Cu cierto regularidad nos ta tende e obsevacionnan tocante e yiunan cu ta bay Hulanda of otro pais, y cu no ta bolbe. Nan ta bay mas tanto pa studia, y sea cu nan ta logra of no, den hopi caso nan no ta bolbe. Entre esnan cu si ta bolbe, tin tanto hende cu a logra caba scol, y otronan cu mester busca un otro destino, pasobra e carera profesional cu talvez nan tabatin na mente, no a bira realidad.

Solamente alrededor di 25% di esnan cu cuminza un estudio, ta logra sali cu un diploma. Esaki naturalmente ta indica cu como manera pa yega na suficiente hoben cu un estudio completa, ademas den disciplina profesional cu ta util na Aruba, sea den sector priva o publico, esaki ta cerca di loke no por yama un fracaso. Nos no sa ta con esnan cu ta responsable pa maneho riba e tereno aki ta mira e asunto, pero en general por bisa cu no tin tanto sentido di keda gasta placa di e manera aki, si esaki ta e resultado. E ta malo pa e individuo cu a keda cu e debe, y ta malo pa un pais cu ta inverti den su futuro y ta haya asina poco como ‘return on investment’. Con ta bay atende esaki den futuro, nos lo tende despues, inclusive loke por mehora aki mes pa e studiantenan cu ta bay afor, ta mihor prepara. Por cierto un di e temanan cu lo bin dilanti den e discusion di e puntonan di lanza den e mehoracionnan cu e organismo di desaroyo COHO lo ta desea di logra a traves di inversion dedica na esaki. Esey nos lo tende, a su debido tiempo.

Pero esaki no ta tur loke nos ta desea di trata aki. Nos tin esnan tambe cu, diploma den man of no, no ta desea di bolbe mes. Ademas nos tin esunnan cu ta bin aki pa un tempo relativamente cortico y despues ta dicidi pa bolbe na e pais unda nan a studia, o ta bay otro pais, contal cu nan no ta mira un carera pa nan mes aki na Aruba. Esnan cu no a considera mes pa purba nan suerte aki, ta mira hopi biaha posibilidad di un carera cu na Aruba nan no por realisa, por ehemplo pasobra den loke nan a studia no ta posible mes pa tin un carera aki. Otronan si a bolbe, a traha algun tempo aki, pero no ta mira tanto posibilidad pa avanza den un carera exitoso, en vista di e poco posibilidadnan den un economia asina chikito.

Sin embargo, tin mas elemento cu ta hunga un papel den e fenomeno aki. Nos tin hoben cu a bolbe, pero no ta mira e carera como unico problema. Manera e caso di esnan cu a bolbe cu un diploma MBO, cu na e nivel di salario actual na Aruba, no por aspira pa yega na un vivienda propio, a menos cu nan tin un partner cu si tin un entrada sustancial. Nos sociedad conoce un division fuerte entre esnan cu ta gana suficiente pa bay banco y financia un cas propio, y esnan cu nunca lo yega na esey, loke ta conta pa gran parti di e comunidad. Practicamente no tin un sector di vivienda mediano di huur na prijs razonable, cu por alivia e necesidad di cumpra/construi un cas propio. Esaki ta haci cu nan ta keda condena na biba den un apartamento, cu no ta e ambiente ideal, sigur no si ta trata di pareha cu ta desea di tin yiu. Den e condicionnan aki, un pais manera Hulanda ta interesante, unda tambe tin escasez di vivienda, pero no tur caminda, y ademas tin un sector grandi di vivienda di huur, di manera cu cumpra vivienda no ta un obligacion. Banda di esey, hopi mas posibilidad pa un carera diferente. Nos ta observa ultimo añanan un fluho constante di emigracion pa Hulanda principalmente, unda no ta trata solamente di esnan cu pa promer biaha ta bay pa studia.

Pero nos ta tende tambe otro opinion tambe ora puntra pakico ta opta pa emigra. Esey ta e ambiente venena principalmente pa politica, cu ta haci cu pa cuminza tin di nan cu no kier ni considera un carera na gobierno. E hecho tambe cu ta mira hende cu no a tuma e molester pa caba nan estudio, pero cu via e canal di join e partido cu ta mustra probablemente exitoso den e proximo eleccion, di carambola ta haya e carera mihor cu esun si tin e papelnan corecto. Nos tin multiple caso di persona cu a logra un bon carera politico, sin cu nan por convence un alma di e experticio cu nan supuestamente lo tin. Den algo mas cu tres decada nos ta ripara un deterioro grandi di norma di educacion y calificacion pa promocion den henter aparato gubernamental, loke no solamente ta un inhusticia pa esnan cu si ta cualifica, pero ta hiba tambe na management deficiente y politisa. Mas y mas nos ta tende tambe di hende cu tin yiu den exterior, cu nan mes ta conseha nan pa no bolbe mes, pasobra profesional cu no kier bira miembro di e iglesianan berde of geel, casi no tin futuro aki. Ta bay mehora esey?