Innovacion ta e lema, e consigna nobo pa e actual gobierno di coalicion. Y pa mustra cu no ta papia so, pero ta haci tambe, nos prome ministro ta di bishita na un di e paisnan Nordico, Estonia. Sin duda algun su discurso aya lo tabata yena cu e miho intencion y deseonan di nos gobernantenan pa logra cambio den nos manera di goberna, y lo e bolbe tambe cu un cantidad di compromiso haci o logra, pa den e tempo nos dilanti inicia e proceso tan spera, y necesario aki.

Di otro banda, nos ta cuminsa haya un sentimento incomodo cu tur esaki. No pasobra nos ta duda di su bon intencion, pero… nos no a cana e caminda aki caba? A pesar cu e actual prome ministro tin e beneficio di duda, ainda, nos no a mira añanan largo nos anterior prome ministro inunda nos pais cu su consignanan? Di desaroyo sostenible y un Aruba 100% liber di combustible fosil. Hasta un refineria ‘berde’ nos a keda di haya, pero ya cu tur cos tabata den man di e ‘rojo rojitos’ na otro banda di lama, nos a predeci y a mira e debacle ey bira realidad. Tur esey a bin termina na nada y si nos bay haci un recuento awe, no tin mucho positivo di conta. Si nos djis limita nos mes na e logronan riba tereno di transicion pa energia renovable, nos tin bastante tempo para keto. Nos a haya un parke di panel solar acerca, cu ta algo positivo, pero kico mas? Un segundo parke di molina a bira un imposibilidad, y pa varios motibo valido, pero no tin claridad kico si ta bin na su lugar. Cu e debacle di e refineria e proyecto di gas natural tambe a muri un morto ‘natural’ asina cu WEB tampoco por conta cu gas pa por libra di e heavy fuel oil dañino pa produccion di coriente. A bira bastante keto riba e tereno aki.

Pero nos tin otro tereno cu ta exigi nos atencion, y felizmente nos a comprende cu atencion di gobierno ta bay den e direccion ey tambe: haci bida di comercio y ciudadano mas facil, agilisando e procesonan unda mester comunica cu gobernacion. Awor, ora nos puntra awendia kico ta bay pasa, nos tin miedo cu ta ‘dal nos mata’ cu lema, consigna: nos ta bay pa e-government! Masha bon, completamente di acuerdo, pero pa e no muri den su estado di lema, di consigna, nos lo mester acopla e instrumento moderno di e-government cu e problemanan structural di organisacion cu nos tin. Un ehemplo.

Ta facil pa bisa cu na cierto pais, manera por ehemplo Singapore, bo ta habri un negoshi den cuestion di minuut… Y bo ta casi tende e fanaticonan di innovacion pensa: “esey nos tambe mester por.” Si, nos tambe mester por, y ohala e bira realidad tambe. Sin embargo, y aki ta unda e trabao duro ta bin, con nos kier bay transforma e actual sistema di administra den algo cu ta totalmente contrario na loke nos ta haci awor? Esaki no ta simplemente un cuestion di introduci software nobo y cuminsa opera di otro manera, esey no ta bay asina. Y pakico no? Pasobra organisacion ta hende, y no structura abstracto riba papel. No lubida cu silenciosamente nos aparato gubernamental a haya, a costo di miyones, sistemanan digital pa nan traha cu nan. Esey a drecha algo den e manera di anda cu e ciudadano? Si, aki aya nos por nota algun cambio positivo, di cual e ciudadano ta probecha, pero en general por bisa cu esey no tabata e caso. Hasta nos por a experimenta e aña aki un desaroyo retrogado unda nos a bolbe na e rijnan pa haya number nobo di auto. Vaya innovacion!

Cu tur esey, nos kier djis mustra nos duda cu lo bay logra algo? Esey no ta e caso, si tuma e tarea aki y hacie di e manera corecto. Den hopi aspecto tin hopi trabao haci caba pa loke ta e actual problema y obstaculonan den e sistema, pa loke ta e procesonan cu tin di haci cu empresa. Mas di cinco aña pasa caba, y varios biaha den e añanan prome cu esey, a traha analisis detaya di con e actual proceso ta pa yega na establece un empresa formal, di sinta cerca e notario te yega na opera un negoshi, cu e permisonan corespondiente den bo man. Banda di algun cambio cosmetico, nos no ta mira cu a cambia tanto, asina ta, cu mester haci tur e trabao ainda. Pero, e problema no ta den e sistema digitalisa. E problema ta pa cambia e manera di pensa di e funcionario publico, cu ta kere cu tur control mester ta di antemano, y despues no tin un follow up drechi di control periodico. Nos ta mira esaki den control di higiena den supermercado y restaurant, djis pa menciona un ehemplo. Pakico mester tarda dos aña pa bo por haya permiso pa un restaurant, si despues bo no ta mira nan mes, net ora nan mester bin controla. Tur esaki no ta bay cambia di nochi pa mainta cu e-government, pero cu cambio drastico di manera di pensa.