Nepotismo ta di tur tempo, esey nos por ripara den e dianan aki, atrobe. E tendencia di pensa prome riba amigo y famia ta parce algo universal, di tur tempo, pero no ta p’esey e ta un fenomeno cu nos por djis acepta, y laga nos pais na merced di esunnan cu ta defende di tur manera e forma di actua aki, sigur den gobernacion, como algo practicamente natural, y cu ta un cuestion di ‘let it be’.

Na momento cu nos cuminsa mira esaki como algo inevitabel, nos ta riba mal caminda. Ta p’esey tambe cu den tur caso nos mester pone e disgusto di esunnan cu ta haya critica den e sentido aki, un banda y analisa tur caso riba nan propio merito. Semper esunnan cu ta practica nepotismo ta cuminsa grita cu no ta berdad, y ademas ‘bay wak esunnan prome cu nos, ta con bo kier yama esey anto’.

Un observacion semper irelevante, pasobra si ta papiando di un caso actual di nepotismo, naturalmente cuanto un caso cu tabatin den pasado tambe ta, pero ta abo ta esun cu ta practica esey awor. Ta mescos e observacion di e ciudadano, cu ta haya un multa di un polis y ta zundra: “Y tur e otronan cu a pasa den luz cora, pakico nan no ta haya?” E contesta corecto di e agente policial lo ta: “Ta abo mi a gara ta pasa den luz cora awor, anto ta abo ta haya esun di bo awor.”

Naturalmente e referencia na pasado ta logico, pasobra no solamente den e tempo di nos existencia como pais autonomo, pero di tempo cu politica a bira parti di nos comunidad, e preferencia pa amigo y famia ta algo presente semper. Y den tur e añanan ey te awe nos ta tende e politiconan di turno ta defende nan escogencia cu e argumento cu nan mester tin nan ‘hendenan di confiansa’ tur caminda den e teritorio cu nan mester goberna pa garantisa cu nan maneho ta keda ehecuta.

Loke ta parce comprensible, pero no ta keda completamente cla ta con ta implementa e politica desea. Nos tabatin multiple caso di mandatario cu pa cuatro o ocho aña largo ta sclama semper cu nan ta ‘bezig’ cu nan plan di maneho. Despues nan ta baha di e puesto y a keda un misterio si a finalisa e plan, y si ta asina, unda el a keda… Por ta cu den e hortamento di documento na salida, cu ta pertenece na Pais Aruba, esaki tambe a bay otro luga… Contal cu hopi biaha, pa falta no intenciona, o pa deseo explicito, ta e ‘persona di confiansa’ ta garantisa e maneho di e mandatario en cuestion, sin cu un alma sa kico e maneho ta. E maneho por ta depende di e beis di dia di e mandatario.

Y den e contexto aki nos no mester keda sin menciona cu no ta na nos pais so e problema di nepotismo ta hunga un papel. Kico pensa di e manera con famia Trump ta run Cas Blanco como si fuera ta trata di un pida real estate, nan propio negoshi, unda tur hende cu ta expresa algo cu no ta di nan agrado, ta haya e conocido frase di e serie di television, cu a haya un version den bida real cu e presidencia di Trump: “You’re fired”. Naturalmente e pais ey mes mester resolve e problema cu nan mes a crea; y nos mester atende esun di nos.

E pregunta despues di tur e splicacion aki ta, kico nos por haci, talbes no pa haci e fenomeno desaparece pa semper, pero sikiera tene bao control. E contesta ta den e structuracion tal di e departamento y entidadnan gubernamental, cu en todo caso por limita e penetracion na nivel halto di hende ‘di confiansa’ partidario cu no tin e preparacion y experiencia pa ta na un puesto asina. Y ora nos ta papia di criterio, nos no ta referi na e tipo di observacion gratuito, den e estilo di ‘pero e ta bon pa e puesto ey, e ta maestro di scol, e tin nivel di pensa academico’. Esey por parce bon noticia pa e maestronan di scol entre nos, pasobra segun e teoria aki nan ta fit in tur caminda, loke naturalmente no ta berdad.

Cualkier directiva di e entidadnan gubernamental mester un team di hende cu tin cualidadnan bon defini, cu ta complementa otro. Bo mester tin hende cu experiencia den e ramo specifico, bo mester hende cu conocemento financiero comproba, etc.. Hunta di comisario no mester ta parkeerplaats pa famia y amigo, pasobra e bon maneho di e entidadnan aki ta demasiado importante pa nos tur pa laga e cosnan aki pa casualidad. Ta p’esey ta importante cu e gobierno di turno cuminsa cu aplica e reglanan universal di bon gobernacion den tur entidad estatal.

E leynan ta existi caba cerca nos islanan ruman. Y, hopi importante, esunnan cu a peca den pasado den e sentido aki, no por haci’e, pasobra nan no t’ey mas. Por pensa pa pospone e bon intencionnan aki pa ora nan bolbe den Bestuurskantoor, pero nos ta duda cu Aruba lo ta bon sirbi cu esey.