Den nos edicion di diasabra ultimo nos a presenta un analisis di e situacion den nos region encuanto uso di LNG (gas natural den forma liquido). Esaki naturalmente en vista di e intencion di e actual gobierno pa explora e potencial pa trece esaki Aruba, como substitucion di e uso di otro combustible fosil cu ta mas dañino cu e gas aki. Ademas di e bentahanan ambiental, riba cual no tin duda, tin tambe un bentaha di prijs, cu sin embargo ta mara na e manera cu ta trece e gas na cierto lugar. Esaki tin tur cos di haci cu volumen di consumo potencial na determinado pais. Esaki tin relacion estrecho cu e situacion, unda ta comprimi e gas bao presion haltisimo y un temperatura extremadamente abao, loke ta significa un gasto grandi cu ta hustifica solamente si ta trata di volumen grandi.

Den esaki den ultimo añanan a bin cierto cambio, unda tin transporte posible tambe di menor tamaño, aunke ainda esaki no ta implica cu por abastece un mercado hopi chikito… Y un mercado manera Aruba, si ta trata solamente di uso di gas pa WEB como substituto pa e actual uso di Heavy Fuel Oil (HFO), nos ta explorando na modo di papia ‘na rand di lo posible’.

E panorama ta cambia si por añadi un refineria den e ‘equation’ cu ta usa sigur tres pa cuatro biaha mas gas cu e productor di awa y electricidad, sigur uno di mas di 200.000 bari pa dia di ‘throughput’. Sin embargo, nos conoce e realidad di e parti aki di e storia. Aunke gobierno ta mantene silencio tocante kico realmente ta pasando, a anuncia cu a cera un convenio cu e potencial partner suministrador di LNG, cu ta separa e suministro na WEB Aruba NV, mientras no ta papia mes di e papel cu e eventual refineria lo por hunga. No cu nos ta lamenta esey, pasobra e ta coresponde cu e imposibilidad di rehabilita e refineria, di mes caba pa loke ta e situacion di mercado regional y global, pero mientras tanto como agravante e situacion di crisis global, unda ta e gran pregunta ainda si e mercado di petroleo lo bay resucita na e nivel ‘pre-Covid’. Den nos concepto anto, gobierno a haci bon di en todo caso cuminza pone e refineria un banda den e asunto aki, aunke esey no ta significa cu e proyecto LNG pa WEB ta un careda gana caba.

Ta e aspectonan aki nos kier a trece dilanti, y nos ta contento cu a bin bastante reaccion, hopi di nan apoyando e trabao haci, cu ta basa riba rapportnan di institucionnan serio, y no ta producto di algun ‘mente opositor’ den nos redaccion, manera reaccionnan negativo tabata insinua. Cu esey nos no ta bisa cu nos no ta aprecia nan reaccion tambe, pasobra no ta intencion di ‘monopoliza discusion’. E idea ta pa pone informacion na disposicion di cada un di nos lectornan, pa nan forma nan propio opinion. Den esey nan por bolbe, si nan ta desea na e estudionan cu nos a usa como base pa nos analisis, y hasta por bay mas profundamente den e materia aki, si nan tin e tempo disponible. Tin hopi material liber y disponible riba internet, sin ningun restriccion pa e usuario comun y coriente, no solamente riba e tema aki, sino riba cualkier. Bo no mester paga ningun fee, bira miembro di nada cu no ta liber y sin costo; e unico cos cu ta necesario ta e gana di haci e exploracion.

Lamentablemente den e pais aki, cu no conoce medio di comunicacion grandi cu presupuesto grandi pa research y analisis, nos ta haya nos confronta cu gobierno(nan) cu ta opera casi den estilo di un servicio secreto: nos ta haya informacion ‘on a need-to-know basis’… Esun cu kier haya sa mas, e mes bay busca pa sa… Esey nos a haci.

Pero, kico finalmente ta e proposito di busca pa sabi mas en detaye ta con e asunto ta; solamente pa por duna un respuesta na un gobierno silencioso cu ta ‘proteha nos contra nos mes’, evitando cu nos ta haya sa cos cu no ta conveni (nan) pa nos sa? Riba su mes esaki por ta un pasatiempo hopi placentero pa esun cu gusta esaki, nos no ta desmenti, pero e tin realmente otro meta. Uno ta: simplemente clarifica e asuntonan aki, pa por tuma decision mas balanza. Dos: evita cu nos ta perde un lama di tempo den busca alternativa den un direccion unda no tin nada. Den e caso aki, tin interogante tambe pa e uso di gas natural na WEB, no pa e metodo riba su mes, sino pa e opcionnan pa trece esaki na un prijs competitivo na e lugar di trabao. Pero e caso unda mas tempo (y placa) a bay perdi ta naturalmente cu e refineria, mientras ainda ta trata di tene e soño aki, cu mas bien a bira un pesadiya caba, na bida. Y esaki contra tur conseho di expertonan riba e tereno aki. Pues no ta trata di expresa nos opinion so, cu tur derecho, ni di un wega di ‘gato y raton’ cu nos kier gana, pero ta proba cu e aventuranan aki di nos politiconan a costa nos, anto bon caro…