Den cuadro cu e desaroyo di artesania local riba nos isla y kiosconan nobo na Oranjestad, nos a combersa cu un otro artesano local Romalinda Maldonado riba algun otro puntonan di preocupacion. Locual nos por conclui dialogando cu varios artesano/artista local ta cu ta haci falta di pusha e productonan di Aruba cu ta traha akinan door di hende local, cu materialnan local y cu tin su balor cultural.

Romalinda: “Tin hopi cos cu por wordo haci. E no mester ta un kiosco, ban bisa riba tal dia ta para cerca di waf por ehempel. Anto busnan ta pasa cu turista anto mustra nan riba e artesania local. Hopi cos por wordo haci pero no tin gewoon nada, no tin comunicacion, no tin nada.”

Romalinda ta bisa cu lo ta ideal si artesanonan por haya mesun oportunidad por lo menos cu e kiosconan cu ta bende producto importa di afo cu nomber di Aruba riba dje na Waf, Paseo y otronan. “A pesar cu nos mester tin prioridad mirando kico nos ta crea y trabaonan cu nos ta haci. Si nos lo por ta mas directamente accesibel pa nos turistanan. Enbes cu nan mester scucha via via y puntra pa yega na informacion adecua na unda tin tur souvenirnan cu ta traha por medio di artesano na Aruba”, Romalinda ta expresa. E ta sigui bisa cu maneranan pa haci esaki ta por ehempel dunando e informacion aki direct na yegada di e turista, social media y otro medionan den cooperacion cu por ehempel tournan di bus y mas.

Artesano Romalinda Maldonado

Aruba autentico
E artesanonan na Aruba ta para pa un cultura di un Aruba autentico y tambe hopi ta para pa e un Aruba sostenibel, segun Romalinda ta splica. Ta demostra esaki ta pa motibo di uza material di nos naturalesa manera calbas, coco, pero tambe hopi ta recycle y uza material cu ta wordo piki na lama.

Cosnan cu ta bin for di tur parti di mundo y yega na nos costanan por ehempel. Ora bo pidi productonan di afo, bo no ta contribui na sostenibilidad. Bo ta gañando bo mes y otronan cu un producto cu stempel di e nomber di Aruba cual a wordo fabrica otro parti di mundo y no ta autentico. “E trabao como artesano no ta uno facil. Mirando cu e ta tuma hopi tempo dependiendo na kico bo ta haci. Ami ta haci un variedad di cos cu diferente material. Tin hopi tempo hinca den busca material for di naturalesa y na lama. Mester haci esakinan limpi, e parti di creacion mes y despues e parti di bende ta tuma tempo. No ta high season henter aña y tin biaha bo tin cu bay rond cu bo mesa, baha producto, setup, sinta par di ora sin bende nada.”

Romalinda ta bisa cu esaki ta parti di dje pero ta pone enfasis riba e tempo di un artesano y su balor pa esaki. Cu tempo awo tin mas portanan a habri na hotelnan y luganan turistico pa traha y yuda otro segun Romalinda, cual ta un bon señal.

Caminda pa artesania local mas direct
Romalinda ta bende su obranan riba su mes. Tambe e ta haya turista cu ta tuma contacto cu ne via rednan social. Ora cu tin artmarkets, ta purba post flyer cu informacion manera riba Cadushi Festival, tambe Stichting Rancho ta sostene y coopera cu artesania local ora di nan eventonan.

Artmarkets hotelnan, fundacion Aruba, purely Aruban artwork La Cabana, tayernan di Cosecha, proyectonan mas grandi cu hotelnan  y Aruba Tourism Authority (ATA) sa yuda door di pidi souvenirnan ora di tin eventonan special pa huespednan. Romalinda ta haci obranan di man tambe cu muchanan na ImeldaHof. Esaki tin efectonan positivo riba bienestar di e mucha, alabes ta siña cosnan cu nan por haci uzo di dje. E mundo digital a haci mas facil pa turistanan yega na bo negoshi direct. No pa bo producto so, pero tambe pa esun cu kier mas informacion na unda por bay pa haya mas producto autentico traha di artesanonan local.

“ATA ta hunga un rol importante den yuda promove e Aruba autentico tambe. Hopi biaha aki turista ta acerca buscando informacion unda lo por haya artesania local, y asina tin cu boca pa boca ta yega na informacion adecua. Pero e caminda por ta mas facil y direct.”