Situacion na Venezuela ta explosivo

Den nos edicion di ayera nos a elabora riba cierto aspecto di e peligro inminente, si e asunto na Venezuela bay di mal en peor. Tin algun aspecto cu nos ta desea di bay mas den extenso ariba. Un di eseynan ta e situacion di emergencia berdadero ora un cantidad grandi ta yega como berdadero refugiado, pasobra nan a huy lagando tur cos atras, djis pa scapa nan bida. Cu den esey e peligro ta real o no, no ta tanto al caso ya cu nan ta aki caba y nos lo mester deal cu e situacion ey. Kico esaki ta significa?

Prome pregunta: unda nos mester laga un grupo di varios mil persona keda den un forma (semi)permanente? Nos nunca antes a atende un situacion asina, aunke na aña 1995 nos tabata prepara si pa ricibi un grupo considerabel di refugiado for di e isla Montserrat, despues cu un erupcion di volcan La Soufrière a haci necesario evacua henter e poblacion. Reino Hulandes a haya e peticion pa mira kico por a haci algo pa ricibi parti di e poblacion, y di comienso tabata cla cu no tabata trata di par di luna.

Un grupo grandi di empleado publico, incluyendo autoridadnan policial, militar, di siguridad y orden publico, salubridad publico, labor, etc. a reuni varios biaha pa elabora un plan di emergencia, kico tur mester a haci, no solamente pa percura pa luga di keda, sino tambe pa busca empleo, percura pa muchanan por bay scol, atencion medico, etc. Finalmente e operacion aki no a resulta necesario, ya cu a resolve e problema hunto cu e islanan mas den cercania di Montserrat. Den e caso di Montserrat tabata trata di un caso di  emergencia, pero cu e bentaha ainda cu e grupo tabatin un cierto tamaño conoci, y cu tabata posibel organisa un evacuacion ordena.

E caso di Venezuela por ta hopi diferente, y den cierto aspecto tin hopi parecido cu e situacion cu tin actualmente na Europa. Aya tambe e pais cu ta ricibi no tin ningun gara riba e situacion na e paisnan unda e fluho di refugiado ta inicia, pero una bes den su teritorio, no por simplemente pusha nan bek pa otro banda di frontera. Automaticamente esey ta trece cun’e cu como gobernacion bo mester atende e asunto; e opcion ta den con bo ta maneha e situacion.

Un di e aspectonan sigur importante ta e hecho cu un problema di e magnitud aki no ta solamente nos problema como Aruba, sino un problema di Reino, ya cu nos fronteranan no ta di Aruba. Ademas e problema lo toca e otro islanan tambe, asina cu mester tin consulta y formulacion conhunto di un plan di accion. Tambe facilmente e recursonan financiero necesario ta bay surpasa e limite di nos capacidad, irespecto e situacion desfaborabel cu ta existi caba den nos financia publico.

Y papiando di e situacion dificil na Venezuela, ta bon pa toca algun punto interesante den comparacion cu otro pais den pasado. Ta 25 aña pasa cu despues di eleccion bon supervisa y liber, e Frente Sandinista a perde eleccion presidencial na Nicaragua.  A pesar cu nan tabata conta cu un poder militar absoluto, e situacion di desabastecimento grave cu tabata toca tur hende, a haci cu nan a opta pa entrega poder. Nan a mantene poder militar, pero no a uza esaki contra e mandatarionan nobo civil. Na Venezuela por surgi un situacion similar na december proximo. Si e Chavistanan perde eleccion, nan por haci dos cos: no entrega poder y uza forsa militar pa impone un regimen cu ya lo ta un dictadura abierto. E consecuencia di esaki lo ta cu mas cu awor, gobierno Chavista ta cay den un isolacion internacional, unda nan lo no por conta mas riba apoyo di paisnan importante manera Brasil y Argentina. Ta dificil pa kere cu e amigonan Daniel Ortega y Raul Castro lo bay conseha nan pa mantene poder y no respeta deseo di pueblo, si esey ta e caso. Na Nicaragua e Sandinistanan a respeta veredicto di pueblo y hasta den e añanan despues a logra bolbe na poder, den eleccion liber. Na Cuba, na e momento aki, unda apenas a cuminsa un mehoracion di e relacionnan politico y economico cu Estadonan Uni, ta improbabel cu nan ta bay stimula Venezuela bay den un direccion cu solamente lo profundisa e crisis economico actual, sin mucho speransa di ricibi ayudo externo.

Mirando tur esaki, tin speransa cu na Venezuela, a pesar di e palabranan menasante di Nicolás Maduro encuanto un posibel derota den eleccion venidero, e Chavistanan comprende cu despues di un derota nan no tin otro opcion cu entrega poder. Despues di tur cos, nan tambe a tuma poder traves di urna electoral, y no via un golpi di estado. Pa nos na Aruba tur esaki no ta un ‘ver van mijn bed-show’, pero algo cu por tin un peso enorme riba nos destino den e proximo añanan.