Situacion di salud publico ta parce di ta bay den bon direccion. Al menos, si nos mira e cifranan di ultimo siman, pa loke ta caso nobo di Covid-19, y cantidad di caso activo, por mira un progreso notable. Esey no kier men cu nos a yega unda nos mester ta, pasobra un cantidad di 600 pa 700 caso activo riba nos teritorio ta demasiado ainda. Tambe nos ta keda preocupa pa e situacion na Hospital, unda ayera ainda tabatin 10 persona den ICU y 33 riba piso pa Covid-19. Cu un cantidad di caso activo manera menciona, por ainda surgi un situacion mas serio cu ta pone capacidad di Hospital na prueba. Laga nos spera cu nos ta sigui riba e bon caminda.

Un poco peculiar den esaki nos ta haya e comunicado di DVG riba nan pagina di Facebook, unda ta expresa preocupacion relaciona cu e hecho cu e cantidad di caso positivo riba su mes ta bahando, pero e cantidad di caso positivo compara cu e cantidad di test haci, no ta bahando asina tanto. Ta mira como preocupacion cu e cantidad di hende cu ta yega na laboratorio di Hospital pa test a bira hopi menos. Tambe ta constata cu na Hospital ta yega hende malo cu mester interna, cu no a pidi asistencia di nan docter di cas mas tempran den e proceso. “E situacion aki sigur ta uno di lamenta y ta uno di preocupacion mirando cu tin persona cu tin sintoma, ta opta pa sigui move rond y plama e virus sin pidi pa haci test. Sea pa motibonan financiero of pa motibo cu e sintomanan ta leve,” e comunicado ta bisa textualmente. Tambe Departamento di Salud Publico ta recorda comunidad cu ora tin indicacion di sintoma di Covid-19, pa nan mesora tuma contacto cu docter di cas pa por bin haci test. Y despues ta bin e advertencia cu “no cana rond cu sintoma y pega otro persona. (…) Tuma responsabilidad tempran y haci un test (…). Di e manera aki ta haci un yamado na comunidad pa cuida nos mes y cuida otronan.

Nos mester bisa cu nos ta comparti e preocupacion aki, pero nos ta keda cu pregunta tocante e manera cu e departamento y e team di Covid-19 ta maneha e situacion aki. Por ehemplo: ken algun tempo pasa, ora e brote a rementa cu tur su forza, y hende tabata busca con pa haci test, pagando esey cu nan mes placa, a descurasha pa haci test ‘pa loco’ y haci esey solamente via e canalnan oficial? Aparentemente no kier comprende cu nos sistema di salud no ta perfecto y cu regularmente hende ta haci uso di nan propio medionan financiero pa busca confirmacion di un problema di salud cu no ta haya contesta rapido via e sistema normal. Acaso nan no sa cu tin hende cu, ora nan busca un cita cu nan docter di cas, ta tarda varios dia, sigur si tin un fin di siman aden, promer cu nan yega na haya atencion? Si surgi un emergencia, pasobra por ehemplo un persona asina a bira malo o hopi mas malo di repente, no ta logico cu nan ta ‘end up’ na Hospital, manera den tur otro caso cu no tin nada que ver cu Covid-19? Asina leu cu nos sa, no a resolve ningun di e problemanan den nos sistema di salud unda ‘salta e docter di cas’ a bira un realidad grandi pa hopi hende.

Tambe nos tin di bon fuente cu e bahada den cantidad di test pa dia sigur tabata relaciona cu e escasez cu tabata surgiendo, cu mientras tanto a keda resolvi, pero cu a resulta den un cierto ‘dosificacion’ di e cantidad di test pa dia recientemente. Esey no ta culpa di e publico en general. En todo caso, e ‘positivity rate’ no a subi, pero si a keda pareu, y esey na un nivel demasiado halto, es decir di mas di 20%. Si e mester bay baha, anto ta necesario pa aumenta e cantidad di test pa dia. Un par di cifra. Den luna di september a haci alrededor di 6.000 test. Esey ta un promedio di 200 test pa dia. Hopi? Poco? Depende con ta mira e asunto. Si bo ta papiando di un luna den cual bo cantidad di caso nobo tabata na mas di 1800, y cu un nivel di caso activo di mas di 1500, pa despues baha felizmente te na mitar di esey awor, anto e preguna ta surgi si a haci suficiente contact tracing durante e luna aki. Ken ta maneha e cantidad di test, publico?

Pa bolbe na e critica riba e ciudadano cu ta tarda pa busca ayudo, nos ta haya e impresion cu den e team di ambtenaar aki falta hende cu conoce e situacion riba caya y na cas. Mesun cos por bisa di e situacion den sector priva, unda tin falta di un consulta mas permanente y unda ta scucha tambe, no duna orden so. Lo no ta un bon alternativa pa amplia e team cu por trece poco common sense den e maneho di e crisis? Nos mester coopera, pero por cambia e tono acusativo aki contra nos? Nos tur ta parti di e problema, pero nos no ta parti di e solucion?