Presupuesto a yega parlamento y normalmente pa fin di luna di april lo tin un presupuesto aproba, cu lo por carga aprobacion di CAft. Esey ta bon noticia, pasobra nos no mester un problema ni cu CAft, ni cu gobierno Hulandes. Esey riba su mes no ta haci nos problema financiero mas chikito. E unico punto positivo cu nos por tin un bista cla di loke gobierno ta propone como ruta pa sali for di e situacion actual, aki tanto aña. Di forma realistico den su memorandum financiero economico gobierno ta indica cu probablemente lo costa 8 pa 12 aña, es decir dos o tres periodo di gobernacion, pa yega na tera firme bao di nos pianan atrobe. Esey talbes ainda ta optimista, si nos no por yega na un crecemento economico mas solido. Y aki ta unda tin un problema.

Nos ta papiando un par di decada caba tocante diversificacion y innovacion, pero realmente nos no ta logrando tanto. Por ta cu den esaki nos ta wak den e direccion robes. Nos ta enfoca riba cosnan cu no tin tanto perspectiva, manera un refineria, pero por ta cu nos ta haci esey pasobra realmente nos no ta mira tanto otro alternativa. Esey por ta berdad, pasobra simplemente no tin tanto alternativa tampoco. Ta papia bunita di innovacion, pero nos no ta mira mucho cos ta bira realidad. Esey por tin su motibo. Nos tin ora mester comprende cu nos ta djis un isla chikito den Caribe, cu tur su limitacionnan. Ademas, como cu den Caribe tin un cantidad di isla chikito cu mescos cu nos ta kere cu nan por bira un tipo di business center pa region y pa continente, nos tin hopi competencia y probablemente ningun di nos ta bay logra. Tin di nan cu hasta ta ofrece nan ciudadania a cambio di haya hende bin inverti, y asina mes no ta logra mucho. Probablemente nunca lo tin un isla den Caribe cu ta bira e Singapore di e region aki.

Fuera di esey, nos no ta enfoca bon riba e posibilidadnan cu si nos tin. Manera turismo medico y educacion specialisa den diferente idioma, uzando e capacidad (limita) cu nos tin pa atende diferente idioma. Si nos ta haya petroleo y gas, esey lo keda un pregunta grandi ainda, y ni cu nos haya e regalo ey di naturalesa, esey no por defini kico bo kier haci como pueblo. Bo no por sinta keto anto pensa cu bo ta rico; djis wak nos bisiñanan den ki problema nan ta, keriendo cu nan ta e pais cu e reservanan mas grandi di petroleo.

Kico tur esaki tin di haci cu gobernacion y presupuesto? Nos ta kere cu, manera semper, bo no por djis contempla con bo ta yega na suficiente placa pa paga bo recibonan. Esey no ta asina den un hogar, y den un pais tampoco. Ta necesario anto pa cuminsa pensa con bo ta atende e otro banda di e asunto, esun di gasto. Prome cu kere cu atrobe ta haya un letania den e editorial aki tocante e exceso di personal, cu a proposito ta un berdad grandi, nos ta laga esey un banda awor. Ban papia di eficiencia den operacion di gobernacion, loke gobierno tambe ta menciona den su memorandum, y analisa kico por logra di e banda ey. Pa cuminsa esaki lo rekeri innovacion den con gobierno ta opera, y eseynan no ta cambio chikito. Un ehemplo: un manager den un empresa, of tambe den un institucion cu ta traha cu empleado cu tin un convenio di trabao segun ley civil, ta atende directamente tur aspecto di maneho financiero y di personal. E ta mira tur luna cuanto coriente a gasta, cuanto awa, cuanto uzo di telefon ta y cuanto ta paga na internet. E sa su gastonan di payroll, cuanto placa ta bay na departamento di Impuesto, na loonbelasting, AOV, AZV, etc.

Y kico su colega manager na gobierno tin como instrumento den su man pa maneha su departamento? E no sa cuanto payroll ta costa, e no tin nada di bisa tocante prestacion, promocion, planificacion di carera. E no sa cuanto awa ta gasta, ni coriente, ni telefon. Di unda anto mester bin e incentivo pa bay traha mas eficiente? Bo no por drecha nada si bo no tin e instrumento den bo man pa actua. Cu esey nos ta boga anto pa pone tur esaki den man di e managernan den gobernacion. Durante un entrevista cu Bon Dia, parlamentario Rocco Tjon tambe a expresa e mesun pensamento a base di su propio experencia pero e pregunta ta keda ki dia ta cuminsa pusha pa iniciativanan aki haya bida?

Ainda ta asina cu un simpel berisping, un warning por escrito, por tarda par di aña prome cu porfin yega e dia cu gobernador a firma e documento ey y ta confronta e persona cu esaki. Con bo kier uza un advertencia asina como instrumento pa disciplina personal? Y pa no papia mes di e departamentonan unda evaluacion di prestacion di personal ta core via e relacion amicabel cu e hefe, of cu e mandatario di turno. Ta posibel reduci gasto sin cu ta enfoca exclusivamente riba reduci personal. Esey por bin di mes ora ta cuminsa pone regla mas estricto pa funcionamento eficiente. Nos kier mira mas di esey.