Astronave Chines, Chang’e 4, a haci na januari locual ni Beresheet di Israel ni Chandrayaan 2 di India por a logra, door di aterisa suavemente riba Luna sin kibra. Mas impresionante, sinembargo, ta e hecho cu e lander tabata e prome nave pa aterisa den e ‘banda scur’ di Luna. Unda precies no tabata conoci – te awo.

Aterisa riba locual Pink Floyd a yama (no completamente corecto) e ‘banda scur di luna’ mester a wordo haci sin ningun tracking of telemetria basa na Tera, locual a nifica cu Chang’e 4 basicamente mester a aterisa riba ‘autopilot’.

E lander y e Yutu-2 rover cu el a libera riba Luna desde e momento ey a manda imagennan y hasta a haya un substancia misterioso den e banda scur, pero localisando e punto exacto unda Chang’e4 a aterisa den termino absoluto, te awo a wordo logra.

Investigadonan di Academia di Ciencia Chines a publica un documento den Nature Communications diamars, cu ta reconstrui e decenso di e lander na e superficie lunar uzando imagen for di e camara y rover. Si bo tin plan di bishita, bo lo haya Chang’e4 na 177.5991°E, 45.4446°S. Busca e astronave riba e crater antiguo yama Von Karman.

“Como un punto di referencia artificial permanente riba superficie di banda scur di luna, e ubicacion… por sirbi como un potencial punto di control riba e banda leu”, e documento ta bisa.

E investigadonan ta spera cu nan a calcula un punto nobo cu lo yuda exploradonan actual y den futuro – sea humano of robot – haya nan caminda.

E trabou tambe lo por ta util den aterisahenan autonomo rond di sistema solar, pa asina menos astronave sigui caminda di Beresheet of Chandrayaan2. RIP.