E debate ayera den parlamento tocante e cuentanan anual di aña 2016, 2017, y 2018, cu mester a haya aprobacion, a laga nos cu e sentimento cu nada ta avanza den e lugar aki. For di inicio tabata cla cu tanto e partido grandi den gobierno como esun den oposicion, cu conhuntamente tabata responsable pa e cuentanan, no lo a obstaculisa e aprobacion. Esey a haci cu tabatin un cantidad di papiamento den bashi, cu realmente no ta yuda nos cu nada.

Hecho ta si cu, banda di e interes politico pa aproba e cuentanan, tabata inevitable papia tambe di e tardanza grandi den mehoracion di e proceso, cu mester conduci na un declaracion aprobatorio di un accountant. Esaki ta conta de paso tambe pa e entidadnan estatal, en todo caso un gran parti di nan, cu no ta atende nan responsabilidadnan financiero segun nan propio estatuto o legislacion. Ehemplo di esey ta e caso desastroso di Serlimar, pero no ta e unico. E caso di gobierno mes tabata obheto di critica fuerte di CAft den e mas reciente comentario riba e tercer rapport financiero di 2020. E mandatario encarga cu finanzas a reacciona den forma candente riba e topico aki, unda por a tende un sinfin di argumento pakico e asunto tin su atencion, pero si nos comprende bon, no ta su responsabilidad cu cosnan ta bay na paso di cangreu, loke na su turno ta crea iritacion cerca e organismo supervisor, cu tin por cierto cinco aña ta supervisa nos finanzas gubernamental, sin cu tin avance den asuntonan manera e contratacion di e personal profesional pa Centrale Accountantsdienst (CAD), e declaracion aprobatorio di un accountant y e mehoracion di e proceso di reportahe a traves di henter e aparato, pa por garantiza cu investigacion di accountant por tuma lugar adecuadamente.

E problema di CAD, en todo caso den pasado, no tabata solamente un cuestion di falta di personal, specialmente na e nivel mas halto. E tabata tambe e falta di reconocimento di nan autoridad pa por haci nan trabao, sin obstaculo di e nivel politico, cu tabata prefera den cierto caso pa e servicio keda leu di nan departamentonan. Recientemente nos no ta tende mas di e tipo di abuso aki, y esey riba su mes lo ta un avance caba. Sin embargo, nos ta keda pega cu e hecho cu e actual mandatario, igual cu su antecesornan, ta argumenta cu ta dificil pa haya hende nanivel mas halto, pasobra e personanan aki ta prefera bay traha den sector priva, unda nan por haya salario hopi mas atractivo. Esey por ta e caso, pero despues di tanto aña di ta lidia cu e problema aki, envez di ripiti cada vez e mesun yoradera, no ta bira tempo pa reconoce e realidad aki y ofrece un registeraccountant un pago mas atractivo? Pakico por paga hendenan cerca di e ministronan salarionan astronomico, y/o ta contrata nan via nan propio empresa pa evadi e salarionan standard di gobernacion pa ambtenaar? Si esaki ta necesario pa nos por avanza den mehora nos sistema, pakico no ta haci esey? E mandatario mester por comprende cu no por consider’e un novato mas, pasobra e tin mas di tres aña na timon, y no tin tanto avance den e asuntonan aki. Ta facil pa busca e culpa cerca esnan cu ta raporta, pero nan ta solamente e mensahero, no esun cu ta incumpli.Ta mas cu cla cu tin un limite na e tempo cu por usa e notorio frase gubernamental di “nos ta bezig”. “Si, esey nos sa pa hopi aña caba, esey no ta e pregunta tampoco, e pregunta ta ki dia bo ta keda cla”, lo ta e contesta adecua riba e yoramento casi folklorico aki. Pero, laga nos keda positivo y no pensa cu e tardanza eterno aki tin otro trasfondo cu nos no conoce, y cu e ayudo Hulandes por pone nos riba e caminda corecto pa yega na loke gobierno mes ta exigi cu cualkier compania den sector priva mester cumpli cune, pa por cobra loke gobierno mester cobra na impuesto riba ganashi, por ehemplo. Ey tampoco gobierno lo kier tende storia di empresa cu ta bisa cu nan ‘ta bezig’ y kier mira cifra corecto y e pago corespondiente, y cu full nan razon. Awor, de repente pa nan mes tin otro norma di responsabilisacion y contabilidad? Nos lo tin gana di tende e defensa di e teoria ey.

Mas grave ainda ta cu e cultura negativo di tolera falta di contabilidad y transparencia den gobernacion a plama manera un mancha di azeta entre hopi di e empresa y entidadnan estatal. Nos ta bisa hopi, no tur, pasobra tin suficiente entidad estatal cu ta percura pa nan administracion financiero ta na orden y cu anualmente nan tin un cuenta anual aproba. Pakico nan si ta capaz pa haci esey, asina leu cu nos sa ningun di nan tin mago contrata pa realisa e trabao aki. E problema ta keda segun nos cu salario halto ta pa e privilegiadonan politico so, no pa e profesionalnan experto cu pa e caracter di nan trabao no mester tin relacion politico mes, cu ningun. Pero, si no ta reconoce esaki y ta keda riba e rumbo di nepotismo aki, anto aki tanto aña ainda nan lo ta ‘bezig’.