editorial 2_15_1.jpg

Nos a tuma nota di e iniciativa di ministro encarga cu Salubridad Publico y Deporte pa inicia un trayecto di mehoracion di reportahe financiero di e entidadnan cu ta ricibi subsidio traves di su ministerio. Esakinan ta e fundacion y asociacionnan liga na e dos areanan di trabao aki. Mester aplaudi e iniciativa aki y hasta lo ta bon pa logra cu otro ministerio tambe sigui su ehemplo. Den ambos area den pasado tabata existi situacionnan indesea unda no semper tabata trata di corupcion intencional, sino mas bien di falta di conocemento di con ta hiba un maneho financiero responsabel. Factornan cu ta hunga un papel den e situacion aki tabata por ehemplo e falta di stabilidad den e organisacionnan den deporte, unda no semper por a garantisa e conocemento adecua pa hiba un maneho corecto. Cu tempo e situacion aki a drecha parcialmente, pero mester progresa y ademas consolida un situacion sano den esaki. Pues deporte mes por progresa ora tur hende ta custumbra cu un regimen adecua di control financiero.

Riba tereno di salubridad tambe tabatin varios caso di falta di calidad den reportahe financiero, cu atraso considerabel cu tabata perhudica e propio organisacionnan aki. Tambe tabatin caso di organisacionnan cu tabata raporta pero unda e ministro encarga no tabata di acuerdo cu e forma den cual e cuentanan anual tabata presenta. Como representante di e instancia cu ta otorga subsidio e mandatario tin pleno derecho di pone condicion na e subsidio y esey ta encera pone condicion encuanto e dunamento di cuenta financiero. Den e caso concreto di e conflicto entre e ministro y e fundacion SABA a yega felizmente na acuerdo pa sigui discuti e asunto den un ambiente trankilo y esey tambe ta di aplaudi. Ta di spera cu den esaki lo tuma na cuenta cu mester aplica e ley nobo aproba fin di aña pasa cu ta crea un cuadro general pa supervision di tur cas di cuido, incluyendo esunnan cu ta duna cuido na persona di edad. Esey ta implica cu  no por simplemente yega na acuerdo den e caso individual di SABA, pero mester haci esaki di un forma cu ta cuadra cu e supervision cu mester bay tin pa tur organisacion den e ramo aki.

Tambe e supervision ta toca e parti di e inspeccion di salubridad cu no tin fin di keda cla. Ta bira tempo pa haci e pregunta ta ken ta stroba den e proceso aki. Ta imaginabel cu banda di e aspecto legal di independencia di e inspeccion e ta tambe un asunto di laga e actual inspeccion traha na manera independiente, den e sentido cu e director di departamento y e ministro no ta mete den caso individual cu e inspeccion ta atende. Esaki ta parce algo menor talbes pero ta importante pasobra nos tin hopi caso di independencia formal pero unda a base diario e mandatario ta mete den tur decision. Ehemplo bibo di esaki ta e manera di anda cu e N.V. nan di Pais Aruba, cu ta entidad huridico riba nan mes pero den hopi sentido ta sigui orden directo di e ministro concerni. 

Pero e punto mas importante di e asunto aki ta cu esun cu ta exigi norma di control financiero, mester  ‘lead by example’. Den esaki no ta trata e ministro concerni den e intento menciona di mehoracion, pero ta referi na tur ministro. Y aki ta unda mester constata cu nos ta bibando den un situacion straño pa no uza otro palabra. Ehemplo: un sindicato ta bay hues pasobra den negociacion di CAO e compania estatal ta nenga nan acceso na e cuentanan anual di e compania. E sindicato no a haya rason pasobra hues mester sigui ley y statuto di e compania, y no por obliga e compania entrega copia di su cuenta anual. Mester cambia ley pa esaki? No, e ta simplemente rekeri un cambio di mentalidad den gobernacion unda transparencia y dunamento di cuenta ta bira algo normal y nos ta hopi leu di yega na e situacion ey. Ora Algemene Rekenkamer constata algo iregular ta sucede den asunto financiero di e gobierno di turno, nan no por haci mas cu raporta na parlamento, unda un mayoria di e gobierno di turno ta para cla pa frustra cualkier intento pa mas investigacion. Nos ta mira e proceso frustrante aki ta tuma luga pa trinta aña caba y no tin bista riba un mehoracion den sentido di aumenta independencia di nos Contraloria General dunando nan e posibilidad di atende asunto cu Ministerio Publico directamente.

Ta di spera cu e iniciativa di e ministro encarga cu Salubridad y Deporte haya mas acogida cerca su coleganan. Pasobra mescos cu ta conta pa esnan cu ta ricibi placa di pueblo como subsidio pa duna cuenta, esun cu ta duna tambe ta traha cu placa di pueblo. Un sugerencia: laga gobierno como accionista di tur compania propiedad di pueblo dicidi cu tur cuenta anual di tur compania estatal ta bira disponibel pa publico en general. Lo ta un bon comienso.