Mas hefe riba lista?

Recientemente, dos hefe di un departamento gubernamental a subi lista di e partido actualmente den gobierno. E prome no a hala tanto atencion, pero ora e hefe di e servicio di infrastructura digital tambe a join, e comentarionan a cuminsa sali. Tabata bon idea? Esaki por? Dos pregunta diferente, cu tin contesta diferente. Si e por? Sigur cu e por; nos no tin ley cu ta prohibi esaki. Si e ta bon idea, esey ta otro asunto. En todo caso e ultimo noticia a causa cierto preocupacion cerca esnan cu ta kere cu su persona ta den posicion pa maluza informacion confidencial di otro hende pa metanan politico, cu e servicio na su mando tin den su poder. E asunto aki ta exigi cu nos ta mir’e di varios angulo.

Pa cuminsa, ban bisa cu e hefe converti den politico lo por maluza informacion digital den su organisacion. Pero esey e por a hacie ayera tambe, sin cu e tabata riba lista. Esey por pasa anto ainda na cualkier momento, y probablemente e lo no ta e unico cu ta den e posicion pa haci esaki. E pregunta clave aki ta: kico ta existi na control interno den e organisacion pa preveni cu cualkier empleado, tambe esun mas halto, por abusa y saca di manera indebido informacion confidencial? Manera nos a señala caba den e caso reciente di corupcion den ministerio encarga cu labor, nos tin duda grandi si ta existi un sistema di control interno  independiente y eficaz, cu ta dirigi riba preveni e tipo di abuso aki.

Nos a scucha nos prome ministro argumenta cu cualkier persona como funcionario publico por haci cos prohibi, talbes mas facil ainda si e no tin e color politico cu ne y no ta lanta sospecho asina lihe. En berdad no necesariamente esun cu ta abiertamente partidario ta esun cu ta bay viola regla, pero no p’esey por descarta henter e asunto lansando e sugerencia di ‘miho nos bay controla otro’ y no su amigo riba lista. E pregunta clave a keda sin contesta: con control  interno ta organisa den e departamento, cu tin un minimo di garantia cu no sin mas personal, cualkier di nan, por saca informacion confidencial, pa cualkier meta. Prome ministro a laga e contesta ey habri. Ademas e periodista no a puntra esey. Pa nos, esey ta e punto esencial: bo a traha riba un sistema cu ta proteha contra cualkier abuso? Mirando tur e problemanan cu a sali na cla, tambe den ministerio encarga cu Infrastructura y Planificacion, kico e gobierno aki ta haci al respecto?

Pero tin mas aspecto pa atende den esaki. Un pregunta hopi importante: gobierno, en general, no esun actual so, ta haya mas importante pa tin profesional cu conocemento y experiencia adecua na mando di su departamentonan, o ta mas importante pa tin hende cu ta politicamente confiabel? Claro cu si nan ta di confia politicamente y nan ta bon profesional, no tin ningun problema pa ningun gobierno. Pero, no ta berdad cu e experiencia di mas di trinta aña ta bisa nos cu gobierno(nan) no ta confia ningun hefe cu no ta cu nan politicamente? E por ta con bon cu e kier como profesional, si e no ‘hura’ lealtad na e partido na mando, e no ta haya e puesto. No ta berdad cu e practica ta, cu si tin hefe cu no ta di e color na mando, ta haci delaster un cos  pa saca nan for di nan puesto? Manera a sucede entre otro na Servicio di Impuesto y otro departamento mas durante e actual gobernacion?

Awor, si tur partido ta reconoce e realidad aki, y ta sali di e punto di bista cu ningun hefe no ta di confia, cu no ta ‘conecta’ politicamente, anto miho nos ta acepta cu tur puesto di tur departamento y servicio ta bira vacante ‘pa ley’ y nos ta haya un ekipo totalmente nobo cu banda di e ministronan ta drenta pa dirigi gobernacion? Of esey no ta suficiente y nos ta bay adopta e modelo di varios pais Latino Americano, unda cu cada gobierno nobo, tur empleado publico ta keda automaticamente retira, y e gobierno nobo ta ‘cherry pick’ ken por bolbe haya empleo na tal o cual departamento. Esey nos kier? Really?

Laga nos mira e asunto di e otro banda tambe. Kico lo a pasa si e hefenan aki a subi lista di un di e otro partidonan? Kico lo tabata e reaccion di nos prome ministro? Lo el a bisa cu e ta respeta e libertad di cada ciudadano pa haci e escogencia pa subi un lista, tambe ora no ta esun cu e ta lidera? O lo e haya cu hefe di servicio gubernamental mester mantene un posicion mas neutral posibel? Den pasado, uno bastante remoto por cierto, tur esaki no tabata un problema. Casi nunca un hefe di servicio gubernamental tabata subi lista. Tabata casi un honor pa nan no hacie.  Pero si nos kier sigui riba e caminda di sigur ultimo trinta aña, regla esey oficialmente y elimina e fenomeno di e funcionario cu tin un bandera so: esun di Aruba.