Awe mi kier a concentra un poco y expresa e preocupacion cu mi tin specialmente cu e productonan di vaping y E-cigarettes. Estudionan na Hulanda y Merca ta demostra cu e productonan aki ta encurasha hobennan pa cuminsa huma na un edad hopi hoben, cu antes no tabata tin e inclinacion di haci esaki. Esaki ta un gran problema riba su mes y pesey mi ta aplaudi e iniciativa di e ley aki di Landsverordening Tabaksproducten (AB 2016 no. 44), pa bin cu un regulacion pa cu e productonan aki y productonan di tabaco en general. Specialmente pasobra productonan di tabaco ta un di e causantenan principal di enfermedadnan cronico y morto aki na Aruba. Riba pagina 2 di Raad van Advies (RvA), kenmerk RvA 87-20, punto 1.7 por wak con cancer di pulmon ta posiciona su mes como e causa number 8 di morto na nos pais. Humamento ta subi e riesgo di diabetes, cu ta e causa number 4 di morto aki na Aruba. Ademas un averahe di 41.8 hende ta fayece tur aña aki na Aruba pa causa di humamento.

Mi ta kere tambe cu e subimento di edad pa uza e productonan di tabaco y E-cigarettes aki ta un bon iniciativa. Estudionan ta mustra cu e hobennan bao di 21 aña di edad, ta mas sensitivo na tabaco y productonan similar y pesey ta mas vulnerabel pa cuminsa uza esakinan. Pesey si ta introduci un cambio den e edad pa consumi e productonan aki, estudionan ta mustra cu tin menos chens cu hobennan lo bai huma. Ademas di esaki, humamento ta causa tur tipo di daño na henter nos organismo. E ta e causa pa malesanan cronico den diferente parti y organo di nos curpa. Esaki ta haci tambe cu e costo di cuido y AZV di Pais Aruba ta subi substancialmente y esaki ta keda un problema grandi pa nos, specialmente den e temporada economico dificil aki, den e pandemia, y pa colmo cu recortenan enorme cu nos mester haci den nos presupuesto di AZV.

Aunke e rapportnan y RvA ta mustra cu no tin un rapport traha pa Aruba riba e efectonan secundario di e productonan di vaping y E-cigarettes bao nos poblacion, nos no tin nodi busca leu pa haya cifras y estadisticanan di otro paisnan. Y e resultadonan ta alarmante. Mi a haci un investigacion mi mes y a haya un instituto independiente na Hulanda, cu yama Trimbos Instituut, cual ta specialisa su mes den e problematica di alcohol, tabaco, droga, salud mental y prevencion.

Trimbos Instituut na Hulanda a conclui cu: “Un tempo vaping of E-cigaria a wordo considera un alternativa mas saludabel cu tabaco, pasobra e no tin e productonan venenoso cu ta kima manera den tabaco. Sinembargo den e huma/damp di E-cigaria of vape tin gasnan dañino cu ta wordo produci, tanto den forma di nicotina como propyleen-glycol. E huma aki ta contene cantidad di ingredientenan venenoso y canceroso. Esakinan sigur lo por tin consecuencianan adverso pa e salud di esnan cu ta usa e productonan aki. Tambe e instituto aki a conclui cu e tipo di productonan aki ta encurasha e hobennan pa dal e siguiente stap, cu ta pa cuminsa usa productonan di tabacp manera cigarianan tradicional“. (ta continua)