E siman aki nos a haya bon noticia, en todo caso, asina e ta mustra a primera vista. Nos a haya yabi di un refineria y awor gobierno ta bay mira kico nos por haci cu e propiedad grandi aki. Cu nos a libra di Citgo, aparentemente, lo ta bon noticia, pasobra esaki tabata un negoshi mal pensa y talvez intencionalmente organisa di e manera ey, cu por a duna nos hopi dolor di cabez. Den e edicion aki tambe prome parti di un articulo extenso di e aventura fracasa aki, pero mira di banda Venezolano, no Chavista. No mester ta di acuerdo cu tur ponencia, pero e tin algun informacion interesante, cu ta importante tambe relaciona cu e acuerdo actual entre Citgo y gobierno di Aruba.

Sin embargo, ta necesario tambe pa analisa kico te awor a keda acorda y principalmente unda nos na Aruba a keda para den e asunto aki. For di e informacion disponible te awor nos ta destila cu a yega na un acuerdo preliminar cu lo keda concretisa den un MOU, cu pa su caracter lo no ta e convenio final pa disolve e contrato original. Banda di e asuntonan cu mester regla, manera pago di empleado y contratistanan, nos ta curioso pa sa kico a keda acorda pa loke ta e multa di US$ 350 miyon cu tabata conta pa ambos parti, dependiendo cual di nan no a cumpli cu su obligacionnan. Den e caso aki obviamente ta Citgo, cu no a logra reuni e suma cu tabata mester inverti pa por a inicia operacion. Aunke a usa un formulacion hopi cauteloso, ta parce nos cu Aruba a laga e claim ey bay, pa en cambio haya e instalacionnan den su poder mesora. E argumento ta cu clausura final di e capitulo por a dura varios aña, loke lo a stroba cualkier plan cu gobierno por tin cu e tereno aki. Esey ta mustra manera un argumento valido, sin embargo, nos ta kere cu tabatin mas aspecto den wega.

Un di nan ta algo cu nos a trece dilanti varios biaha caba den ultimo añanan, y esey ta cu e contrato original nunca a bay Asamblea Nacional pa aprobacion. Na 2016 e Chavistanan no tabata preocupa tampoco cu e Asamblea Nacional, cu ta den man di un mayoria opositor fuerte. Sin embargo, e panorama ey a cambia den e aña aki, unda e reconocimento di Guaido y simultaneamente e reconocimento di e Asamblea Nacional internacionalmente como e unico organo importante di e pais cu ta eligi legitimamente, ta haci cu su podernan a haya mas peso. Hasta e amigonan di Nicolas Maduro a cuminsa realisa esey, sigur si bin un cambio di gobierno na e pais, por laga nan den un situacion fastioso pa loke ta nan convenionan cu gobierno Chavista, cu nunca a bay Asamblea. Esaki por tin consecuencia grandi den caso hudicial na nivel internacional, den un corte di arbitrahe por ehemplo, unda sigur ta tene cuenta cu e aspectonan aki. Esaki a hiba Putin, gran amigo di Nicolas Maduro, na e conclusion cu e no por reconoce Maduro so. Durante e ultimo bishita di e mandatario Venezolano na Moscu, Putin a reconoce presidencia di Maduro, pero alavez e legitimidad di Asamblea Nacional.

Kico ta e consecuencia exacto pa e convenio entre Aruba y Citgo? Nos no conoce tur detaye, al fin y al cabo nan ta 2.000 pagina, pero ta imaginable cu den e negociacion reciente cu e representantenan di Guaido a trece e punto aki dilanti, cu Aruba ta claim un contrato cu hamas a cana e caminda legal na Venezuela…

En todo caso, si nos tin un caso aki di un ‘trade off’ unda a haya yabi di refineria a cambio di ‘waive’ e multa di 350 miyon dollar, esey ta bon noticia pa loke ta e propiedad, pero mal noticia pasobra si nos mester bay desmantela e refineria, nos lo mester tin algo pa inverti. Por ta cu 350 miyon dollar no ta cubri tur cos, pero sikiera nos lo tabatin esey como capital inicial. Y aki ta unda nos ta cuminsa bira nervioso. Pakico nos a haya di biaha e siman aki un bunita noticia cu tin un lista di 25 compania cu ta interesa den e refineria. Si nos mester kere e asunto, no solamente pa opera como ‘upgrader’ sino tambe cu perspectiva pa haya un refineria completamente nobo… Aki ta unda nos sano huicio, y conocimento extenso di e materia aki ta cuminsa protesta… Den ultimo mita siglo aki, cuanto refineria nobo a traha en general, y cuanto riba un isla, cu tur e consecuencianan logistico? Asina leu cu nos sa, ta cera e refinerianan aki ta cera, un pa un. Djis tira un vista den nos region so caba: St Croix, Curaçao, Trinidad & Tobago…

Anto nan tur ta comparti un caracteristica: nan instalacionnan ta hopi mas moderno, miho manteni y mas diverso cu loke tin na Aruba. No ta pornada a desaproba Aruba su refineria como tal y tabata pensa solamente riba un papel como upgrader di crudo pisa… Nos tin e leve impresion cu e ‘locura di Citgo’ a caba, pero esun di e refineria ta sigui keto bay… Nos ta continua mañan.