Diadomingo pasa Aruba completo a haya un ‘wake up call’ fuerte, cu un accidente cu felizmente no a termina fatal pa dos ciclista practicando nan deporte. E demostracion despues di un grupo grandi di ciclista pa exigi atencion di parti di e demas usuarionan di caminda tabata na su luga y merece tur apoyo. E pregunta cu ta keda, sin embargo, ta si nos ta laga henter e tema aki bay den ‘sleep mode’ atrobe. Te dia sucede algo grave pa nos cuminsa protesta atrobe. Si nos ta desea un cambio duradero den e aspecto aki, anto ta necesario di tira un bista mas amplio riba e tema aki.

Pa cuminsa, kico bicicleta ta representa den nos comunidad actualmente y kico ta loke e por bira, si asina nos dicidi cu mester ta. Aruba en principio ta un pais supermotorisa, cu 70 mil auto priva riba un poblacion di apenas 110.000 alma. Transporte publico ta leu di loke e mester ta, haciendo e deseo y necesidad di conta cu nan propio transporte pa e ciudadano mas urgente ainda. Bicicleta ta un medio di transporte no tanto uza, mas bien pa practica deporte den oranan di atardi y den fin di siman. Un grupo chikito ta bay trabao cu bicicleta, mas tanto den situacion unda nan no tin un trabao di oficina cu ta exigi un presentacion adecua. Mayoria di luganan di trabao no ta conta tampoco cu facilidad pa cambia paña y/o baña. Esey ta implica cu nos mester bay haci inversion grandi pa un grupo relativamente chikito?

No ta e proposito pa cuminsa atende e asunto di e banda ey. Ban pensa prome kico ta necesario den infrastructura di nos pais en general, pa despues nos bolbe riba e tema bicicleta. Na e momento aki, y sigur den un aña di eleccion, ta bon pa nos para keto un rato y pensa kico ta realmente e prioridadnan cu nos tin pa nos infrastructura. Ta obvio cu nos no por sigui traha caminda pa acomoda mas auto y lo mester busca un manera pa atende e problema serio di congestion di trafico, specialmente mainta, merdia y atardi. Den un editorial anterior nos a trece caba dilanti e idea di introduci un sistema di bus pa scol hopi mas extenso, minimalisando e trafico cu tin awendia mainta y merdia pa trece y hiba alrededor di 20.000 mucha pa/di scol tur dia.  Esaki lo yuda bastante pa baha e intensidad di uzo di nos careteranan.

Si haci e pregunta kico ta e urgencia mas grandi di infrastructura actualmente, o en todo caso un di e grandinan, nos lo bisa cu esey ta atende e facilidadnan riba henter e isla pa peaton, y ciclista. Nos mester reconoce cu practicamente ningun caminda riba nos isla bo por sali cana drechi, sin trompica den cincuenta mil buraco cu tin den e acera, no existente pa un gran parti. Den esaki tambe nos a señala e fenomeno creciente di e ciudadano di edad halto cu pronto ta forma un cuarto parti di nos poblacion. Facilidad pa por move cu rolstoel ta bira un necesidad grandi, tanto den vecindario como den centro di ciudad y den cercania di facilidad publico.

Nos tin mas di cincuenta aña ta pensa riba auto so. Cu esey nos no kier bisa cu e careteranan ta super bon, tur hende sa cu esey no ta berdad. Pero ta berdad cu tur e placa a bay semper na asfalt pa e caminda, lagando e dos bandanan di caya pa nan cuenta. Y ora nos cambia nos vision y desvia nos atencion den direccion di e aceranan, anto nos por atende dos asunto na mes momento: espacio pa peaton y espacio pa bicicleta. Nos no mester bay leu pasobra nos tin un par di ehemplo aki mes di combinacion di luga pa peaton y pa  bicicleta, entre otro na Paradera. Por tin cierto critica riba diseño y ehecucion pero esey ta algo cu por mehora na caminda. Por ehemplo a traha acera cu demasiado desnivel unda a crea entrada pa vehiculo yega na un cas of tienda. Pa e motibo aki pa un bicicleta cu un velocidad di 20 km pa ora ya caba e caminda a bira un ‘roller coaster’ fastioso. Esunnan cu conoce e situacion na Madre Patria sa cu tin solucion tecnico pa esaki.

Logicamente e mehoracion di infrastructura cu e solucion simultaneo aki ta conta primeramente pa e camindanan principal. Tin hopi bario cu ainda no tin ni sikiera asfalt te pa nan tin acera. Den e caso di esakinan e caminda pa bicicleta lo no tin prioridad pero e acera pa peaton si.

Finalmente e pregunta clave: y tur esaki ta bay resolve tur problema di insiguridad den trafico pa ciclista? Francamente, no. Comportacion di hende den trafico ta depende di hopi factor y ta dificil pa controla tur. Un di nan yama alcohol y inexplicablemente esaki por conta cu un actitud casi complaciente di nos autoridadnan. Pero en todo caso e separacion di ciclista y otro trafico riba e camindanan principal lo por ta un mehoracion grandi caba.