Opinion - Domestic Violence/Bullying

Fundacion pa Hende Muhe den Dificultad (FHMD) a comparti cu Bon Dia Aruba nan cifranan pa aña 2016. E fundacion ta haya hende di diferente nacionalidad y cultura cu ta acudi cerca nan pa ayudo. Pero cifranan di 2016 ta indica cu a haya mas hende local aña pasa. E fundacion a ripara cu compara cu 2015 algun cifra a subi un poco.

Aña pasa e fundacion tabata sumamente activo y ta cla pa sigui haci mas trabou e aña aki pa yuda combati abuso domestico na Aruba. Den total pa 2016 e fundacion a haya 122 cliente nobo.  Tin diferente nacionalidadnan cu ta yega cerca nan di locual aña pasa hopi mas persona local a acudi cerca nan. Nan tabata tin 71 persona local, 18 persona di Colombia, 9 di Republica Dominicana, 6 di Hulanda y Venezuela, 4 di Corsou, 2 di Jamaica y Guyana. Di Surinam, GrandBay, Saba y Ecuador a haya 1 persona di cada un. Di e 122 hendenan aki, 53 tabata casa, 42 soltero, 19 tabata biba hunto y 8 divorcia.
Total cliente cu e fundacion a haya den e parti residencial tabata 27: 16 di Aruba, 6 di Colombia, 2 di Hulanda anto 1 di India, Corsou y Venezuela. E tempo maximo cu e cliente a keda cerca e fundacion tabata cuater luna. Tambe e edad cu nan a atende durante e aña aki tabata entre 18 – 58, cual ta keda varia.

E total di e muchanan cu a keda den nan cas di refugio tabata 37, edadnan entre 0 – 17 aña. “Mi por bisa si cu di mayoria di e casonan tin hopi cu di berdad ta logra di sali for di e situacion. Tin algun cu ta bolbe bay bek den e mesun situacion. Tin mayoria cu ta bay bek cerca nan famia como tambe algun cu ta djis sigui riba nan mes despues di sali for di nos shelter. Sea cu nan a haya un trabou of dependiendo kico eigenlijk e persona tabata tin mester e momento eynan”, Maria Carasquilla, trahado social na FHMD ta splica Bon Dia Aruba. Den 2015 e fundacion a atende 91 caso den total cual tabata poco menos cu 2016 den parti ambulatorio. Den parti residencial, den 2015 a atende 15 caso. “Pues nos a ripara cu den 2016 e cantidad a subi cu 27. Pa e cantidad di mucha nos tabata tin 19 den 2015 cual tambe a subi den 2016.”

Diferente problema pa atende
E diferente tipo di problema cu e fundacion a atende tabata entre otro fisico, emocional como tambe un combinacion di ambos. A topa cu diferente tipo di problema cu a atende cu ne manera problema di adiccion na casino, problema cu droga y problema cu vivienda. “Nos ta haya hopi hende cerca nos cu ta pidi pa guia riba esaki pasobra esey tin hopi na Aruba a pesar cu nos ta kere cu no tin,” sra. Carasquilla ta comenta. Hende soltero tambe ta yega cerca nan pa pidi yudansa na unda nan por keda como tambe algun menasa di morto cu e pareha ta haci contra e victima. A topa cu varios problema entre mama y yiu tambe unda yiunan ta maltrata mayornan. “Violencia domestico ta eigenlijk e gran parti cu nos ta haya cerca nos: maltrato fisico, emocional, sexual y economico.” Sra. Carasquilla ta sigui splica cu a registra 15 caso unda tin problema cu alcohol y 9 cu droga anto 4 unda ambos a hunga un rol. “Nos ta duna eigenlijk duna nan e guia, conseho y depende e caso, nos ta wak con nos por guia e persona como tambe a base di kico e persona mes kier. E fundacion ta traha cu mayoria otro instancianan. Dependiendo di e caso naturalmente ta trata cada caso individualmente.

Enfasis riba prevencion
Coordinador di e fundacion, Magaly Maduro ta bisa: “E aña aki nos kier concentra riba prevencion. Pa tanto e hobennan como e ser masculino. Durante e ultimo 21 aña nos a enfoca hopi riba e ser femenino, e problemanan cu e ta enfrenta y nan yiunan.” E fundacion ta bisa di bay pone mas enfasis riba e parti di dating entre hobennan. “Den media nos ta mira cu tin basta problema tambe den hobennan. Door di abuso di droga y alcohol – specialmente den periodo di Carnaval – tin basta keho ta drenta. E hobennan mes no ta tur ora kier papia di e asunto pero e mayornan ta señala esey.”

Charla
Sra. Maduro ta bisa cu ta bay sigui cu e proyecto di Teenage Dating Violence den un manera nobo anto e meta ta pa e bay den e module na scolnan secundario. “Nos enfasis ta sigui riba e hende homber no solamente esun cu ta wordo maltrata, pero esun cu ta maltrata. Bo no ta lanta ta maltrata hende. Tin factornan cu a hunga un rol den pasado of cu ta hungando un rol actualmente pa causa cu bo ta haci actonan violento. Nos ta bay enfoca tambe na doñonan di trabao cu charlanan. Si nan tin interes nan por yama nos y nos ta ofrece charlanan na trahadonan pa nan sa unda nan mester ta y ki derechonan tin.”