Nos kier pa e bira menos”, trahado social di Telefon pa Hubentud, Shurman Milliard ta bisa Bon Dia Aruba. Manera cu nos a publica algun tempo pasa, scolnan na Aruba awor conoce un Pest Protocol pa trata cu asunto di termento. Segun Telefon pa Hubentud, e proyecto nobo aki cu nan a introduci no mucho tempo atras ta dunando su resultadonan, pero ainda e ta un caminda largo pa cana.

Telefon pa Hubentud ta existi 17 aña na Aruba. Manera nos a yega di trece dilanti, nan prome proyecto mes tabata riba termento. “Nos a wak hopi desaroyo eigenlijk mas malo y alarmante den termento den e añanan despues e tempo ey”, sr. Milliard ta bisa. Pues nan a scoge pa bin cu e proyecto nobo: Stop Termento. Cuater aña pasa nan a cuminsa cu e proyecto aki internamente y nan a bay te na nan partnernan na Norwega, pa asina haya informacion tocante di e proyecto cu nan tin riba esaki.

Esaki ta e programa desaroya a base di investigacionnan di Dan Olweus, kende ta un psicologo hopi studia den e topico aki. Telefon pa Hubentud a haya e oportunidad pa evalua e proyecto aki anto trah’e pa fit mas pa Sur-America, specificamente Aruba mes. Telefon pa Hubentud a bay despues na ocho diferente scolnan, pa asina wak kico e efecto di e proyecto ta anto a topa cu resultadonan positivo.

Efecto di proyecto contra termento
Telefon pa Hubentud ta traha hopi cu cifranan tambe. Nan a traha hunto cu CBS (Central Bureau of Statistics) pa haci encuesta prome y despues di introduci e proyecto. Den e prome midimento nan a haya sa cu aki na Aruba 56.6% di hoben tin problema cu termento, pues casi mita di e muchanan na un scol por ehempel.

E tabata valido, segun sr. Milliard, pa cuminsa cu un proyecto asina e ora ey na scolnan y te hasta na clubnan deportivo y centronan di bario. Nan a lansa e proyecto na 2013. Despues a bay na haya sa e prome efectonan di dje, unda CBS mes a bay haci un otro midimento na e scolnan. Nan a haya sa cu e comportacion di termento a baha cu 21%. “Esey kiermen cu e proyecto tin su efecto y nos ta hopi contento cu esey. Pero tambe nos a realisa cu tin un caminda largo pa bay ainda. Pasobra nos kier pa e bira menos.”

E trahado social ta splica nos, si mester compara e cifranan cu Merca por ehempel: 24% di hobennan tin problema cu termento y na Hulanda e ta 11%. Pues esey ta hopi menos cu e 50% akinan na Aruba. “Pero nos ta contento di e efecto grandi aki di e proyecto.”

Training di 93 docente
Na Telefon pa Hubentud tin 30 boluntario tras di e telefonnan cu tur dia ta yuda e hobennan telefonicamente. Pero e edificio di Telefon pa Hubentud ta consisti di dos hende so: sr. Milliard y director James Sneek. Pues a scoge un otro manera pa mas scol por participa den e proyecto aki cual tabata e Train the trainers. Eynan nan a scoge pa train 93 docente akinan na Aruba mes pa asina nan por bay bek na e 34 diferente scolnan y duna esey na henter e team. Esaki a bira e Pest Protocol cual ta un manera pa bay contra di esaki na un forma mas structura segun sr. Milliard ta splica Bon Dia.

“Nos tur ta para e ora riba un liña anto cu yudansa di Telefon pa Hubentud a scoge pa haci esey aña pasa. Anto e aña tin otro scolnan cu no por a participa aña pasa pasobra tabata tin otro projectonan andando of otro factornan den e scol mes. ” E aña aki Telefon pa Hubentud ta participa pa e scolnan haya e experticio aki pa un temporada di dies ora, riba un of dos dia unda cu por ehempel ta puntra pa un studiedag pa esey. Telefon pa Hubentud e ora ta bin y duna nan e informacion pa asina tambe nan por cuminsa cu nan Pest Protocol y minimalisa e fenomeno di termento na nan scol mes tambe.

Un di e problemanan cu Telefon pa Hubentud a tuma nota tambe riba dje ta e falta di comunicacion entre e adulto y hoben sea na cas of scol. Pues nan ta papia cu e docente, e hoben y mayor ora cu ta necesario pa haya sa kico ta pasando y yega na un solucion pa e hoben. Hopi scol tin e Pest Protocol caba pero Telefon pa Hubentud no ta kere cu ora cu nan a caba cu un proyecto esaki kiermen cu nan ta completamente cla. “Pasobra por ta otro aña of aki dos aña lo tin scolnan cu kier reforsa nan Pest Protocol, of nan no tin e ainda por medio di algun problema cu nan mes tabata tin, nos toch lo ofrece esaki. Esaki no ta solamente cu e proyecto di termento, pero tambe esaki ta bo derecho. Tur proyecto cu nos haci ta keda pa ora cu mester haci algun adaptacion na cualkier scol, nos ta ofrece esey.”