Huurmento di vivienda tin un desaroyo grandi durante ultimo añanan. Specialmente ora cu nos isla a experiencia e presencia di cantidad di trahadonan di afo y cu a bin forma parti di nos forsa laboral y comunidad durante Status Aparte.

Actualmente no ta existi un inventarisacion riba viviendanan destina na huurmento. Pero si ta hopi esunnan cu ta huur cas, apartamento, camber y te hasta trailer, ya cu e demanda ta grandi di hendenan cu no tin nan propio vivienda y nan mester paga huur.

Huurcommissie
Tin biaha e hendenan aki ta kere cu no tin ley of autoridadnan cu ta regarda e relacion entre esun cu ta huur y e huurdo, locual no ta corecto. Dienst Huur- en Consumentenzaken ta e departamento encarga cu e asunto aki. Aunke practicamente nan ta un departamento neglisha, nan ta existi y nan t’ey pa aplica ley cu ta salvaguardia asunto di huur y derecho di consumido.

Director di e departamento aki, Edwin Hsing a declara na Bon Dia Aruba cu prijs riba huurmento di cas ta un keho cu nan ta atende regularmente. E pregunta cu ta surgi ta: con e prijs maximo di huur ta wordo stipula pa evita abuso riba dje?. Pa cuminsa sr. Hsing ta conseha tur persona cu ta huur cas, apartamento y camber pa acerca e departamento aki, prome cu nan ta huur un propiedad. Ya cu nan por huur un propiedad pa cierto prijs, pero mañan e huurdo por bin pone su keho cerca e departamento aki, ya cu e ta haya cu ta paga di mas. Por ta huurcommissie ta evalua cu berdaderamente e huurdo ta pagando di mas. Mayoria di caso ta asina cu nan ta cobra di mas, sin busca prome informacion con nan ta huur e luga.

Tambe e ta conseha pa wak prome cu ken bo ta huur bo propiedad. “Puntra unda el a huur cas prome. Tuma contacto cu e doño prome pa kico el a laga e cas.” No tur cos mester bay preto riba blanco, ya cu un acuerdo verbal tambe ta valido. Sinembargo pa mas siguridad nan ta conseha pa tin un acuerdo por escrito.

Pa termina un relacion di huur, aunke e ta verbal of por escrito, mester bin pidi un permiso den e departamento aki. Den un caso asina nan ta invita tur dos partido dilanti huurcommissie pa e instancia aki por tuma un decision riba un caso particular.

Prijs di huur
E departamento aki ta conta cu un comision di huur cu ta evalua e sitio cu nan ta huur a base di diferente aspectonan, pa asina nan por stipula e prijs maximo di e localidad. Di e forma aki nan por sa sigur cual ta e prijs maximo cu nan por cobra pa huur nan propiedad. Pero ta bon pa tene cuenta, cu Huurcommissie su autoridad ta pa stipula un huurprijs maximo riba e propiedad cu tin un balor abou di 100 mil florin, segun sr. Hsing.

Si e balor di e propiedad ta ariba di 100 mil florin, huurcommissie no por stipula un huur prijs pe. E ta aclaria cu e 100 mil florin aki no tin di haber cu e balor di e mercado di e propiedad, sino e balor historico determina pa e comision aki.

El a splica cu ora e peticion aki drenta cerca nan oficina na Wayaca 33, esaki ta wordo entrega na e miembronan di comision di huur. Nan ta haci un cita cu e persona cu a haci e peticion pa bay wak e luga y nan ta haci un sorto di taxatierapport, pero segun leynan di huur. “Un taxatierapport ta mira e balor di mercado, y huurcommissie no ta wak esey.”

No ta cuestion cu e prijs di huur ta uno standard a base di meter cuadra. “Cada caso ta apart”, el a bisa. Sr. Hsing a laga sa cu ora huurcommissie ta inspecta un sitio pa determina nan prijs di huur, nan ta mira su balor historico. Kiermen con bieu e localidad aki ta, kiermen entre mas bieu mas barata y entre mas nobo mas caro.

Nan ta evalua pa ehempel ki sorto di bentana e sitio tin, sorto di vloer, blafon, dak, grandura di e sitio cu ta wordo gehuur. Tambe nan ta pone un balor di e tereno y e grandura di e tereno cu ta wordo gehuur, etc. Si tin mueble den dje, esey ta conta tambe riba e prijs di huur. Prome cu huurcommissie ta determina e prijs maximo di huur, nan ta manda yama e dos partidonan pa informa nan riba nan decision. Nan decision no ta inclui servicio of pago di utilidad, sino gewoon huur so.

No necesariamente e localidad unda e propiedad ta situa ta hunga un rol riba e prijs di huur. Tur cos ta depende di kico huurcommissie ta wak. E comision aki ta forma pa hendenan cu tin hopi aña di experiencia den e ramo aki, y a base di nan experiencia nan ta stipula e prijs maximo di huur.

E doñonan cu ta huur nan propiedad no necesariamente mester inscribi nan cerca e departamento aki. Hopi biaha nan ta confronta e pregunta aki, ya cu nan no ta paga belasting di huur, pero esaki ta algo cu Dienst Huur- en Consumentenzaken no ta controla. Tin hendenan cu ta construi propiedad como un negoshi, sin cu nan ta inscribi na Camara di Comercio (KvK). Tambe nan ta huur nan propiedad y asina paga nan hipoteca. Esey ta algo cu e departamento aki tampoco no tin nada di haci cu ne.

Kehonan mas comun
E departamento aki no ta realisa control riba huurmento, pero unabes cu un keho ta drenta cerca nan, e departamento aki ta actua di biaha. Nan ta haya keho pa ehempel cu e huurdo ta paga su huur na tempo, mientras cu e doño ta cay atras cu pago di hipoteca cerca banco, y nan mester paga e boet.

E keho mas comun cu nan ta confronta cu problema di huur, ta ora e huurdo ta entrega e propiedad bek. Nan ta haya problema cu e doño di e propiedad cu mayoria di biaha no kier entrega e deposito bek na e huurdo. “Esaki ta un problema cu nos ta haya mas hopi mes akinan”, el a bisa. Otro problema tin di haber cu hendenan cu no ta paga huur na tempo, y esaki ta un caso hopi comun tambe. Nan tin un formulario cu ta bisa cu ta pa termina relacion di huur, mayoria di biaha pasobra nan ta paga malo of e doño kier haya su luga bek of e mester renoba e luga, etc.

E tempo cu e huurdo mester bandona e propiedad ta depende di e decision cu huurcommissie ta tuma, despues cu nan a papia cu ambos partido. E ta depende riba kico ta e motibo, e comision aki ta tuma e decision pa termina e relacion di huur.

El a bisa cu no ta asina cu ta hunga un rol riba nan decision si pa ehempel un famia cu tin yiunan chikito y nan no tin caminda pa keda. Den principio e comision aki ta wak si nan ta debe huur of pakico e doño kier su propiedad bek. El a conoce casonan cu a bay te na corte y hues a saca hendenan cu mueble y tur cos riba caya.