Kier elimina un porciento di total di AZV mientras cu Organo Ehecutivo ta aumenta gasto cu 4 miyon

No ta ora pa depriva comunidad di Aruba di fisioterapia, cu ta un paso preventivo pa mas gasto den salud publico despues. Esaki ta opinion di Asociacion di Fisioterapista, AVF, di Aruba, cu ayera a presenta un carta na Presidente di Parlamento mr. Edgard Vrolijk y tambe a hiba un copia pa Minister di Salud Publico Dangui Oduber.

Motibo di e carta ta e anuncio di Minister Oduber cu ta bay sigui e modelo Hulandes, pa para of limita grandemente e compensacion di tratamento di fisioterapia entre otro. E anuncio di e Minister a bin como otro sla, pasobra ta for di tempo cu a introduci AZV, fisioterapistanan mester lucha pa nan sobrevivencia.

E asociacion ta lamenta cu su miembronan mester a tende den media cu Minister Oduber a tuma e decision, particularmente pasobra tin hopi tempo caba ta pidiendo audiencia cu Gobierno, pero lamentablemente sin resultado. Hasta prome cu e eleccionnan di 2021, e Asociacion di Fisioterapistanan a manda un carta cu diferente pregunta pa e partidonan politico, incluso e partidonan cu awor ta forma parti di Gobierno. Na momento cu Formado tabata tene encuentronan cu diferente stakeholders (115) a purba pa medio di diferente canal pa haya un cita y tambe participa den reunionnan. Pero “te cu awor e asociacion no a haya ni contesta ni invitacion. Otro gruponan si por a comparti nan ideanan,” Marlon Maduro, Presidente di e asociacion a bisa.

Fisioterapia ta bolbe den pakete na Hulanda

Mas ainda, AVF ta straña cu a informa CAft di e decision, pasobra e ta mustra cu e Minister no ta en absoluto na altura di e desaroyonan positivo pa loke ta fisioterapia na Hulanda y tampoco sa kico e profesion ta encera. Berdad cu 15 aña pasa a saca fisioterapia for di e pakete basico di Hulanda, mirando cu e Gobernantenan no tabata mira e balor agrega di e terapia. Pero awor cu e pandemia y e efectonan di COVID-19, a mustra con importante e ta cu tin fisioterapia den e pakete basico. Particularmente pa pacientnan cu malesa cronico y kehonan agudo ( red. un pacient cu sobrevivi COVID-19 despues di simannan di ta intuba, mester di hopi fisioterapia pa por recupera. Pacientnan di Aruba cu a bay Colombia pa motibo di COVID-19 y sali di cuido intensivo ta ricibi tratamento largo di fisioterapia pa nan por recupera movecionnan basico).

Na Hulanda, Minister Demisionario di Salud, van Ark a bisa Tweede Kamer cu mester tin atencion pa e balor agrega di fisioterapia, pasobra di otro forma “e cuido ta hala innecesariamente for di e prome liña relativamente barata pa un di dos liña hopi caro.” Segun e mandatario Hulandes, fisioterapia ta cuadra den e lucha pa percura cu tin e cuido debido na e luga adecuado y e enfoke pa yega na cuido cu ta cuadra cu necesidad.

“E trabao di fisioterapistanan ta contribui grandemente pa pacientnan cu keho cronico manera problemanan cardiovascular, diabetes, obesidad ta keda den movecion pa asina nan problemanan no bira pio y asina evita cu mester opera. fisioterapia como tal ta traha preventivo,” Marlon Maduro a bisa.

Embehecimento y necesidad pa fisioterapia

Minister di Salud a bisa den su declaracion den Amigoe di Aruba cu mester pensa riba paketenan adicional den AZV pa asina inclui fisioterapia. Pero, nos asociacion tin preguntanan riba esaki.

Na e momentonan aki Aruba ta confrontando embehecimento. E grupo di riba 50 aña ta mas grandi cu e grupo di 50 y menos. Mayoria den e comunidad aki no tin e capacidad financiero pa haci gastonan adicional, mirando cu e costo di bida ta bira semanalmente mas caro y entradanan no ta subi. Hasta e entradanan a baha pa motibo di pandemia.” E asociacion ta sigui bisa cu hopi ciudadano di e edadnan mas halto ta biba unicamente di pensioen, mester paga nan belasting y den un situacion manera e Minister ta propone, hasta lo mester busca un seguro adicional, mientras cu nan mester sigui paga nan prima di AZV manera semper.

“E ta parce nos imposibel pa kere cu e personanan aki lo mester paga un contribucion propio, corda pa paga un prima adicional pa asina por haya nan fisioterapia paga. Kico ta pasa den caso di operacion pa motibo di fractura of un persona ta haya un protesis di rudia? Con e pacient lo mester paga pa su mesun fisioterapia? E pacient lo mester bay cas, sin por move y asina bay atras den calidad di bida?” ta e pregunta di Maduro.

AZV ta limita

E asociacion ta haya importante pa splica cu for di principio ora cu AZV a lanta, semper a trata fisioterapistanan manera yiu di afo. Semper mester a traha cu locual a resta. Manera Maduro a bisa Bon Dia Aruba, fisioterapistanan a bay atras cu 9 florin pa sesion, compara cu prome cu AZV. Ademas cu a baha nan tarifa na momento di a introduci AZV, tambe a limita e cantidad di tratamento. Fisioterapistanan a keda limita na unicamente 3210 tratamento pa aña. Esey ta nifica tambe cu nunca a surpasa e presupuesto di 5.5 miyon florin cu ta destina pa fisioterapia. E suma aki ta pa tur e 28 fisioterapistanan cu mester brinda servicio na comunidad, tanto pa cuido preventivo y curativo. Na e momentonan aki tin seis miembro di e asociacion cu ta cu pensioen y AZV no a yena e cuponan, cu ta nifica cu tin unicamente 22 fisioterapista cu ta trahando. “Door di esaki tin lista di espera algo. AVF a trece esaki dilanti durante diferente reunionnan, cu e cantidad di habitante na Aruba a subi drasticamente y lo ta bon pa amplia e cantidad di tratamento cu fisioterapistanan ta duna. Pero AZV semper a nenga.” Segun e asociacion, consecuencia di e actitud aki ta cu tur aña, na final di e periodo no por sigui trata pacient.

“Consecuentemente, e pacientnan mester tuma mas remedi y a crea espacio cu nan mester a busca ayudo na e di dos liña, cu ta specialistanan cu a y ta sali AZV mas caro, ya cu no por exclui mes cu mester paga pa operacion.”

Un porciento

Locual ta imposibel pa e fisioterapistanan compronde con door di saca nan di e pakete basico di AZV, cu e seguro medico general lo scapa placa. “Nos costo ta unicamente un porciento di tur e gastonan di AZV. E pregunta ta keda di con mester saca fisioterapia for di e pakete, si tarifanan pa tratamento no ta ni na e mesun nivel compara cu tempo cu AZV a inicia,” Conny van Niel di e AVF a bisa. “E tempo ey, SVB tabata paga mas cu 50 cen pa tratamento, compara cu e tarifa awor.” Door di limita e cantidad di tratamento na 3210 pa tur fisioterapista ta afecta tambe e posibilidad pa un profesional cu a haci su estudio, por sigui profesionalisa su mes, na beneficio di comunidad.

Pero locual AVF ta haya yamativo ta, cu mientras cu kier kita e un porciento di gasto di AZV cu ta encera e tratamento di fisioterapista, gastonan pa maneha AZV si a conoce aumento continuo desde 2016. A pesar cu tur hende mester a entrega 5.5 porciento di salario, incluso personal di AZV, pero tambe fisioterapistanan, asina mes e gastonan pa maneha AZV a subi cu cuater miyon florin, di 443.990,977 florin na 2019, pa 448.944.436 florin na 2020. “Di con no por a baha gasto na e organo ehecutivo di AZV,” e fisioterapistanan ta puntra nan mes.

Corta unda por, no den cuido preventivo

Locual ta yamativo pa e asociacion ta cu tanto Minister di Salud como Director di AZV ta papia henter ora cu mester mas prevencion den cuido. Pero cu e decision drastico aki, ta mustra cu no ta pensa ta cua ta e gruponan di cuido cu mester carga e cuido preventivo y cua ta bay duna AZC mas gasto. “Tambe ta straño cu Gobierno ta keda para riba cu mester corta den gasto di cuido, mientras cu segun AVF tin otro gastonan publico cu por baha, di forma cu ta realisa e reduccion di costo di 60 miyon florin.”

Prevencion ta un proceso, cu mescos cu e desaroyo di un proyecto positivo pa Aruba, lo tuma tempo. E crecemento tin momento di stagnacion y/of caida. Pero finalmente ta logra e meta. “Loke nos kier bisa ta cu pa realisa e meta final di cuido preventivo no ta sosode di awe pa mañan. E mester di tempo. Otronan, kizas hasta pafo di cuido, lo mester colabora pa hunto yega na e meta aki,” Maduro a subraya. “E medida impopular aki lo ta un sla grandi pa comunidad di Aruba y su cartera y lo trece hopi incomodidad pa Salud Publico.”

E asociacion ta spera cu door di presenta e carta y haya un reunion cu Parlamento lo por yuda den comunica e mensahe, y hunto traha na un sociedad mas saludabel. Pero mientrastanto, e asociacion ta spera cu e carta cu a entrega na Presidente di Parlamento mr. Vrolijk lo tin efecto. E Presidente a priminti di pas’e pa e Comision Permanente di Salud cu ainda no ta completamente cla, pero a sigura di lo pone su empeño pa asina e fisioterapistanan lo por bin hiba nan pensamento pa Parlamentarionan pa splica nan papel importante den e cadena di cuido di salud, y hunto yega na un solucion pa asina mantene fisioterapia den e pakete basico di AZV.

Despues di e encuentro cu Presidente di Parlamento, Presidente di AVF Marlon Maduro hunto cu miembro Conny van Niel a hiba copia di e carta pa bestuurskantoor, dirigi na Minister di Salud Publico.