De vez en cuando ta necesario pa nos analisa un poco mas aleha di nos frontera, pasobra e decisionnan grandi ta ser tuma pa nos na otro lugar. Despues cu pa varios luna nos a enfrenta e crisis di Covid-19 na cas y a logra yega na cero caso activo, cu un minimo di victima mortal, awor nos ta den e siguiente fase, unda nos mester cuminza pensa con pa start e motor economico. E motor ey ta un so, y cu su complicacionnan fuera di nos frontera y fuera di nos alcance.

Nos mercado turistico principal, na mes momento cu nos ta cla pa e siguiente paso di recuperacion, ta den e peor situacion imaginable. Cu mas di 2,7 miyon caso, alrededor di un 25% di e casonan detecta na mundo, y mas di 128.000 morto, y como agravante un cantidad di 50.000 caso nobo pa dia na e momento aki, e pais ta, atrobe, number un na mundo, pero e biaha aki den sentido puramente negativo, esta e caso mas grave y mas mal maneha di coronavirus na mundo. Ta obvio cu gran parti di e situacion aki ta producto di e mismanagement, o mejor dicho e falta total di management na e nivel mas halto, unda e actual presidente no tabatin mester di ningun ayudo pa e desacredita su mes di un manera cu e no a logra cu ningun otro asunto anteriormente. Faltando como cuatro luna pa yega na eleccion presidencial na Merca, e debate den e dianan aki, no na Merca so, ta tocante e gran posibilidad cu na januari 2021 ta instala un otro presidente, cu por tuma otro rumbo. Esey sigur ta posible, pero nos na Aruba ta obliga di contempla e gran problema unda nos lo ta pa e tempo ey.

E miedo principal ta cu nos por wel di ta cla pa habri porta, pero mas importante ta ki dia e portanan di e bisiña grandi di Norte lo bay habri. En todo caso ta practicamente sigur cu un pronto recuperacion di e situacion na Merca a keda elimina, cu un probabilidad chikito cu nos ta bay realisa e cifranan cuidadoso cu a expresa algun tempo pasa, di alrededor di 40% di turismo recupera pa fin di aña. Cuanto si nos lo recupera pa e tempo ey ta algo cu probablemente ningun di nos lo tribi di predeci. Y esaki ta tambe e cautela cu nos ta sinti cerca gran mayoria di esnan cu nos ta topa, pa no mustra un optimismo cu masha rapido mes ta parce exagera y sin base den realidad.

Mientras ta dificil pa na e momento aki diseña un ruta nobo, pa e proximo seis luna por ehemplo, den cual ta bay tarda mas tempo pa nos economia recupera, nos tin e obligacion di contempla e realidad aki. E ta significa na promer lugar cu nos lo depende pa mas tempo di ayudo externo. Y nos sa masha bon cu den e actual situacion e sosten y ayudo ey ta bin di un banda so. Y mientras ta parce logico pa varios di nos pa critica esun cu ta duna nos di come actualmente, manera un mal padrastro cu ta condiciona e cuminda di tur dia, no por evita e realismo cu ta bao dak di e padrastro ey nos ta biba. Y si realismo ta un instrumento importante pa nos den e circunstancianan aki, nos lo mester practica hustamente esey.

Nos por cuminza por ehemplo cu stop e lamento na e momento aki, manera nos ta tende varios politico ta vocifera, cu ‘awor Hulanda ta bay kita nos autonomia di nos’… Bon, ma ta unda e hendenan aki tabata e ultimo cinco aña…? Nan no a ripara cu nos tabatin un supervision di Reino caba? Ta asina bon nan mes a camufla e baina aki den un ley di Aruba cu nan mes a cuminza kere e engaño ey? El a bira algo manera e lema di Setar: ‘Di nos e ta’ mientras nos tur sa cu nos no tin ningun influencia riba e compania?

E unico caminda realistico cu nos por sigui awor ta cuminza haci algo den cual por cierto nunca nos tabata bon, pero cu awor si nos mester bay haci, y den serio. Esey yama: planifica! Si nos lo depende pa mas tempo di e padrastro menciona, ban planifica hunto cune, sin rencor y sin insulto, basa riba un respet mutuo. Esey ta parce dificil, si cada biaha ta cuminza cu sospecho y lamento, na lugar di analisa bon kico ta ‘at stake’ na determinado momento. Nos ta keda contradeci e politiconan cu ta desea di malinforma pueblo, haciendo aparenta cu awor no mas nos ta bay haya supervision financiero di Reino, y ta trata di ignora cu nos ta bao curatela di Reino pa tanto aña caba. Nos mester enfoca riba e cosnan cu berdaderamente tin peso, manera restructuracion di nos aparato gubernamental, tambe nos seguro social y seguro medico. Y pa loke ta e situacion mas determinante pa nos, e situacion na Merca, ban conclui cu nos no por maneha ni dirigi esey. Ban dirigi loke si nos por. Esey ta enfrenta e padrastro, sabiendo kico nos por y kico nos no por.