Hende grandi ta e personanan cu a pasa edad di 65 aña, esey ta haci referencia pa e decadanan ultimo di nan bida. E condicionnan pa bida di e hendenan aki ta specialmente dificil, pa motibo cu rapidamente nan ta perde oportunidad di trabou, actividad social y socialisacion, den hopi caso nan por sinti cu ta forma parti di e poblacion exclui.

Durante un entrevista cu Bon Dia Aruba a haci cu Melva Croes Yanez, Presidente di Fundacion Alzheimer Aruba, el a splica cu varios aña pasa nan tabata reuni hunto cu Gobierno pa purba di haya un serie di plan pa hendenan grandi, specialmente pa esunnan cu ta sufri di Alzheimer.

Den añanan nobenta, Croes Yanez a bisa cu tabata papia di demencia y nan a cuminsa duna di conoce e tipo di Alzheimer ora nan tabata informa tocante esaki den un programa di radio. Di mesun manera, Croes a comenta cu den temponan ey e hendenan tabata golos pa haya informacion, pa motibo cu tabata un informacion nobo.

Na aña 2018 entre e lunanan di februari y maart, Inspectie Volksgezondheid Aruba a haci un bishita pa tur e casnan di cuido di anciano cu ya caba a solicita un permiso. Den nan reporte, nan a splica cu e inspectornan a analisa si e proveedor di atencion medico ta ofrece e atencion cu e leynan ta regarda cu standard estableci y cu IVA recientemente a registra den evaluacion como ‘Hogar Asistencial’.

Segun e reporte, e obhetivo di e inspeccionnan ey tabata pa ofrece informacion riba legislacion y regulacion di e casnan di cuido di hende grandi, tambe pa realisa un midimento di e referencia di tur di nan. Ademas IVA tin e inspeccionnan aki como prioridad pa motibo di su Plan di Implementacion y Politica di 2018 y den parti pa motibo cu nan a ricibi varios keho tocante e servicio den e casnan di cuido.

Di mesun manera a informa cu na Aruba ta existi 16 institucion cu nan mes a denomina casnan di cuido, pero den realidad no ta existi casnan di cuido cu atencion specialisa pa atende e hendenan grandi.

Pa motibo di e diseño di e casnan di cuido aki, no tur sitio tin e espacio suficiente pa nan clientenan, manera area pa come y pa relahacion y tambe nan a duna di conoce cu ta existi falta di personal cualifica, cu tin cu ta entrena specificamente pa cuida di e hendenan grandi.

IVA ta conclui cu di 100% di e 16 institucionnan aki, un so ta cumpli cu e rekisito di Ordenansa Nacional di Hogar di Atencion pa loke ta trata un permiso, nan no tin supervision den varios aspecto di loke ta trata e cuidado di hendenan grandi.

Croes Yanez a expresa cu esey ta algo basta preocupante na Aruba, pa motibo cu esey ta un tipo di abuso di anciano. Di loke ta trata e reporte di Inspectie Volksgezondheid Aruba, el a bisa cu a publica esaki desde e aña pasa caba y ni un hende tabata na haltura. “E cosnan aki no por”, el a sigura.

Ademas, dianan pasa a publica den un corant cu ta un cas di cuido so na e momentonan aki tin permiso, e resto ta ilegal. Pero ainda, segun Croes, riba niun caminda hende ta papia di profesionalismo di e cuido, nan no ta laga sa cu e personanan cu ta traha den casnan di cuido e mayoria no tin conocemento specialisa.

Nan ta tratando cu personanan mayor, cu den mayoria nan ta vulnerabel, incluso den su fase ultimo di bida y nan mester di atencion pa cumpli cu nan necesidad y deseonan, pero e mayoria no ta asina, Croes a expresa.

“Na Aruba e cos aki ta un caos completo, mi ta haya cu ta bon si cu ta existi hende cu a demostra amor pa nos grandinan, pero esaki no por sigui pasa”, el a sigura.

Pa finalisa, el a manifesta cu respet pa e hendenan grandi no ta existi mas, abuso di anciano ta tuma luga tur ora. Aruba mester crea diferente grupo di hende pa traha cada un ariba un aspecto di e generacion nobo, con e hobennan ta mira e hendenan grandi, crea mas consenshi riba e tema aki y cambia e cultura. Tambe el a comenta cu ‘Gobierno mester cuminsa cu e parti cu tin hende grandi cu nan por y nan kier traha, pero pa via di nan edad, nan no ta haya trabou’.