E siman aki tabatin varios topico cu a hala atencion. Entre nan e anuncio di ministro encarga cu Turismo y Salud, cu introduccion di e ‘eigen bijdrage’ no ta continua. Esey ta hopi laat den e proceso, pasobra den e ultimo simannan e decreto nacional di regulacion general (landsbesluit houdende algemene maatregelen) a pasa e tempo legalmente estableci na parlamento, pa e organo aki por studia y eventualmente expresa opinion of obhecion contra esaki. Mientras oposicion a pidi un reunion pa trata e tema, den e tradicion bon estableci pero negativo, presidente di parlamento a haya ta bon pa no haci esaki. Lamento opositor ta mustra un obstaculo minusculo pues nada tabata stroba introduccion di e medida via cual e ciudadano ta cuminza haci un aporte ora haci uso di cierto facilidad medico.

De repente awor ta anuncia cu e decreto no ta bin na vigor, y e pregunta ta kico por a pasa ey. Nos ta pensa cu e motibo pa cual a para e decreto na ultimo ora ta pasobra consideracion di caracter meramente politico a hunga un papel determinante. Lo a pensa na ultimo momento, cu ‘bypass’ oposicion den e asunto aki ta wega di mucha, pero cu unavez e decreto ta efectivo, e consecuencianan politico ta cuminza haya forza. Esaki por bira un tema politico o politiza masha facil mes, sigur si ta trata di atencion medico pa e gruponan mas vulnerable. Lo a considera cu ta demasiado facil pa duna oposicion un regalo asina, unda ta dificil pa desmenti cu e ta un medida pa motibo financiero. Awor e mandatario a anuncia cu ta atende e asunto financiero di otro manera, loke ta yama e pregunta pakico no por a haci esey promer cu a cuminza e trayectoria legal pa pasa e decreto. Cu un poco creatividad nan mester por a imagina un solucion diferente. Awor lo mester warda kico lo ta e solucion cu ta bay bin, pero un cos ta sigur: nos lo ta bay paga esey tambe… Manera ta bisa na Hulandes, ‘linksom of rechtsom’, di cualkier manera o forma, ta nos lo paga e cuenta final.

 

Claro cu pa esnan cu lo tabata keda afecta directamente cu e medida, e cancleacion ta bon noticia, aunke e lista positivo di remedi cu gobierno ta bay sigui paga, si ta keda publica.

E ta menos bon noticia pa e demas personanan cu mester bay paga di algun forma mas cu ta paga caba. Con realmente esey ta bay tuma lugar? No tin ningun plan, asina leu cu nos ta na altura, di aumenta e prima di AZV pa esnan emplea. Esey lo ta corecto tambe pasobra e ta basta halto caba y aumento lo significa mas gasto imponi riba empresa y empleado, mientras e maneho ta pa limita e ‘cost of doing business’. E otro fuente importante pa AZV ta e impuesto indirecto BAZV, cobra hunto cu BBO, cu ta bay pa financia operacion di e entidad.

Awor, ta bay aumenta BAZV? Bueno, si y no. No, no ta contempla aumenta e tasa di BAZV, pero esaki lo bay desaparece den introduccion di BTW (Impuesto riba Valor Agrega), o lo por keda como un parti dedica di e BTW, riba esey hustamente no tin claridad ainda. Un cos ta sigur y esey ta cu e introduccion di e BTW lo bay acompaña pa un aumento drastico di impuesto indirecto, di cual BTW y actualmente BBO ta forma parti importante. Importante ta, segun nos opinion, cu den e presupuesto multi-anual cu gobierno a presenta, por mira e aumento drastico aki na 2023, mientras cu, asina leu cu nos sa, no tin cambio contempla den e demas impuestonan indirecto (accijns y invoerrechten, p.e.). Pa trece na memoria e cifranan exacto cu gobierno a presenta: na 2023 tin un aumento di impuesto indirecto proyecta, di Afl 181 miyon mas cu aña 2022: di Afl. 551 miyon pa Afl. 732 miyon. Un aumento di 32,8% cu no por tin splicacion a traves di e crecemento economico modera cu lo tin otro aña. Sin un crecemento economico grandi e extra ingreso aki pa gobierno ta bin automaticamente di e poder di compra di e ciudadano y e turista, aparte di e inflacion fuerte anticipa.

Nos ta haya straño cu nos no ta mira tanto cuestionamento di e plannan gubernamental, fuera di e gremionan empresarial. Gobierno mes ta involucra actualmente den un consulta cu partidonan interesa, sin cu den publicidad ta penetra algo mas cu algun observacion general. A cuminza cu un porcentahe di 12,5% pa introduccion di BTW, despues a circula esun di 18%, despues dos tasa diferente, despues un tasa di 14%… Nos ta na apenas un mitar aña pa mira inicio di e impuesto den operacion, y no tin un claridad ainda.

Nos ta kere cu e situacion aki no ta casualidad. Ta parce cu atrobe nos ta bay, sea na un introduccion forza na ultimo ora, o nos lo mira un uso di e ‘dificultadnan’ como argumento pa posposicion di e ley te 2024… Te awe ainda no por mira nada di un gobierno convenci cu e BTW ta necesario. Finalmente nan lo bisa cu ta Hulanda y IMF a impone e cos aki. No spera di gobierno algun claridad di con ta bay compensa pa e austerizacion cu no lo tuma lugar via e eigen bijdrage. Ora e golpi yega,nos lo haya sa…, y finalmente nos lo paga tur cos.