Un articulo a hala nos atencion e siman aki. E tabata di un parlamentario pa e fraccion gubernamental grandi, cu den nos pagina Bista Politico a trece e tema di responsabilidad y responsabilizacion bao di esnan cu ta dirigi e proceso administrativo dilanti. Su articulo tabata relaciona cu e presentacion cu Departamento di Recurso Humano a duna na parlamento tocante e vision y plannan desaroya relaciona cu e Landspakket acorda cu COHO. Nos por comparti e opinion cu si awor en adelante e departamento ta bay implementa reglanan basico di maneho di personal, ta pasobra tur e añanan nos tras nan no a haci esey. Ta pesey e ta un di e departamentonan mas critica. Esey pa dos motibo. Un lo ta e disfuncionamento di e departamento mes y e otro ta cu aki mester a busca un forma con traha circulo di rectangulo ora ministronan ta exigi esey. E imposibilidadnan cu nos a mira pasa den e ultimo decadanan ta incontable y increible. Manera e hecho cu un persona sin ningun educacion ta bay di schaal 2 pa schaal 8, mientras uno cu sí ta cumpli cu requisito, mester keda bula un pa un manera ley ta bisa.

E splicacion cu ta laga hende babuca ta cu e reglanan ta conta solamente pa esnan cu tin e diploma, no pa esun cu no tin nada… E tipo di complaciencia aki cu e nivel politico a haci, entre otro, cu lo ta bon pa cuminza reforma e departamento aki na promer lugar, pa despues sigui pa otro. Ademas ta conoci pa hopi aña cu e departamento no tin un capacidad suficiente di operacion, cu consecuencia cu papel di tur ambtenaar ta tuma añas pa keda cla.

Pero tin mas. Cu nan razon e departamento ta mustra riba responsabilidad di tur esnan cu ta dirigi trabao gubernamental. Esey ta corecto sin mas pero ta necesario puntra si nan tin tambe e instrumentonan pa maneha. Un hefe di departamento no tin mucho di bisa den e proceso di evaluacion di su personal; hasta ora entrega tur documento na tempo na DRH ta tarda varios aña pa keda cla, a menos cu ta trata di privilegiado politico. Den asunto di disciplina tampoco por haci hopi; hasta un simple ‘berisping’ por tarda varios aña pa keda cla. Nos conoce caso unda un amonestacion asina a keda entrega, cu firma y tur di Gobernador, tres aña despues di e incidente.

Pa e tempo ey e trahador a drecha su bida y e mes y su hefe a keda indigna pa e proceso inutil aki. Si un hefe mester maneha, por lo menos e promer paso disciplinario no mester ta na ministro y Gobernador, sino na e departamento mes. Pasonan mas severo manera suspension y retiro lo mester keda unda nan ta. Otro instrumento cu un hefe tin ta reduccion di salario pa oranan no traha. Esaki no ta un medida disciplinario sino un medida administrativo. Cuanto hefe ta haci uso di esaki pa disciplina esnan cu ta cana drenta y cana sali manera nan ta haya ta bon, pasobra nan tin ‘proteccion politico’? No a keda hopi hefe mas den gobernacion cu ta capaz di actua hasta contra un mandatario si mester.

Fuera di no por usa recompensacion monetario como incentivo pa trabao, pasobra e no tin influencia riba esaki, tin mas asunto cu no ta den su man. Si ta laga airco cendi anochi y den fin di siman, ta laga usa telefon pa loco pa yamada personal, tur esaki ta resulta den gasto cu e hefe no ta haya pa mira; tur esaki ta core via Finanzas y Recurso Humano. Un parti chikito di e budget di un departamento ta loke e hefe ta haya pa mira y pa cual e por hiba un maneho di control y austeridad. Cu esaki nos kier hustifica cu un hefe ta laga tur cos pa nan cuenta y ta opera bao di e capa aki di ‘no ta mi problema’? No, ta bira tempo pa hefenan cuminza tuma responsabilidad y cuminza exigi cu nan ta ‘haya responsabilidad pa eherce responsabilidad’. Cada un riba nan mes no por sinta inventa un sistema di evaluacion pa nan empleadonan; ta algo cu mester tuma lugar na un punto central. E bala ta bolbe asina riba cancha di e mesun Departamento di Recurso Humano cu segun e parlamentario ta ‘na werki’. Honestamente, nos no ta mira esey ta bay mehora den e proximo milenio.

Aparte di tur e motibonan interno cu ta exigi mehoracion, tin esun externo cu e parlamentario corectamente ta menciona y cu ta e ‘razon de ser’ di gobernacion: servicio na publico. Te awe ainda mayoria di oficina di gobierno ta emana un aire di ta ey pa nan mes na promer lugar, unda e ciudadano ta ‘bin molestia’. Manera bisa na varios ocasion, nos no ta lubida e poco excepcionnan positivo, al contrario. Ta nan ta proba cu bon servicio ta posible, basta esnan cu ta dirigi pone nan mente na esey y exigi loke nan mester pa logra esey. Y finalmente, ningun hefe no ta logra nada sin e debido apoyo di e nivel ministerial. Mirando atras mas di trinta aña, e unico conclusion ta cu casi nunca tabatin sea exigencia, sea apoyo pa mehora e aparato, di e nivel politico. Drecha mundo, cuminza cu boso mes…