Algun siman atras tabatin un tayer organisa por medio di Eco Living Aruba y Community Matters pa comparti conocemento riba plantacion y trahando cunucu di cuminda den nan mesun hardin of bario. Despues di esaki gruponan di diferente hende rond di nos comunidad a keda den contacto cu otro pa sigui stimula plantacion rond di nos comunidad via diferente proyecto.

Roselinde Barros di Eco Living Aruba ta comparti cu Bon Dia cu e iniciativanan aki ta netamente loke ta stimulando cunukeronan di futuro, creando biodiversidad y abundancia en bes di keda daña e tera pa despues nos ta frustra pa kico cuminda no por crece riba nos isla. “Fuera di nos trabao diario di crea productonan natural, nos ta kere tambe cu ta hopi importante pa crea un bida mas sostenibel y engrandece nos comunidad,” Sra. Barros ta bisa. A bini cu invitado Roland van Reenen for di Corsou pa duna e tayer ‘Ban Planta Awa’, cual ta basa riba principionan di Syntropic Agroforestry – un manera simpel y efectivo pa converti un parti di bo hardin den un cunucu sostenibel di cual bo por come for di dje tur dia den futuro. Ta subraya cu no ta asina cu mester awasero pa planta, nos mester planta pa asina por yobe, segun Sr. Van Reenen ta enfatisa. Ronald Van Reenen ta un ‘forest farmer’ y syntropic farming guru hopi conoci caba pa su experiencia den e area aki.

Naturalesa ta purbando di restaura su mes
E tipo di iniciativanan aki ta hopi importante pa nos sistema ecologico, nos naturalesa, flora y fauna pa diferente motibo segun Sra. Barros ta splica Bon Dia. Por ehempel den crea e tipo di hardinnan aki pa tambe traha cu e tera por medio di crea diferente nivel di ‘mulch’ pa sanea e tera. “Naturalesa ta tuma 350 aña of mas, y nos por haci esaki nos mes den 3 aña y mey,” segun Sra. Barros. Mirando con na Aruba nos tin hopi cadushi, hopi hubada y matanan cu hopi sumpiña ta un indicacion cu naturalesa kier pa nos keda afo pa e haci su trabao di restaura e tera. Pa esey tambe bo ta topa cu por ehempel fruminganan cora cu ta morde bo pia, tur esey ta e manera cu naturalesa ta purba di wanta e humano afo pa un rato pa asina e por haya su chens pa restaura su mes. E tayer aki tabata un oportunidad di tres dia unda por a siña mas tocante e tema aki y pone den practica.

Gruponan tumando iniciativa pa sigui stimula accion y conocemento
Un meta grandi ta pa crea comunidadnan, diferente gruponan cu awor ta comunica via WhatsApp Groups pa sigui colecta material y traha diferente proyecto. Riba 18 di Juni lo tin un encuentro interesante caminda lo bay Princess Amalia Basis School pa crea un hardin rond di e scol. Esaki ta un bon ehempel pa yega na e mucha y mayornan pa nan siña tocante esaki y keda stimula e conocemento.

“Nos tin speransa cu nos por sigui haci esaki y yuda nos naturalesa bay un tiki mas dilanti,” Sra. Barros ta bisa. Ultimamente esaki ta loke mester para keto riba dje, mirando tur e desaroyonan grandi cu nos isla a pasa aden durante ultimo decada. No por sigui desaroya y neglisha naturalesa. “E motibo pa kico nos a yama e tayer ‘Ban Planta Awa’, ta pasobra na Corsou por ehempel nan tin cunucunan cu a cuminsa cu cuater liter di awa per square-meter pa dia, y awor nan ta duna awa solamente un bes cada pasa 20 dia,” Sra. Barros ta splica.

Awa ta un otro tema cu ta un preocupacion tambe riba e isla den loke ta agricultura pa motibo di prijs, pero si bo crea un sistema ecologico manera esaki, bo no lo mester preocupa mesun hopi riba e parti di awa pa bo cunucunan. Loke ta interesante pa nota tambe ta e resultadonan di nan prome Syntropic Garden despues di cinco siman, unda cu por a observa con lihe e plantanan aki a crece sin ningun pests ni malesanan. Por sigui Syntropic Farming Aruba riba Facebook pa asina tambe forma parti di e comunidad y haya sa mas tocante nos matanan, con pa sigui ta mas sostenibel di berdad y keda comparti conocemento cu ta hopi valioso.