Cada rato ta corda nos riba e problemanan na caminda pa loke ta vergrijzing (envehecimento): e fenomeno di tin un parti cada biaha mas grandi di nos poblacion den categoria di edad avansa. Cu tur su consecuencianan, pa fondo di pension y seguro medico general, pa no papia ainda di otro facilidadnan cu lo mester bin despues. Y tur ta pa nos, conhuntamente, haya paga. Actualmente como 18% di nos poblacion tin sesenta aña of mas. Na e punto mas halto di e desaroyo demografico mas o menos 24% di nos poblacion lo ta 60+. Tambe, e grupo cu ta crece mas rapido ta e grupo di persona di mas edad ainda, esunnan riba 75 aña.

Ademas, nos tin e fenomeno di e otro banda, di un crecemento reduci a base di menos nacemento, cu e consecuencia cu e trahadonan di mañan no lo t’ey. Na e momento aki, a pesar cu tin un aumento di poblacion aña tras aña, e cantidad di nacemento ta menos cu nunca. En realidad nos ta caba den e situacion cu e grupo di hoben cu ta disponibel pa cuminsa traha, apenas ta suficiente pa reemplasa esunnan cu ta bay cu pension. Con nos ta resolve esaki? Masha facil, nos tin añanan ta haci esey caba: importando forsa laboral for di exterior. Pero, no ta esey nos lo kier frena mas tanto posibel? En todo caso un gran parti di nos poblacion actual, incluyendo nos ciudadanonan nobo, ta di acuerdo cu mester frena entrada di mas inmigrante. Esey no pa sentimento negativo contra hende di exterior. Pero tin otro motibo valido pa hiba un politica restrictivo pa inmigracion.

Pa cuminsa, algun tempo pasa, nos a pasa e marca magico di 600 habitante pa km2 y nos no ta bay para ey tampoco. Cu menos di 20.000 hende acerca, nos lo yega 700 habitante pa km2 y esey lo no ta imposibel si nos sigui den e rumbo cu nos ta bay awor, dentro di binti aña. Nos kier esey? Si no cambia nada den nos manera di pensa y haci, nos ta bay den e direccion ey, independiente di loke nos ta desea. Manera nan ta bisa na Hulandes: geen beleid is ook beleid. Si bo no haci nada, e maneho di dia ta impone. Pero ban tuma como punto di salida cu nos kier goberna nos luga na un manera sano y solido. Y ban pensa kico nos lo mester haci pa frena loke ta indeseabel, y kico mester stimula pasobra e ta faborece nos.

Prome punto ta cu si nos ta bisa cu nos no ta bay den direccion di 130.000 o 150.000 habitante, nos no por depende mas riba amplia nos economia cu mas actividad economico cu ta exigi hopi man (di obra). Facil pa bisa, dificil pa haci. Con nos ta yega na mas actividad economico lucrativo, cu ta duna empleo di calidad. E gobierno saliente a caba di trompica riba e asunto aki, unda a propaganda establecimento na granel di empresa Europeo y di America Latino, loke simplemente no a sucede. No tabata falta di boluntad, sigur cu no, pero si falta di conocemento na nivel ministerial y falta di boluntad pa scucha esunnan cu sa un poco mas di e materia aki. Sondeo cerca empresariado local y di exterior a mustra cu Aruba mester haci algo pa e ta mas atractivo pa inversionista. Y den esaki tin hopi cos di haci pa mehora e clima empresarial, sigur si ta trata di atrae esunnan cu facilmente por bay un otro isla cu ta ofrece mas.

En todo caso esaki ta un asunto crucial, pasobra si nos no logr’e, nos ta obliga di bay den direccion di loke nos ta haci caba: bolbe habri un hotel, cu 500 o mas camber, pensando: sikiera asina nos tin mil hende na trabao atrobe, cu ta yuda paga AZV y SVb. Pero mayoria di nan a lo largo ta bay costa nos mas cu loke nan ta trece aden. Asina ta, den e tempo nos dilanti ta importante loke nos ta bay haci diferente, pa por haya resultado diferente. Un di e aspectonan importante ta optimalisa e forsa laboral cu nos tin caba, no solamente esunnan den edad di trabao, pero tambe e grupo grandi di pensionado cu por y tin gana di traha ainda. Nan no mester traha full-time, y nan no mester traha den trabao paga so. Nos tin inmensamente hopi trabao valioso y necesario cu mester haci, riba tereno social, di deporte, etc. cu mester di refuerso pa por haci nos sociedad funciona miho. Pensa asina: cada dos pensionado cu tin un job part-time, ta evita entrada di un empleado di exterior, cu mester cas, despues e yiunan mester bay scol, etc.

Tur esaki ta exigi un cambio di mentalidad, cerca tur hende y sigur tambe nos empresarionan. Demasiado poco di nan a descubri e bentahanan di tin hende ( di edad) ta traha part-time, aunke e ta costa un tiki mas organisacion. Si e empresario ta spera di gobierno pa alivia tramite pa por prospera miho como empresa, nan tambe mester pensa riba kico nan por aporta.