Nos Ministro Presidente a duna ayera un presentacion di e avancenan cu a logra te awor den e plannan pa busca un operador pa e refineria, o pa haya operador di otro actividadnan economico riba e tereno, si acaso no ta posible pa rehabilita e refineria. Por lo pronto gobierno a logra haya interesadonan pa e alternativa di recupera e refineria, loke segun nos a comprende tin e preferencia di e gabinete.

Esey tabata conoci pa basta tempo caba y den e caso concreto aki lo mester anda cu cuidao, pasobra nos a caba di pasa den e experiencia negativo di Citgo, cu despues di varios aña a resulta den un fracaso completo. Naturalmente e actual gobierno lo bisa cu nan no ta opera manera e anterior, y cu nan tin e pleno confianza cu awor si por logra, suponiendo tambe mas seriedad cu loke e gobierno anterior a presenta finalmente.

Nos no ta duda di e bon intencion, y nos ta di acuerdo tambe cu Aruba lo mester amplia su base economico, y si por ta actividad cu no tin relacion directo cu turismo, mihor ainda. Sin embargo, mester tuma na cuenta cu bon intencion no ta cambia e posicion sumamente inconveniente den cual e refineria ta despues di un proceso largo di deterioro, finalmente corona cu inactividad di mas di ocho aña. No por ignora e proceso desde inicio di añanan 80 di siglo pasa, unda e refineria a bay di mal en peor, di refineria completo, te un refineria pa producto intermedio cu Coastal y Valero, y despues e propuesta pa lubida e refineria, y usa parti di e instalacionnan pa funciona como ‘upgrader’ di crudo ultrapisa Venezolano. Den e presentacion di ayera no a duna detaye kico exactamente lo bay haci pa e suma di 3,5 biyon dollar, si esaki ta pa crea un refineria completo, di ki tamaño y capacidad, kico lo ta e productonan clave riba cual ta bay concentra, etc. Ta logico cu den e fase aki e detayenan ey no ta disponible, pa motibo di e proceso di negociacion cu ta tumando lugar.

Sin embargo, nos no ta papia di un proyecto cu ta bay tuma lugar completamente riba su mes, sino den un sector economico global cu ta enfrentando bastante cambio y desafio. Trece un renacimento di un refineria cu tin ocho aña paralisa riba su mes ta un desafio grandi, sigur den e clima agresivo di Caribe. Esey nos por mira na St Croix, unda actualmente ta tratando di logra start e refineria cu tabata di Hess Oil y Pdvsa, loke te awor no a logra, pasobra e retonan di deterioro den e añanan di paralisacion a resulta hopi mas grandi cu loke a pensa promer. Finalmente, e proyecto a costa dos biaha e suma inicial y ainda no ta produci. Tambe e inversionistanan di e proyecto mester a defini pa nan mes kico lo ta nan ‘niche market’ den e actual mercado global y regional. No a scoge pa gasolin, pasobra tin un exceso di oferta di gasolin riba mercado regional caba. A scoge pa fuel pa barco di contenido abao di azufre, tumando na cuenta e demanda creciente pa esaki. Pero, pronto otronan tambe ta cuminza suministra e combustible aki, y ta dificil pa bisa con mercado lo ta aki un par di aña. Manera nos por mira, hopi pregunta cu no tin un contesta ainda, pero cu pronto lo mester haya un si.

Tambe lo trata un proyecto di LNG (Gas Natural Liquido) di cual no ta conoci suficiente detaye ainda. Por ehemplo, e idea ta pa suministra gas natural pa e refineria usa den su proceso? Algun aña pasa en todo caso tabata e refineria cu supuestamente lo a tuma tres cuarto di e volumen necesario na Aruba, cu WEB Aruba NV como un partner minoritario. Y tin mas pregunta. Nos por observa na Trinidad & Tobago cu nan tin un terminal grandi di LNG cu no ta bayendo asina bon. Ta tratando awor pa haya gas natural Venezolano di explotacion den lama Caribe pa pasa a traves di e instalacion na e islanan pa por mantene rentabilidad, banda di e gas cu e pais mes tin.

Kico nos kier bisa cu e preguntanan cu nos ta lanta aki? Nos sa cu lo tin comentario cu nos ta demasiado critico atrobe, pero e medio aki ta esun cu durante henter e farsa y fracaso di Citgo tabata trece dilanti e informacion corecto cu tabata pone duda hustifica unda tabata mester e tempo ey. Ta absolutamente necesario pa no perde realismo for di vista den e asunto aki. Y cu asombro nos ta mira cu ta tuma conseho di hende straño, pasobra no tin experto di e ramo mes cu kier compromete pa yuda den e proceso? Aruba, despues cu a kibra relacion cu un compania desconoci di Estonia, awor ta un Ruso cu ta experto den exploracion, pero no den ‘downstream’ (refineria, mercadeo y distribucion) ta e experto cu a contrata? No tabatin ningun compania Mericano, Britanico o Europeo cu por tabata interesa? Cu tur respet pa e companianan elegi, pero nos a mira bastante fracaso caba di upstart di refineria na man di hende cu no ta di e sector petrolero mes. Nos no mester un Citgo 2.0.