James Hepple, director di AHATA

E ley conoci manera “ley di all inclusive” tabata un debate grandi aña pasa entre diferente gremionan y gobierno. E ley a keda aproba augustus 2016 pero tin un aña cu ainda no a wordo implementa. Minister encarga cu turismo e tempo ey a tuma su retiro un luna despues y nos no a tende nada mas riba e desaroyo di e ley aki. Bon Dia a acerca presidente di Aruba Hotel and Tourism Association (AHATA) James Hepple pa su reaccion riba con ta bayendo cu e status di e ley actualmente.

E ley a wordo aproba door di parlamento y parti di e ley ta declara cu e por bay den efecto solamente despues cu e minister encarga firm’e. “Minister di turismo nunca a haci esey. Ora cu e minister nobo di turismo a wordo apunta, nos a sinta cu ne y comparti nos preocupacion di e impacto cu e ley aki lo tin. El a bay di acuerdo anto bisa cu nada lo pasa mientras cu e ta minister di turismo,” sr. Hepple ta bisa Bon Dia.

Esaki pues a bira e caso caminda cu e ley no a wordo implementa ainda pasobra e ta exigi pa tin un firma di minister di turismo. Sr. Hepple a bisa: “Aworaki nos ta warda pa wak kico ta pasa despues di 22 di september y djis sigui for di eynan.”

Futuro di turismo

AHATA a reuni cu partidonan politico y un di e discusionnan sigur a bira e futuro di turismo na Aruba. Tur hende ta reconoce cu akinan turismo ta genera 80/90% di nos economia. Pues claramente segun AHATA, bo mester tin un plan detaya na con bo kier sigui pa dilanti. E detaye di ‘all inclusive’ di e sector turistico ta bay ta algo hopi importante den esey segun sr. Hepple. “Pues tur partido politico a indica cu nan ta mirando e futuro di turismo y con esaki ta bay desaroya. Nos ta spera cu ken cu bira e siguiente minister pa habri e discusion aki mas pronto cu ta posibel y determina con Aruba ta bay sigui crece.”

Sr. Hepple ta bisa cu e ta haya interesante con partidonan politiconan ta compartiendo algun idea di nan programanan na con nan ta wak e evolucion di turismo. “Obviamente nos ta bay ta mirando esaki di cerca pa wak si locual nan ta propone ta pas cu locual nos ta kere ta necesario pa un industria di turismo exitoso.”

Combersacion AHATA y POR

AHATA a papia cu un di e representantenan di e partido POR y nan a indica cu na e momentonan aki nan no ta bay continua cu e ley aki manera cu e ta skirbi aworaki. Mester remarca cu ta e propio lider di e partido aki ta e ex minister di turismo kende tabata tras di e iniciativa di e ley aki.

“Esey no kiermen cu cualkier gobierno den futuro no lo wak un strategia diferente pa e sector turistico, cual nos ta pidi pe. Un strategia amplio y bon detaya pero cu seguramente respet na e ley particular aki. E indicacion cu mi a haya di partido POR ta cu nan no ta bay continua cu ne.” Den nan programa di partido “Vision 17-21”, Bon Dia a tuma nota cu den e unico parti cu ta menciona turismo (2.8.2 Turismo di calidad) no ta para nada di ‘all inclusive’. E partido ta para pa por ehempel bin cu un moratorio cu base legal pa introduci un stop riba construccion di hotel y condominio, cu excepcion pa ‘upscale boutique hotels’ pariba di brug.

ATA

Aruba Tourism Authority (ATA) tambe tabata pro pa cu e ley aki. E rol di ATA ta pa implementa e deseonan di gobierno; ATA mes no ta encarga pa determina ningun maneho. Consecuentemente, kico cu bira e posicion di gobierno, ta responsabilidad di ATA pa implementa. “Si esaki mester cambia, pues ATA tambe lo mester cambia nan posicion. Di e sector, tin un hunta di supervision di ATA cu ta ofrece conseho. Pero basicamente esey ta pa monitoria e operacion di ATA; e conseho ta bini for di personal di e oficina di Ministerio di Turismo anto esaki ta e hendenan cu ta provee e gobierno cu conseho anto nos ta traha hopi cerca cu nan. Por ehempel ATA lo por ta colectando informacion, pero pa locual ta ofrece conseho, si lo tin algo di esey pero esaki ta bini for di conseheronan di ministerio di Turismo. Aworaki tur hende ta wardando.”

Taxistanan disgusta

Taxistanan a sinta e tempo ey cu e ex minister di turismo entre otro riba e controversia di ‘all inclusive’. E grupo di taxista representa pa Shamila Loefstok a entrega un manifiesto di sosten firma pa 255 taxista di e 450 taxistanan na Aruba. Sra. Loefstoek a bisa despues cu e ta satisfecho con e reunion a bay cu e minister. Specificamente tambe cu a tende cu lo no bin mas taxista na Aruba. E tambe a menciona cu mayoria ta contra ‘all inclusive’ pa motibo cu esaki ta perhudica nos isla. Pa loke ta trata e trabou di e taxistanan tambe e ta nifica menos entrada pasobra e turistanan ta keda “cera” den nan hotel.

Rapport Banco Central

Bon Dia Aruba a publica aña pasa augustus cu e rapport di Banco Central ta contene un cantidad enorme di informacion cu no ta sostene e posicion di gobierno. E rapport ta bisa entre otro:

* Cu no tin evidencianan pa sostene e pensamento cu turismo ‘all inclusive’ no tin un impacto economico negativo pa Aruba.

* Cu no tin evidencia cu turistanan den hotelnan ‘all inclusive’ no ta bandona e propiedad, cu nan no ta come afo of gasta pafo di e hotel.

* Cu no tin evidencia cu hotelnan ‘all inclusive’ no ta ofrece calidad.

Mas leu ainda, e rapport a subraya cu si e ley aki pasa, e lo por tin un impacto negativo serio riba oportunidadnan di inversionnan existente y den futuro y cu e lo restringi e forma con hotelnan por reacciona riba cambionan den condicionnan di mercado. AHATA tambe a señala esaki e tempo ey.

Banco Central na un forma conservativo ta kere cu e daño conta na placa lo ta di por lo menos 160 miyon florin. Banco Central mes a bisa cu no tin suficiente informacion pa por tuma un decision asina serio, mescos cu otro gremionan manera entre otro ATIA, Camara di Comercio, sindicato FTA, ATSA y Aruba Gastronomic Association (AGA) y varios otro partner den comercio.