Net prome cu e dianan di fiesta, e asociacion di specialista na Hospital a presenta un carta na directiva di hospital, cu desde algun tempo ta consisti di un solo persona. Den e carta un resumen di keho y preocupacion cu nan a categorisa den seis tema, cu nan a trata extensamente.

Nos redaccion a haya e carta di tanto importancia, cu banda di e editorial aki por lesa un resumen – extenso – na Papiamento den e edicion aki. Prome cu tur cos: pakico nos ta di opinion cu e carta aki ta impactante? Pasobra e ta resumi e temanan di preocupacion di hopi otro persona cu ta envolvi o ta interesa den e tema aki. Al fin y al cabo, ta trata di e unico hospital riba e isla aki, unda ta interes general pa mira esaki opera optimalmente. Y e hechonan, hasta si nos supone cu e specialistanan ta exagera un poco, ta suficiente pa haci nos como ciudadano bastante preocupa.

Pero tambe e carta tin impacto pasobra e ta cuadra cu loke ta nos experiencia personal cu hospital. Un experiencia clave ta esun na e seccion di emergencia. Aki tin varios problema. Un ta cu demasiado hende ta yega pa ayudo y ta haya tende cu realmente nan no mester ta eynan. Masha bunita, di acuerdo cu no ta na e bentana ey nan mester ta, pero cual anto? Nan docter di cas ta traha part time, atardi, anochi y marduga no tin otro caminda di bay. Tin un huisartsenpost, tin hende sa, otronan no, pero ta e ciudadano mester streamline e procesonan aki? Ademas, tin cierto sistema di diagnostico cu keto bay ta trece e peligro, cu personal di menor rango, no medico, ta dicidi si un pacient ta haya tratamento of no, sin cu e medico mes cu supuestamente mester ta na su puesto, haya e pacient pa mira, mucho menos dicidi ki tratamento ta necesario. Djis un ehemplo di menos cu un siman pasa.

Un persona, cu experiencia personal den sector medico, ta haya un accidente na cas y ta kere cu el a kibra ribchi. Na hospital un enfermero ta dicidi cu no ta saca X-ray y ta manda e persona cas. Pa su mañan e ta bay IMSAN unda si ta haya X-ray, pa constata cu e tin tres ribchi kibra… anto e ta pacient cu ta tuma remedi pa tene su sanger fini, loke ta aumenta e peligro di sangramento interno… Pero, e sistema di hospital, cu den pasado a conduci caba na morto di hende, unda enfermero ta tuma decision di medico, no ta cambia. Bo por traha henter un edificio nobo, cambia tur aparato pa esun mas moderno, pero si e organisacion di trabao no ta sirbi, a lo largo bo no ta drecha nada.

Y ta esaki ta loke e carta di e specialistanan ta refleha. Nan tin razon den tur cos? O nan mes tambe ta parti di e problema? Hasta si nan ta parti di e problema, nan tin e pleno derecho di reclama y señala. Basta nan ta dispuesto di contribui na solucion di e problemanan aki, cu ta haci cu no solamente hospital ta funcionando malo, pero tambe cu e ta conduci na accidente, na ‘calamidad’ manera e asociacion ta yam’e repetidamente den nan carta.

E pregunta clave ta kico ta bay ta e respuesta riba e posicion fuerte cu e asociacion a tuma. Si no tin contesta, nan lo envolve Inspeccion di Salubridad Publico den e asunto. Es decir, nan ta deposita un keho formal contra hospital pa no a reacciona riba e señal di emergencia aki. Pa e inspeccion un bon momento pa proba cu e departamento ey ta actua berdaderamente independiente. Esey ta bay resolve e problema? Tampoco, nos ta kere. Varios di e problemanan señala tin di haci cu dos asunto fundamental: maneho profesional basa riba consulta cu e partnernan envolvi, di cual e specialistanan ta un factor di importancia, pero no nan so. Si un organisacion asina importante pa nos no por ‘deliver’ riba un tarea asina ‘barata’ (no ta costa nada scucha hende) anto e conclusion ta cu mester bin otro tipo di hende na mando di e organisacion, pasobra mester tin miedo cu e tareanan cu ta costa placa tampoco ta bon cuida, loke efectivamente ta resulta di e maneho di e construccion/renobacion cu ta tumando lugar, unda tur sorto di cos cu por a bay robes, a bay robes.

E problema ta haci necesario pa evalua si esnan cu ta elegi pa supervisa e caos aki, ta apto pa haci nan trabao of no. Den e carta e specialistanan no a toca e responsabilidad di e Hunta di Supervision (Raad van Toezicht) cu ta e organismo cu lo mester percura pa hospital tin un directiva ehecutivo capaz y profesional. E tardansa cu tin den reemplazo di e director financiero ta nan responsabilidad tambe.

Y finalmente, henter e asunto aki ta bin cay riba tayo di e ministro concerni. Un posicion poco envidiable na e momento aki, pero e ta esun cu ta sufri e daño politico si e no ta logra coregi rumbo cu hospital ta bayendo. Impaciencia y rabia semper ta mal consehero, pero poniendo eseynan un banda, ta tempo pa actua…