Vice presidente di parlamento, Rene Herdé a referi cu nan kier bin cu ley pa stimula nos economia. Pero tambe pa crea un fondo nacional pa e recursonan cu ta bini di exploracion di gas y/of petroleo. Si exploracion realisa pa e companianan Repsol y Total ta exitoso.

Ya caba e aspecto aki a keda presenta pa minister di Energia, Mike de Meza den e programa di partido AVP. Ademas e ta un asunto cu for di parlamento e fraccion di partido di gobierno a menciona den diferente oportunidad. El a bisa cu e creacion di e fondo nacional aki lo ta na estilo di Noruega, ya cu nan ta un bon ehempel. E pais aki ta un di e exportadonan di petroleo mas grandi di mundo cu a sa di regla e maneho di nan recursonan di explotacion di gas y petroleo creando reservanan grandi. A pesar cu nan tin un fondo di spaar su gobierno tin suficiente entrada pa ta un di e inversionistanan mas grandi di mundo.

Ley pa fondo nacional di gas y petroleo
“Nos ta pidi pa crea un ley y esaki ta exactamente loke minister ta haciendo.” E ta un fondo di spaar pa futuro bon hancra den ley, ya cu niun di e recursonan aki ta pa semper. E maneho di e fondo aki lo ta uno halto y stricto leu di politica. Aunke e ta haya cu gobierno lo keda di un banda responsabel. Ya cu dificilmente bo no por kita responsabilidad di gobierno completamente ya cu nan ta e instancia of organo cu pueblo a eligi pa maneha su pais. Pues e ta keda responsabel pa e ley y tambe pa e instrumento den forma di un fondo nacional cu gobierno ta crea. Si den caso cu Repsol/Total no ta haya nada, e no ta haya cu tabata tempo perdi pa bin cu un ley bunita y bon pensa. Pero den caso cu e exploracion ta duna fruta ya caba nos pais ta bon prepara cu un ley riba maneho di e recursonan aki sin mester bay den discusion e ora ey.

Parlamentario Herdé a indica cu si e exploracion di gas y/of petroleo ta resulta exitoso y cu e recursonan aki por wordo explota economicamente, mester garantisa cu e entradanan ey no lo wordo gasta sin meta of mal uza, manera a yega di sosode den otro paisnan. E ley aki lo stipula con e fondo aki producto di exploracion di gas of petroleo ta wordo uza y maneha. Ya cu e ta haya cu esaki mester wordo maneha independiente di politica. Nan kier evita pa ehempel loke a sosode den pais rond di nos na unda nan recurso ta bay un grupo di famia pa enrikece mientras cu e pais a keda den pobresa.

Nos kier preveni prome cu nan ta yega mes, cu nos tin cu sigura cu fuentenan di entrada di exploracion di gas of petroleo keda exclusivamente pa pueblo.” Di e forma aki ta wordo garantisa un maneho responsabel di e recursonan aki siguiendo e modelo di Noruega.

Mientras di si banda e siman aki, minister Mike de Meza hunto cu nan partnernan di CAP (Compania Arubano di Petroleo), RDA (Refineria di Aruba), Total y Repsol, a anuncia cu na 2018 lo cuminsa bora pa asina cuminsa explora den awanan teritorial di Aruba. Ya caba parlamento a pasa e ley pa cuminsa haci e trabou aki.

Modelo Noruego
Bon Dia Aruba a haci su tarea buscando mas informacion riba e modelo di Noruega pa administra su recursonan financiero producto di explotacion di petroleo y gas.

Ta asina cu e leynan di Noruega ta establece cu e petroleo ta propiedad di nan ciudadanonan y nan no por bira propiedad di niun particular. For di 1990 nan gobierno a inverti un porcentahe di nan ganashi den e Fondo Petrolero Gubernamental. Na 2005 a wordo calcula cu e fondo aki tabata alrededor di 120 biyon dollar. Un suma considerabel pa un pais di 5.2 miyon habitante. E interes di e fondo aki ta di un 4% anual; pero nan ta hiba un maneho semper hopi limita y nada luhoso di nan gastonan.

Su obhetivo ta esun di balansa nan presupuesto nacional no petrolero. E placa di e fondo ta wordo inverti den accionnan y bononan internacional. Ta wordo calcula cu e fondo aki tin 1% den tur accionnan di mundo. Nan tin como regla principal cu nunca nan ta inverti den accionnan den e mesun pais, sino internacional, pa evita asina condiciona nan desaroyo economico a base di nan entradanan petrolero.