Nos a caba di haya e informacion cu e instalacionnan di purificacion di awa sushi, entro otro esun na Bubali, ta den un situacion pesimo di mantenimento. Sorpresa? Pa bisa berdad, no. Pasobra esey no ta conta solamente pa e facilidadnan aki, cu no ta algo di luho, sino pa hopi otro aspecto di nos infrastructura. Y mester bisa tambe cu nos infrastructura ta bira aña tras aña mas hopi y mas compleho y ta acumula, na loke mester reserva pa mantenimento, cada biaha un suma mas grandi.

Cu un economia cu ta sigui crece semper, esey lo ta menos un problema. Pero na momento cu esey no ta e caso, y pio ainda si nos mester enfrenta un recesion, ta sali na cla cu nos ta den problema pa reserva e capital necesario pa haci tur esaki. Na e momento aki esey ta talvez un preocupacion menor. Loke si ta un preocupacion mas grandi ta cu nos planificacion di mantenimento, den sentido general ta fayando. Esey riba su mes no ta un caracteristica unico, nos ta comparti esey cu hopi, si no ta tur, pais den nos region. Paisnan cu menos recurso semper ta usa placa disponible pa otro asunto, anto ora awa ta menasa di hoga nos, algo mester sucede. Esey ta e situacion actual tambe, unda di repente ta surgi e situacion preocupante aki, y awor esun cu tin e cartera lo mester haci algo.

Den e situacion aki ta facil pa bisa, aunke ta berdad, cu e mandatario concerni tin apenas como un aña y mey sinta, pues pakico culpa e personalmente, si e problema ta data di decadas atras? Esey ta berdad, pero na mes momento e ta ilustra e problema structural cu nos tin: esaki ta netamente e tareanan ‘eterno’ di gobernacion cu no mester depende di e mandatario cu tin e riendanan na cierto momento. Tin cierto asunto cu nos mester por haya consenso entre tur partido politico cu esakinan ta tarea di tur tempo y simplemente esun cu ta na mando na e momento cu cierto cosnan mester sucede y mester tuma decision, anto ta haci esey tambe. Pero, manera nos por constata, aki tambe por papia di ‘continuidad di gobernacion’ loke ta un bunita termino cu hues sa usa pa mustra un mandatario su lugar, pero net unda e mester ta, e ta mas tanto ausente.

Y e consecuencianan ta grandi, no solamente den e caso di e planta di purificacion. Nos por mustra riba e situacion di nos sistema di caretera, unda e inversion cu mester haci cada aña ta birando mas grandi, pa e simple motibo cu nos ta construi cada biaha mas urbanisacion unda antes no tabatin. Manera nos a yega di trece dilanti caba den e editorial aki, e hecho cu a plama un poblacion di algo mas di 100.000 riba un area di casi 100 km2, ta haci cu a scoge, o talvez no a scoge pero simplemente a laga esey sucede, pa e obligacion di un infrastructura masha caro mes. No ta trata di crea caminda pavimenta so, sino tambe henter e infrastructura di tuberia, cable pa electricidad, telefon, television, internet y ainda falta e tremendo inversion den glassfiber pa reemplaza e sistema caduco di telefon y cable TV. Nos no a menciona ainda e sistema di awa potable y di riolering, e ultimo aki no ta existi mes pa gran parti di Aruba y probablemente no lo bini mas, pasobra e ta demasiado costoso. Desbentaha ta cu nos tin un sistema tambe caro, pero individualisa, di pos na cada cas y edificio, cu ta obliga nos na un sistema di transporta awa sushi te unda e mester yega, na e facilidadnan ya menciona di purificacion di awa. Regularmente sa sucede tambe cu envez di hiba e awa sushi te aya, ta dump awa na otro lugar unda e no mester ta, creando problema di higiene innecesario. En todo caso, nos no ta mira den futuro e actual sistema cambia tanto, unda gran parti di e isla lo no ta conecta riba e sistema di riolering, y cu e facilidadnan di purifica cu ta keda haya awa pa procesa di dos banda. De paso nos ta puntra nos mes tambe, con ta para cu mantenimento di e sistemanan di riolering di Playa y San Nicolas. Esaki tambe lo ta bin cualkier dia di sorpresa riba nos o nos por confia cu ta existi planificacion den esaki? Di tur manera, ta importante no solamente pa planifica, sino tambe pa informa comunidad riba e necesidad pa haci mantenimento na un manera corecto y na tempo, ya cu e fondonan pa esaki ta sali necesariamente di esnan cu un cartera, y esey no ta gobierno, sino nos mes.

Generalmente ta asina, y tur di nos cu tin un auto dilanti porta mester por sa, cu si bo no ta haci mantenimento preventivo na bo auto, e gastonan envolvi despues lo ta hopi mas. Ta obligacion di tur gobierno pa practica planificacion y ehecucion di mantenimento na tempo, simplemente pasobra esey ta sali nos mas barata cu e maniobranan di emergencia ora realmente ta laat caba. Nos no tin confiansa cu esaki ta e ultimo les cu nos ta haya.