Durante un anochi di informacion, cu presentacion di topico tocante demencia, na cas Marie a sali na cla cu na Aruba e poblacion cu ta diagnostica cu diabetes tin un porcentahe halto di 16.2 compara cu 8.3 porciento di e populacion mundial.

 Esaki a consecuencia cu e estilo di bida na Aruba ta malo y cu riesgo pa keda diagnostica cu demencia. “E porcentahe halto ta bin segun un investigacion haci por medio di studiantenan di Universidad di Aruba (UA). Unda cu nan a conclui; ‘estilo di bida na Aruba ta malo’ ta conduci cu 16 porciento di poblacion a keda diagnostica cu diabetes. Cu estilo di bida nan ta referi; no tin hopi movecion, e parti di nutricion tambe ta malo y poco conocemento di kico ta biba salu. Como consecuencia e daño cu un persona haci na su mes tanto na nan celebro of curpa no por wordo cambia asina facil.”

“Segun for di nan investigacion tambe, nan observa, mas y mas hende ta cuminsa haci mas movecion , ta busca informacion nan riba internet, pero no ta ainda na e caminda cu mester ta pa hendenan cu ta diagnostica cu diabetes pa no yega na haya demencia. Pasobra unabes cu un persona keda diagnostica como diabetico, bo organo nan cu afecta, incluyendo bo celebro cu tambe ta un organo, e chens ta grandi cu bo por bira un persona cu demencia.

Studiantenan di e facultad Social Work & Development di UA a haci presentacion di tres diferente tema cu tin di haber cu demencia. Temanan cu nan scoge ta; combati diabetes, problema di adiccion 65 plus, manera alcohol y droga, y kico ta demencia mes. E topiconan aki cu nan a scoge ta abase di investigacion cu nan a haci rond di e tema ancianonan di Aruba cu demencia, esaki ta pa asina nan termina nan segundo aña di nan estudio.

E studiantenan di segundo aña cu a haci nan presentacion ta; Shennelyn Croes, Marylain Veldman, Lisen Lawani, Juliene Duran, Gabriella Carisal, Keyla Reeder, Genesis Maduro, Marian da Silva y Deanna Lamplein. Bao guia di nan docente Gueseth Nuesh.

“Durante e anochi di e charla aki a acerca un studiante Shennelyn Croes y a puntr’e con a bay cu su presentacion; e ta splica como trahado social e ta hay’e leuk y tambe pa educa pueblo y no educa uno so. Tambe ta pa brinda un servicio di cuido bo mester sa di kico bo ta papia, kico ta encera e trabao cu bo ta haci. Pa nan como grupo por a haci un presentacion pa cas Marie nan mester haci hopi investigacion y pasa cerca hopi centronan pa asina nan por a yega na informacion nan. Luganan cu nos a bishita ta; FADA, CAA, FMAA, Cas Marie, centro di memoria, dokternan di cas y investigacion ariba internet. Mirando cu na Aruba no tin hopi data, pasobra segun e ta splica cu na Aruba no tin un sociedad ainda cu ta reconoce esey ainda unda bo ta bay un caminda pa haya dato como pa uza como informacion.”

Sra. Croes ia splica locual e ta pensa di demencia; “demencia bo mester wake manera un paraplu cu ta contene varios temanan di e malestar nan manera alzheimer, vascular diseases y depresion. Y demencia no ta solamente ora cu un persona ta lubida pero tin cierto cosnan cu hunto ta afecta e celebro cu ta bay pone un hende lubida. Y no ta algo comun y supone pa pasa si un hende ta activamente birando grandi. Y cu como parti di estudio cu nan haci nan a haya tema di ageing loke kiermen bira grandi unda cu nan mester amplia nan conocemento den e grupo di hende cu bira anciano na Aruba unda cu demencia ta hunga rol grandi cerca nos hende grandi.”

Lisette Does cu ta coordinador di Cas Marie. “E ta conta cu Cas Marie ta un pasadia pa hende nan cu tin demencia, unda ta ricibi nan mas amabel cu ta posibel for di dialuna pa diahuebs for di 8or pa 4or. E ta sigui bisa cu ohala nan por habri tambe den weekend. Cas Marie tin 10 aña di existencia  y a wordo funda pa Booi Escalona. Cu meta pa hendenan cu demencia por yega y socialisa na Cas Marie cu otro hendenan cu tambe ta sufri di e malestar aki.”

A puntre con sra. Does ta experencia e hendenan grandi cu tin demencia ora cu nan ta na Cas Marie. “E ta conta cu na Cas Marie ta duna nan actividad pa haci pa asina e personanan cu demencia mantene nan habilidad. Actividadnan cu na ta haci ta entre otro yuda traha den cushina, haci handenarbeid y tambe duna guia na e famia cu tin ser keri cu tin demencia cu ta bayendo atras den demencia. Nan ta bay atras pa motibo cu hopi biaha nan beis ta cambia, nan ta bira agresivo, nan no sa di e momento mas of  ta lubida cu nan tin edad avansa caba.”