Consehonan Electoral di Reino a bini hunto den november aña pasa pa dialoga riba varios punto di importancia relaciona cu e proceso electoral den nos region. Diferente punto a wordo toca manera un Electorale Raad mas independiente posibel, educacion y conscientisacion riba rechtsorde Democratico, automatisacion y digitalisacion den e proceso di votacion y mas.

Glenn Thodé, fuera di ta rector na Universidad di Aruba, e ta presidente di e Conseho Electoral di Aruba. Y como Conseho Electoral bo ta tambe miembro, pues e ta presidente tambe di Conseho Supremo Electoral. Riba dianan 28 cu 29 di november 2017, e Consehonan Electoral di Reino a bin hunto, esun di Hulanda cu yama Kiesraad, Conseho Supremo Electoral di Corsou, di St. Maarten a bin e Conseho Supremo y Electorale Raad, y di Aruba ta Electoraleraad cu ta tambe e Conseho Supremo Electoral.
E motibo pa kico nan a bini hunto ta cu ta wordo sinti – tambe for di ministerio di Reino –  cu lo ta bon pa den un estado Democratico, dialoga hunto pa esakinan funciona bon. Pues tabata un momento importante pa intercambia conocemento y experiencianan pa mira si por yuda otro pa un sorto di mehoracion continuo di e calidad di e proceso electoral. Esaki pues den modo cu por keda garantisa un Democracia bibo cu ta funciona adecuadamente manera nos kier pa e funciona, segun sr. Thodé.  Pasobra tin regla cu ta prescribi ta con e proceso electoral mester bay y con e ora ey ta pone cu e reglanan aki ta wordo cumpli cu esaki, ki tipo di conocemento bo mester, con e organisacion di e eleccion mester bay, kico mas ta importante rond di funcionamento di eleccion. Esaki tabata entre otro e temanan cu a wordo toca anto nos lo ta pasando riba nan den siguiente publicacionnan di nos entrevista cu sr. Thodé den transcurso di e siman aki.

Integridad di informacion y control
For di Sharin Luydens di Censo, nos a compronde cu logicamente tin diferencia aki aya den e trabaonan cu ta wordo haci por medio di Censo, caminda cu Censo ta haci tur e trabaonan y na otro paisnan e trabaonan ta hopi menos. Electorale Raad tin nan mesun secretariado y ta haci hopi di e trabaonan cu Censo tin cu haci akinan.

Un punto importante cu a bin dilanti na e encuentro aki tabata integridad di informacion pa un eleccion cu mester ta esencial. Pasobra e exactitud di e informacion aki ta determina si un hende por vota e dia ey of no, pasobra bo no kier pa hende cu no tin derecho di vota pa bay vota toch.

Na Aruba nos tabata tin un dilema un momento rond di e rijbewijs, pasobra e motibo di esaki ta e yamada pa bo bin vota, y lista tambe pa control dia di eleccion ta sali for di e registro civil. Eyden tur cos mester ta exacto, nomber y fam manera cu el a wordo registra dia bo a nace. Si tin un fayo den esaki pa algun manera of otro unda cu  e data no ta corectamente hinca, bo ta haya un carchi di voto cu un nomber of otro dato cu ta diferencia di bo paspoort. Kiermen e ta importante pa e informacion ta zuiver administra. E data cu ta sali for di registro civil, cu mester bin tambe riba bo rijbewijs, entre nan tabata comete eror ora di registra pa e rijbewijsnan.

“Burgerzaken a haci un test pa nos controla si berdad e rijbewijsnan duna segun e nombernan cu polis ta duna na ken tin rijbewijs, y bo compara na e informacion cu tin den registro civil, nos a ripara diferencianan tin biaha mientras e ta e mesun persona. Pues tabata tin fayo den registracion di e informacion aki den e database di rijbewijs, y pues a aparece robes riba e tarheta cu ta bo rijbewijs mes.  Pues si bo haya un oproepkaart for di database di registro civil y presenta cu un rijbewijs cu tin otro nomber of fecha, esunnan cu mester controla, si tin diferencia, e stembureau tin cu bisa cu e no ta e mesun persona.”

Automatisacion di database central
Un di e cosnan mas importante ta segun e Consehonan Electoral den region, ta miho pa tin un forma automatisa pa e administracion civil provee e procesonan cu ta tambe genera otro tarheta di identificacion. Pa via cu e ta un sistema automatisa e momento ey bo ta sigur cu data den e database lo ta locual lo aparece na e otro tarhetanan cu bo por identifica bo mes manera un rijbewijs. Of pues tur otro carchi cu ta duna bo derechonan fundamental na Aruba, cu ta acopla na bo identidad y registracion, lo ta bon pa e sistema ta asina cu e database aki ta esun central y corecto. Of e manera mas facil ainda lo por ta simplemente e cedula cu ta duna bo e derechonan fundamental aki.

Ta esencial tambe na Aruba pa modernisa leynan di data personal segun sr. Thodé. Awor aki na Aruba, su leynan pa data personal no ta ofrece e proteccion pa e data personal aki y su integridad manera e ley di Corsou, St. Maarten y Hulanda ta duna, segun sr. Thode.

Glenn Thode

Dia 25 di mei di e aña aki ta bay bin un ley nobo na Europa cu ta bay haci e intercambio di e informacion aki esencial pa nos tin e normanan di bon proteccion na Aruba tambe. “Como tal esey ta un di e sugerencianan cu nos lo duna. Tambe a ocasiona algun discusion den periodo di eleccion pasobra ta un sorto di custumber cu partidonan politico tabata haya un sorto di documento di kiezerslijst. Y riba dje bo tin data personal di hende. ” No tabata suficiente cla aki na Aruba, conforme e leynan di proteccion di data personal y ley di eleccion, ta pa ki uzonan exactamente e partidonan lo haci di e data personal aki.”

Sr. Thodé ta sigui splica: “Por ta e rason pa nan a hay’e den principio ta simplemente pa controla dia di eleccion, pero e momento cu nan procesa e data aki pa otro motibonan, na Aruba no tin hopi bon proteccion contra di uzo diferente. Si bo bay Corsou, Hulanda y St. Maarten cu si tin esaki. Anto esey ta un norma internacional awendia. Mi ta kere cu ta importante sigur pa Aruba cumpli cu e normanan internacional aki.”