E gremionan empresarial cu tabata keha tocante e incertidumbre di kico ta bay pasa na 2020, a haya un respuesta rapido, pero probablemente no esun cu nan a spera. Dialuna den oranan laat a bira conoci cu gobierno ta bay aumenta e tasa di e ‘deviezenprovisie’ cu 0,6%. Miho bisa e ta 6 promille, pasobra e ley ta formula asina; e tasa actual ta anto 13 promille. En todo caso, e aumento aki ta duna gobierno na 2020 un poco mas entrada, cu ciertamente nan mester pa cumpli cu e normanan stipula pa presupuesto 2020. Nos no a caba di scucha tur e reaccionnan ainda, no di e gremionan ni tampoco di otro entidad involucra. Banda di loke nan ta opina ta naturalmente importante pa scucha si nan a ser consulta den e proceso aki, cu sigur tin su efecto riba importacion, y por lo tanto riba nivel di prijs den nos economia.

Ora e pagonan den exterior pa paga mercancia ta bay costa mas, den cierto sentido por bisa cu esaki ta un devaluacion di e florin: ta costa bo mas pa bo yega na divisa. Y tur esaki lo tin como consecuencia cu comerciante lo bay inclui esaki den e prijs di nan producto, a menos cu nan no por haci nada otro cu absorbe e cambio aki. Esey ta conta sigur pa e empresanan cu ta franchise y cu no por cambia prijs segun nan mes deseo. Den e caso ey esaki automaticamente ta pone presion riba rentabilidad di e empresanan aki. Cu e gremionan no ta bay ta contento cu e decision aki, ta di comprende.

Aparte di esaki lo bay tin e efecto riba prijs, cu ta haci bida mas dificil pa nos tur, pero especialmente pa esnan cu entrada modesto. Por argumenta cu e no ta un suma exorbitante, como 0,5% di GDP. Di otro banda lo por bisa: atrobe 0,5% di GDP cu ta bay pa gobierno, cu ta saca esaki di e poder di compra di e ciudadano, sin cu realmente ta mira unda gobierno mes ta practica algo di austeridad. Y cu un perspectiva pa 2020 unda segun Banco Central consumo total lo mustra un caida di -0,4%, e medida aki lo implica un caida mas grandi ainda.

Sin embargo, e consecuencianan previsible di e medida aki pa loke ta comercio y consumo no ta e unico aspectonan cu ta capta nos atencion. Ta tambe e anuncio repentino, despues di lunanan di silencio, sin cu aparentemente a consulta esaki cu tur partner y stakeholder cu mester tin algo di bisa. Nos sa en todo caso di bon fuente cu no tabatin consulta cu Asociacion di Bankero (ABA) ni tampoco cu banco comercial individual. Nos no ta caba di comprende con esaki ta supuestamente parti di un reforma fiscal, cu manera anuncia na inicio, lo a keda di discuti y consulta cu esnan envolvi, tambe e gremionan.

Segun cu nos a cuminsa haya e sensacion cu e reforma fiscal den su totalidad tabata algo masha curu y cu gran parti no tabata dicidi ainda, a ripara un cambio tambe den actitud unda mas y mas a cuminsa reacciona, di banda di e ministerio concerni, na un manera negativo. Esaki a hiba tambe na e intercambio no asina bunita cu e secretario di estado Hulandes, cu a haya di tende cu e lo haya sa di e reforma fiscal dia cu e mandatario yega asina leu pa anuncia. Igual tambe CAft, cu a insisti, cu nan razon, cu si nan no sa kico gobierno ta bay haci cu e reforma fiscal, anto no ta posible pa traha proyeccion di mas aña, algo clave den tur planificacion. Como medio di comunicacion nos a opina varios luna atras caba cu segun nos parecer e problema cardinal ta cu no ta existi un vision cla unda ta bay hiba e reforma fiscal. Esaki principalmente pasobra no tin claridad pa loke ta e piesa clave den cualkier reforma y esey ta bo ley principal pa impuesto indirecto, cu den nos caso ta e BBO. Ta exactamente e eventual reemplazo di e BBO, pa algun opcion unda tur ta mustra inatractivo pa un of otro razon, ta haci cu te awor ainda no por tin claridad den ki direccion dirigi e barco.

Henter e situacion cu nos ta aden awor, pasobra e no ta e problema di e mandatario so, ta haci nos corda e comentario di Camara di Comercio na aña 2006, prome cu introduccion di BBO, cu esaki ta un opcion si politico/mandatarionan menos responsable no bay hunga cu e porcentahe di e ley y aumenta esaki te na un nivel cu e efecto inflacionario ta cuminsa haci daño serio. Ata nos aki, 13 aña despues, cu un BBO di 6%, cu no ta brinda posibilidad pa aumenta mas, sin cu nos bay sufri e consecuencianan. Por ta cu awor, poco poco, mas y mas hende ta cuminsa comprende pakico e tempo aya, y awor, e entidadnan internacional cu ta conseha nos, ta recomenda un BTW (VAT) a pesar cu ni den gobierno, ni den comercio tin apoyo pa e alternativa aki. Si nos no ta move piesa clave den e wega aki, anto nos ta condena na gato cu den desesperacion cu ta dal salto straño.