica ni observacion den e eventonan cu tin pa stimula nso idioma nacional Papiamento. Lo ta pasobra nos ta asina custumbra di mezcla cos, cu nos no ta enfoca riba coregi otro? Esey por ta e caso pero nos mester corda si cu nos tin e pretencion di ta usando a base diario un idioma madura y completo, y si esey ta e caso nos mester discuti, aunke ta de vez en cuando, e tipo di cambio aki den e idioma di tur dia cu no tin ningun base. E motibo pa haci esaki ta cu si nos no ta coregi, despues di tempo ta parce cu ta e palabra incorecto a bira e norma, anto esun cu ta usa e corecto ta parce di ta haci su mes ridiculo. Un ehemplo di esaki ta e famoso ‘prueba’ cu no solamente tin uso como sustantivo, pero awendia ta parce di ta reemplazando e verbo ‘proba’ tambe. Talvez tin hende cu no ta aprecia ora bo coregi nan den esaki, pero e situacion ta bira un poco ironico cu casi bo mester defende bo mes ora bo bisa corectamente “mi no mester di proba esey” y “mi mester prueba di esey” y otro hende ta purba coregi bo Papiamento pa bo.

Straño ta cu masha poco e aspecto aki di nos idioma ta bin dilanti. Riba e conocido website papiamento.aw tampoco nos por haya algo tocante e uso corecto di Papiamento, si pa loke ta ortografia, pero no pa loke ta uso corecto o incorecto di cierto palabra o expresion. Awor, por ta cu un lector ta puntra su mes, kico ta e afan di e corant pa preocupa tanto cu uso corecto di nos idioma. E motibo principal ta cu un corant, na Papiamento, ta representa un di e fuentenan mayor di texto na Papiamento riba un base diario y esey ta trece cierto responsabilidad cune. Un di e problemanan ta cu e fluho di texto cu ta yega na nos corant ta asina diverso, cu ta imposible coregi o uniforma tur esaki diariamente, pa e costonan concerni. Pero esey no ta motibo pa no ta consciente di e problema.