Gasto di salud ta mustra tendencia di aumenta y mester di reforma pa maneha esakinan

No tin otro opcion cu reforma henter e sistema di siguridad social y esaki ta inclui e seguro medico. Asina Director di SVB, Ing. Edwin Jacobs, cu for di ultimo 7 lunanan ta encarga cu maneho di Organo Ehecutivo di AZV a bisa Bon Dia Aruba.

Pa Jacobs, tuma e maneho di AZV despues cu Ruben Goedhoop a bay, tabata un reto mas. E tabata nifica familiarisa cu tur e procesonan y tambe, reconoce cu tin hopi similaridad den forma con mester maneha un fondo colectivo pa asina hisa su efectividad.

Pero mescos cu a sosode cu e fondo di pensioen di biehes, AOV, pa Edwin Jacobs e ta cla cu mester bin cambio cu ta por haci dolor, pero mester tuma paso pa garantisa cu ta keda cu un seguro medico cu ta cubri e necesidad basico di comunidad.

Jacobs a bisa Bon Dia Aruba cu e situacion cu Aruba ta den ta peculiar. E pais ta den un crisis di salud y economico/financiero y gran parti di entrada di Gobierno a cay afo. Locual ta purba haci ta cumpli cu palabracionnan cu a keda haci entre partidonan.

“Pero mas cu tur cos nos bista mester keda enfoca riba futuro. Reformanan ta necesario, pasobra gastonan den futuro ta mustra un tendencia di aumenta. Den mi mesun investigacion mi a constata esey, y ora cu mi a compar’e cu e rapport di PriceWaterHouseCoopers di Hulanda (riba AZV) tambe por wak esey. E ta un punto di atencion pa e proximo añanan, cu ta rekeri reforma.”

A duna AZV tarea cu ta coresponde na Gobierno

Locual Jacobs a constata tambe den e siete lunanan di ta dirigi e seguro medico general ta aki ta trata di un compania colectivo di seguro cu tin tareanan cu en principio no ta pertenece na un compania di seguro, sino ta tarea publico. “Ta tareanan di pais. Mester haci e cambio ey, pa tarea di pais bolbe na Gobierno.” Y e tareanan aki ta encera con ta organisa salud publico na Aruba, kico ta e ambiente di cuido na Aruba y kico kier pa comunidad ricibi na cuido di salud. Kico ta e prijs cu ta bay cobra pa servicionan. Awor aki ta AZV ta negocia e prijs, pero nos no tin e garantia cu esaki ta realmente e prijs. Nos tin formanan di financia cu no ta transparente. E forma di financia cu lumpsum manera awor ta e caso no por keda asina, pasobra no tin un transparencia riba dje.”

Aki ta papia di e financiamento di dr. Horacio Oduber Hospital, IMSAN y Respaldo cu tur ta haya un suma pa aña pero no ta mucho cla kico ta haya a cambio.

“Nos mester yega na un sistema di fiha prijs pa servicio medico. Institutonan tin e tendencia di pusha responsabilidad di e tarifanan riba AZV, pasobra e seguro medico ta financia. Esey ta laga poco espacio pa gerencia di e organisacionnan tuma decision a base di nan propio huicio y evaluacion.” E no ta nifica cu e instancianan ta malusa e fondonan, sino cu e sistema actual no ta brinda claridad. E responsabilidad di maneha e gastonan y haci e pagonan, segun e sumanan cu tin disponibel, mester ta den man di esnan cu ta dirigi e instancianan aki y no AZV.

Instrumentonan legal ta den man di Gobierno

Pa cu servicionan nobo, ta Pais Aruba mester determina esaki. Den otro palabra e paisahe di cuido mester bolbe pa responsabilidad di Pais, pasobra ta Gobierno por bin cu instrumentonan pa enforsa e maneho. AZV no ta den e condicion pa esey.

Den 20 aña di AZV, e seguro medico general a asumi responsabilidad adicional cu no ta solamente di cumpra servicio pa su aseguradonan y pa e fondo keda solvente. Si mi analisa e landspakket y e negociacion entre Hulanda y Aruba, ta atendiendo e punto aki, unda e responsabilidad di sector di cuido ta cay pa Ministerio di Salud. Pasobra e ta un responsabilidad di Ministerio y di Pais Aruba y no di AZV. Ta e Ministerio ta responsabel pa e tipo di servicio medico tin na Aruba y cua ta e servicio nobo cu mester. Mesun cos ta trata di determinacion di prijs y calidad.

Limite y prijs maximo

Cuido Medico ta un producto ta mescos cuminda, cu ta di prome necesidad. Pues, Gobierno mester trat’e asina tambe, y pone prijs maximo. “Salud ta un aspecto di prome necesidad y no por laga mercado liber determina e prijs.

Si AZV negocia un prijs, e ta sinta riba stoel di poder ehecutivo di Aruba cu tin e tarea pa crea instrumentonan legal si constata cu cosnan no ta cana bon.” Gobierno a cuminza cu e responsabilidad aki, entre otro cu institucion di Inspeccion General di Cuido di Salud, pero mester tin mas. Jacobs a bisa cu proximamente ta bay tin un Instituto di Calidad. Tur e institutonan aki ta haya instrumento legal cu na momento cu constata cu no ta duna e nivel di cuido manera calidad ta exigi, cu nan por actua. Na e momento aki e ta den scochi di e seguro medico cu ta AZV.

Eynan mester bin e separacion, entre kico ta seguro. E tarea di un compania di seguro, locual AZV ta, ta pa traha na beneficio di su aseguradonan y cumpra cuido na e miho relacion di prijs y servicio. Esey ta nifica cu mester wak con ta bay usa e placa cu ta drenta di aseguradonan. “Awor aki ta mira e tendencia, comosifuera no por pone limite na locual ta usa na cuido. Internacionalmente, den Reino, esey no ta e forma di opera.”

Maneha gasto nifica haci escogencia

E gastonan manera lo desaroya den futuro, e demanda di cuido y e desaroyo di poblacion ta pone cu e gasto di cuido na Aruba lo aumenta y aki mester ta prepara. “Nos tin un populacion cu ta embeheciendo y nos tin su efecto caba. Malesa cronico ta manifesta nan mes y nos ta mira su efecto, particularmente na personanan cu edad mas hoben. Y e ta trece e reto con ta paga pa e cuidonan aki. Y ta yega un momento, cu locual tin pa paga, no ta yega mas.”

Jacobs ta compara e presupuesto di cuido manera cualkier presupuesto di un famia. Si dado momento uso di coriente ta subi drastico y ta cuminza come den e placa cu tin pa alimento, mester haci sacrificio un caminda. Sea ta controla e gasto di coriente, drumi sin airco of ta keda sin come. Pues ta cuestion di haci escogencia y ta cuminza maneha e gasto di coriente. “Pa e pais ta mescos. Si gasto di AZV ta aumenta rapidamente y no contene, mester kit’e di un caminda. For di unda lo kit’e? Di Enseñansa, di inversion di infrastructura of ta bay maneha? Y maneha ta nifica haci escogencia.”

Un trabao cu ta compatibel cu otro

Despues di a haya su ritmo, Jacobs ta fiho na AZV tur Dialuna, y fiho na SVB tur Diabierna y e otro dianan cu ta inclui Diasabra ta fluctua entre e dos instancianan, haciendo uso tambe di medionan moderno di comunicacion. Y den su opinion, despues di tur e lunanan ta traha cu ambos, e ta kere cu tin espacio pa unificacion di Organo Ehecutivo AZV y SVB cu por resulta den reduccion di gasto na nivel operacional. Ademas e ta permiti e dos instancianan amplia nan base di dato cu por keda bon usa pa sostene maneho den salud y labor.

Den edicion di mañan Bon Dia Aruba lo publica mas di e combersacion extenso di Director di SVB, cu despues di maneha AZV pa algun luna, tin un bista bon cla riba e realidad di e fondo y cu como pais, tanto Gobierno, dunadonan di cuido pero sigur tambe e aseguradonan mester ta consciente cu ta trata aki di un producto cu tin su limite pa por pag’e. Den otro palabra, pa por sigui cu AZV mester bin cambio.