Sector di horeca ta colgando na un liña y Jan van Nes di Food & Beverage Association ta kere cu ta ora pa Gobierno berdad cumpli cu su promesa pa bin cu un fast track, manera cu a priminti.

 

Y kizas si a elimina un poco di e burocracia cu ta existi, barnan por a haya mas espacio den aire liber y restaurantnan por opera cu mas cliente posibel cu ta contribui no solamente na e negoshi, pero tambe na caha di Gobierno.

 

Famia

Jan van Nes ta representa e interes di e sector di horeca bou cua restaurant, bar y nightclub ta cay. “Restaurant y bar ta famia di otro. Pero nan no ta mescos. Un restaurant ta traha cu cantidad di stoel y no ta permiti pa pone mas stoel den un cierto espacio. Unabes cu e stoelnan ta ocupa, mester bisa clientenan cu kier drenta cu no tin luga pa nan. Ta invita nan pa bin pa e siguiente ‘seating.’ Pero, sea nan ta warda, of nan ta bay.”

Un bar of nightclub ta diferente. Aunke cu nan tambe ta mara na reglanan pa limita aglomeracion, ta casi imposibel pa controla cuanto hende ta drenta y cuanto ta keda den e espacio. “Un bar no ta traha cu stoel. Hendenan ta drenta y tin biaha nan ta drenta den cantidad grandi y ta dificil pa bisa nan pa bay.”

 

Problema tabata bisto

Consecuentemente e brote di infeccion di Covid19, no tabata un sorpresa. “Nos tur a mira e aglomeracionnan. Tanto na e barnan riba Linear Park como na Palm Beach y zona. Nos tur a mira cu e situacion por surgi.” Van Nes a sigui bisa cu berdad ta cu e virus por a drenta cualkier otro caminda, pero e aglomeracion tabata den e clubnan y barnan, y hasta instancianan oficial a considera e brotenan na e clubnan y barnan como esunnan mas serio.”

Y no ta Van Nes so a mira e situacion aki ta bin. Mester bisa cu na momento cu riba medionan social a mira video y potretnan di barnan yen y hendenan no ta mantene na distanciamento social, a bin un miedo cu un brote di Covid19 ta inevitable. “Dia 24 di Juli, tabatin un reunion entre doñonan di nightclub y barnan, hunto cu Cuerpo Policial y DVG. Nos a kere cu e sector lo a haya un scual pa e forma con a bin ta opera e negoshinan aki, cu hopi hende hunto. Pero, despues a resulta cu e reunion tabata djis pa informa riba proceduranan.” E informacion cu a sali ta cu berdad algun bar tabatin miedo cu autoridadnan lo a cera nan, pero esey no tabata e caso.

 

Orario di ciere

Di otro banda, Van Nes ta compronde si cu pa e doñonan di e negoshinan aki, e tabata un momento pa sali di e cifranan cora di ultimo lunanan. E ta dificil pa no haci uzo di oportunidad pa purba minimalisa e perdida grandi. Y elimina e orario di ciere di 11’or kizas tambe por a alivia e situacion. “Nos mes a pidi pa hala e orario te despues di 11’or, pa asina plama e cantidad di cliente riba mas ora. Hendenan tabatin asina gana di sali cu nan tabata aglomera den e poco oranan, Y riba dje, despues di 11’or, nan tabata keda hunto para pafo di e establecimento.”

Hasta e restaurantnan a sufri pa motibo di e orario di 11’or. “Nos tabatin  cliente cu tabata pura pa come, pasobra nan kier a bay casino prome cu e cera 11’or. Pues e turistanan a perde oportunidad pa goza di nan experiencia y restaurantnan a perde di gana mas.”  Van Nes ta convenci cu mas ora lo a nifica menos aglomeracion.

 

Les

Nos tur a siña nos les, Jan van Nes a bisa. Aki dos  a tres siman kizas lo baha e cantidad di infeccion. Cifra abou lo nifica cu ta kita Aruba for di e Codigo Oranje bou cua e pais ta cay pa Hulanda. “Hopi hende a siña con hopi un brote ta afecta nos. Nos a ripara cu awor aki hopi hende local ta berdad cuida nan mes. Nos a ripara un caida grandi den cliente local, cu ta bishita restaurantnan. Casi por bisa cu tin un ‘self-imposed shelter in place.” Y esaki ta importante pa Aruba por bolbe por mustra mundo cu tin e situacion di Covid19 bou control.

 

Futuro

Con e futuro lo mustra ta depende di actitud di cada hende. Van Nes ta kere cu mester ta mucho mas stricto. Autoridadnan mester actua mesora si ripara cu tin aglomeracion. Pero, tambe ta asina cu mester traha cu e comerciantenan. Y locual ta necesario pa restaurant y barnan ta espacio. “Aire liber ta esencial. Si por permiti restaurantnan y barnan haci uzo di espacionan habri, den aire liber rond di nan luga, por sigui opera e negoshi sin cu tin aglomeracion di hende. “Mester percura cu doñonan di barnan ta consciente cu ta un cierto cantidad di hende so por ta den e establecimento. Pero si tin henter un plaza banda di e luga, pakico no permiti nan haci uzo di e espacio?”

 

Van Nes a conta di e experiencia di Yemanja Restaurant. “Manera tur restaurant, mester a baha e cantidad di stoel pa den. Yemanja a pone algun stoel riba parti di Plaza Padu pa acomoda mas hende. Pero polis a bin kita nan mesora. Polis ta cumpli cu su trabou, pero lo tabata ideal si Gobierno introduci un maneho di precario cu ta yuda den e periodo aki.” Yemanja mescos cu otro restaurantnan a haci peticion pa e permiso di precario, pa motibo cu a perde hopi stoel. Sinembargo e proceso pa haya contesta ta tuma mucho tempo. “En bes di yuda, ta parce cu no ta duna e permisonan.”

 

Frustrante

Pakico mester mas espacio?  Segun van Nes, na Hulanda, alcaldenan di Rotterdam y Breda a permiti pa negoshinan di horeca haci uzo di espacionan publico pa sostene nan negoshi. Van Nes a bisa cu e mes a cumpra un foodtruck pa asina brinda mas servicio, y asina percura cu por mantene tur su trahadonan. Pero te ainda, a pesar di yamadanan constante na DIP unda no ta contesta telefon, Van Nes no a haya ningun reaccion. Es mas, ora cu a manda un email, a haya contesta pa traha un cita. “Y esnan cu ta mester traha e cita awor ta suspendi.” Pues e proceso ta tranca. Nos no a ripara nada di e fast track. Ta e mesun burocracia cu normal.”

Y e ta esencial pa pura cu e procesonan aki, segun Jan van Nes. “Cada dollar extra cu ta drenta no ta yuda e negoshi so, sino su trahado tambe. E placa ta yuda Gobierno pa medio di loonbelasting, BBO, BAZV. Nos mester ‘jumpstart’ nos economia di tur forma cu por. E servicio cu Gobierno ta duna awor aki, a pesar di e crisis, ta hopi frustrante,” Van Nes a splica.

 

Hulanda

Food and Beverage Association di Aruba ta pendiente pa Gobierno yega na un acuerdo cu Hulanda. Pasobra ta un hecho cu sin un acuerdo cu Hulanda, sin e prestamo, e scenario pa economia y e sector ta hopi scur. “Tin hopi hende ta bisa cu bou ningun circunstancia por perde autonomia. Pero nan no ta realisa cu sin e sosten di Hulanda, e sector di horeca lo cay den otro y situacion lo bira pio. E ayudo cu negoshinan a haya no tabata cubri tur gasto, y negoshinan por a sigui opera danki na palabracionnan entre dunado di trabou y e trahadonan. Pero mara negoshinan cu nan no por retira ningun hende y keda sin sostene y permiti pa nan por amplia nan operacion, ta funesto pa nan futuro. Como tal, e ayudo di Hulanda ta mas urgente cu nunca. “E loonsubsidie te awor tabata nos ventilator,” tabata e declaracion di Jan van Nes.