Trahado Preventivo na Fundacion Respeta Mi, Jeanmiree van der Werf, ta splica cu hopi mayor no por reconoce cierto señalnan cu pa trahadornan social ta obvio cu e mucha of hoben ta pasando den cierto abuso. Pa e motibo aki tambe a inicia un proyecto pa traha un lista di señalnan cu profesionalnan pero tambe mayornan por uza pa cuminsa conoce y sa e señalnan di abuso sexual di mucha y hoben.

Esaki ta un feedback cu a bini for di profesionalnand den veld cu tin mayornan cu no sa e señalnan.
“Cierto cosnan bo no por trek conclusion cu ta abuso sexual pero tin cosnan cu bo ta mira cu bo mester cuestiona y actua di biaha, hiba bo yiu docter pa wak kico ta pasando,” segun sra. Van der Werf.

Fundacion Respeta Mi awor ta trahando riba un lista di señal. Normalmente lo a enfoca esaki riba profesionalnan pero mayornan tambe lo por bin busca esaki manera cu e ta cla. E ta den proceso di printing ainda pero asina cu e ta cla e ta bay online tambe. E ta un lista hopi extenso anto e fundacion a traha hopi tempo riba dje. A parti esaki for di 0 pa 4 aña, 4 pa 12 aña y 12 pa 18 aña, anto esey ta señalnan general cu bo por ripara di formanan di abuso, sea abuso fisico of negligencia , e por ta ora e mucha ta pasando den abuso emocional cu tambe ta un topico cu no ta wordo papia suficiente di dje.

“Tanto na scol tambe, e muchanan cu por ehempel ta wordo tenta na scol, y nos a pone na banda tambe ora muchanan ta bira victima di loverboys, cual ta ‘Pimps’, y tin hende ta pensa e no ta pasa na Aruba pero nos ta compronde for di instancianan concerni cu si, esaki ta pasando na Aruba tambe,” Sra. Van der Werf ta splica.

E fundacion lo inclui señalnan specifico tambe pa por ehempel ora e mucha ta bira testigo di violencia relacional, y explotacion sexual. E fundacion tin mas cu 1 aña trahando riba e lista aki y kier a haci esaki mas perfecto cu por, e ta tuma hopi investigacion y tempo pa por logra traha esaki, e layout y compila tur informacion.

Pa prome cu aña cera ta sperando cu por keda cla cu e lista aki pa publicacion. Aworaki tin booklets informativo, trahando tambe cu un instancia pa traduci materialnan na Spaño, Ingles y otro, pa asina por inclui otro idiomanan den e materialnan. Esaki ta un lista traha no solamente pa comunidad pero sigur cu e profesionalnan den mente cu tin algun cu no ta reconoce e señalnan di abuso tampoco.

“Nos cu ta den e topico di abuso tin ora nos ta bay hopi deep den dje y tin ora e no ta mucho saludabel pa keda den e topico asina, nos a ripara cu esaki ta haci cu hopi profesional ta falta informacion den Onderwijs vooral, nan mester hopi e informacion di señalnan.”

E fundacion tambe ta enfoca riba e parti di trauma den klas, pasobra tin ora no tin e conexion ora mira si un mucha no ta comporta su mes bon of e ta ‘mala mucha’ , pero no ta cu e ta mala mucha. Mester observa e manera cu e ta bezig ta expresa su mes , e ta eigenlijk pidiendo ayudo. E parti akinan ta trece un tiki reto mirando cu nos ta biba den un comunidad cu si un mucha ta keto e ta obediente pero esey tambe ta cosnan cu por ta señal, e mucha keto eynan hopi kisas no por imagina e ta pasando den abuso y ta pensa tur cos ta bayendo bon cune.

No ta tur ora e ta asina. Pa e motibo e lista aki ta wordo traha y den e trainings e fundacion ta splica riba atencion selectivo (‘selective attention’) enfatisando cu no ta pasobra e señalnan aki so ta riba e lista kiermen cu esey ta e unico señalnan cu ta existi. Mester tene cuenta tin cosnan cu por ta bo ta premira, e señal por ta den bo cara pero door cu bo ta wak otro banda bo ta perde e oportunidad pa yuda un mucha debidamente.