Motibo pakico a scoge pa prestamo y no regalo ta pa responsabilisa Gobierno pa su propio economia

Aruba ta cumpliendo cu palabracionnan haci den e landspakket, pero alabes mester ta prepara cu tin un maximo di 599 miyon florin cu por desvia di e normanan presupuestario palabra cu Hulanda y mester pasa e rijkswet COHO pa por sigui haya mas ayudo.

Esaki ta locual Secretario di Estado Demisionario Raymond Knops a informa Tweede Kamer e siman aki. E titular Hulandes encarga cu Asuntonan di Reino a duna ilustracion con Conseho di Minister di Reino a yega na defini e siguiente pago di sosten di likides, e di tres pa 2021, y con Aruba, pero tambe Corsou y St. Maarten ta cumpliendo cu e palabracionnan y condicionnan pa por a ricibi e sosten. Aruba ta sali afo como esun cu ta cumpli cu e agenda di ehecucion.

College Aruba Financieel Toezicht, CAft den su recomendacion na Conseho di Minister di Reino a bisa cu ainda ta keda insiguridad riba e recuperacion economico di Aruba y cu e consecuencianan pa presupuesto ta mucho grandi pa no para keto riba e realidad aki. Ademas, Ainda mester determina presupuesto di 2021 y hopi di e recomendacionnan di CAFT mester bay ainda den e ley.

Desviacion maximo di 599 miyon florin

Consecuentemente, CAft ta considera cu ta dificil pa determina cua ta e desviacion maximo di e normanan presupuestario cu ta conta, segun e protocol firma entre Hulanda y Aruba na fin di 2018. Y pa tal motibo mes ta mantene cu e desviacion maximo cu por permiti Aruba desvia den su presupuesto pa 2021 ta igual ta e suma di sosten di likides cu Aruba lo ricibi, kitando e parti di e sosten cu no ta pa e servicio publico coriente.

Conseho di Minister di Reino como tal a dicidi cu e desviacion maximo di e normanan presupuestario mester keda na 599 miyon florin. E suma aki ta inclui e fondonan cu a manda pa Aruba na principio di 2021. Y e maximo di desviacion pa henter 2021 lo keda determina despues di e conseho di CAft, ora ta trata e necesidad di likides pa e ultimo kwartaal di 2021.

Landspakket

Den e ultimo mey aña a cuminsa cu implementacion di e agenda pa e landspakket cu a firma cu Hulanda. A haci palabracion concreto den e agenda di ehecucion. E palabracionnan aki ta ilustra ki tempo mester realisa cua resultado y ta guia e actividadnan cu mester keda implementa pa logra tal. Secretario di Estado Raymond Knops a bisa cu aki ta nota un diferencia entre Aruba y otro paisnan cu tambe ta mara na nan landspakket, esta Corsou y St. Maarten. “Aruba ta sigui e agenda di ehecucion na un forma meticulo y ta tuma e pasonan necesario. E logra practicamente e resultadonan cu tabata planea pa e di dos kwartaal di 2021,” Knops a bisa Tweede Kamer. “Ehecucion di e landspakket na Corsou ta duna un bista varia. Tabatin hopi retraso den procesonan, y esaki a bin, entre otro, pa motibo di falta di claridad riba e pensamentonan di e Gobierno nobo eligi pa e contenido, pero mas tanto pa e consensusrijkswet COHO. Pa loke ta St. Maarten, a sigui traha activamente riba e landspakket aunke cu no a logra tur e fechanan stipula pa e di dos kwartaal di 2021.

Fin di Juni, Tweede Kamer lo ricibi informacion detaya riba e progreso di e landspakket unda lo ilustra cada medida y unda e ta den su ehecucion.

Posicion di likides di Aruba ta teribel

CAft a calcula e necesidad di likides di Aruba na 181 miyon pa e di tres kwartaal di 2021 (Pa Corsou esaki ta 168 miyon). E consecuencianan presupuestario di e di seis sosten di likides (cu a inicia na 2020) pa Presupuesto di Hulanda lo keda poni den un nota di cambio pa Tweede Kamer. “E prestamonan di likides ta necesario pasobra e paisnan lo no por cumpli otro luna cu nan obligacionnan, manera pago di salario, contribucion na fondonan di siguridad social, obligacion di pago di interes riba prestamonan. “E posicion di likides di Aruba ta teribel y Gobierno ta mira un urgencia grandi pa otorga e di seis tranche di sosten di likides. Un maneho asina normalmente ta bin den ehecucion despues cu Staten-Generaal di Hulanda autorisa e ley di presupuesto. Pero Aruba a cumpli cu e condicionnan pa e di seis tranche. Mirando cu si pospone ehecucion di e medida di urgencia aki cu ta importante pa Reino, no por warda riba e autorisacion formal di ambos camara di Staten-Generaal,” Knops a bisa. Como tal, Gabinete Hulandes lo inicia e proceso asina cu Tweede Kamer vota pa e presupuesto complementario. Despues lo pasa pa duna Aruba e prestamo. Di e forma aki ta informa Eerste Kamer tambe. Si Corsou y St. Maarten cumpli cu condicionnan lo haci mescos pa e dos paisnan aki.

Aruba lo mester pasa e rijkswet COHO pa e di siete tranche

“Aruba a duna contenido na e palabracionnan haci den e agenda di ehecucion y ta tumando e pasonan necesario. A logra practicamente tur e fechanan stipula y tin un bon colaboracion di trabou entre expertonan di Aruba y di Hulanda,” Knops a sigui bisa. “Conseho di Minister di Reino a dicidi como tal pa duna e sosten di likides, conforme e Ley di Comptabilidad di 2016. Pa por bin na remarca pa e di siete tranche, Aruba, banda di cumpli cu e agenda di ehecucion di e landspakket, mester implementa otro condicion, cu ta bin acerca. Esaki ta e colaboracion pa e nader rapport, esta cu ta inclui e conseho di Raad van Advies den e proposicion di e rijkwet Caribisch orgaan voor hervorming en ontwikkeling, COHO. Ademas, Aruba mester informa CAft mas detaya con ta sigui cu e medidanan di austerisacion den cuido medico, en particular, cu AZV.

A scoge pa no regala placa na Aruba.

Tambe Raymond Knops a manda e cuadro a base di cua a dicidi pa duna Aruba e di seis sosten di likides. Esaki ta cuminza cu analisis di e situacion, cu ta mustra cu e pandemia di COVID-19 unicamente a empeora e problemanan financiero-economico di Aruba. Hulanda a base di solidaridad a scoge pa yuda, cu prestamonan sin interes, pa un periodo di dos aña.

E sosten di likides ta basa riba articulo 36 di Statuut di Reino, cu ta determina cu paisnan ta yuda y sostene otro.

Si Aruba mester a financia e necesidad su mes pa medio di mercado di capital, esaki lo a trece un peso adicional, pasobra e interes lo ta mucho mas halto mirando e posicion di debe di Aruba. Consecuentemente lo tin un efecto negativo riba e posicion di debe pa motibo di interes halto. Hulanda lo por a yuda cu un regalo en bes di prestamo. Pero esaki no ta yuda Gobierno di Aruba asumi su propio responsabilidad pa e situacion economico. Presta sin condicion di reforma tampoco tabata un opcion, pasobra no ta hisa e potencial di entrada ni resiliencia di finanzas publico di Aruba. Un otro instrumento cu por a usa ta un prestamo cu interes. Pero, Conseho di Minister di Reino a dicidi contra e interes pa yuda presupuesto di Aruba. Ademas, Hulanda por a yega na medionan contra un interes negativo (den otro palabra, e no ta costa Hulanda placa pa duna un prestamo na Aruba). Lo evalua un posibel refinanciamento di e prestamonan aki cu ta pa dos aña.