editorial 2_15_1.jpg

Regularmente nos ta tende di caso unda tin e sospecho, hustifica o no, cu un politico ta envolvi den actividad cu no ta cuadra cu su funcion publico. Por ta trata di interes adkiri den un empresa y por ta cu e empresa den algun sentido ta haya un trato preferencial di parti gubernamental. Esaki den forma di permiso pa algo, tereno o proyecto pa implementa contra pago, cu of sin destaho publico debido.

Den pasado recien tabatin e caso di e compania di seguro cu a haya e contract  pa sigura e studiantenan di Aruba na Hulanda, unda posiblemente esposo di un ministro lo tabata envolvi. Nos no ta bay discuti e caso mes, pasobra esey no ta e proposito di e articulo aki. Den ultimo dianan a surgi un caso parecido, unda ta lanta critica contra otro ministro (di Husticia) pa su supuesto vinculo cu e compania Forensys Aruba BV, cu a haya e contract exclusivo cu Pais Aruba y mayoria di e companianan di seguro pa maneha registracion di accidente. Si nos informacion ta corecto, a surgi un discusion fuerte den un reunion di comision di Parlamento unda a critica un posibel envolvimento no debido di e ministro cu e compania en cuestion. Un di e motibonan cu a lanta sospecho lo tabata cu e compania Forensys lo ta estableci na oficina di abogado di esposa di e ministro, loke aparentemente a lanta e sospecho cu tin mas vinculo ta core aki. Sea como sea, mester por evita e cosnan aki lagando tambe negoshi di casa y yiu leu di loke un ministro ta haci.

Tambe nos tin e caso di e peticion pa tereno di un ministro na su colega di Infrastructura, cu a haya aprobacion riba e mesun documento mesora, den e forma di aproba ya conoci di otro casonan cu a yega na publicidad ultimamente. Nos no ta bay ripiti henter e discusion den e caso aki, pero mas bien ta desea di mustra riba e forma di procede, unda tin un proceso oficial pa e ciudadano comun y coriente (mayoria di nos) y e ‘happy few’ bon conecta cu mag entrega cerca e ministro mes. Si acaso un ciudadano di e categoria grandi tin e osadia mes pa manda su peticion directamente pa e despacho di e ministro, e lo haya di tende cu no ta acepta e peticion asina y cu mester cana e caminda debido oficial via Bureau Interne Diensten of via e departamento en cuestion. Cu te awe e ministro colega segun su declaracion no a haya su tereno ainda no ta al caso, mescos cu señor Rincón lo argumenta cu su compania no a haya e tereno na Balashi ainda. E ta bay pa e practica di e ‘fast lane’ di atencion di e mandatario concerni, cu aprobacion per direct, cu aparentemente no ta pa tur alma naci y residencia den e pais aki. Tin di nos cu ta djis un tiki mas igual cu e resto…

Ta bira tempo pa tira un bon bista riba e practicanan di registra peticion aki, no solamente pa mas tanto posibel elimina e tipo di practica aki, pero tambe pa mehora e procesonan aki pa e gran mayoria. Pasobra si nos simplemente limita nos na manda tur hende pa e caminda largo, nada no ta cambia.

Pero tambe mehora y haci mas transparente tur e tramitenan gubernamental ta bon pa proteccion di e mandatario di turno mes. Si e mes ta di buena fe, e por uza e argumento contra esnan cu ta acerca su persona cu proposicion cu e ta prefera di no maneha asina, pa mustra nan riba e caminda oficial corecto. Claro cu e mester desea di actua asina e mes, pasobra si kier beneficia un persona ofreciendo e fast lane, talbes a cambio di fabor di e otro banda, anto e ta keda uza su fast lane pa faborece esun cu e kier.

Sigur den un comunidad asina chikito nos mester di regla estricto, en bes di uza e tamaño di e isla y e interaccion di cara a cara como un excuus pa crea confusion y bruha responsabilidad cu nos tin. Pakico un hues Hulandes mester ta masha cuidadoso cu ken e ta anda y mester libra su mes di trata caso di  hende cu e conoce, mientras cu pa e confusion di tur sorto di responsabilidad di e mandatario semper nos ta busca e excuus en bes di reconoce cu ta necesario separa cierto cos di otro. Un ehemplo simpel: pakico no por bin un fin na e dunamento di trabao na amigo y famia na despacho di ministro? Nos no ta referi specificamente na e gobierno aki, sino na tur den pasado tambe. Ta un palabra tin pa e cos ey y esey ta ‘nepotismo’. Claro cu e asunto aki a bira mas urgente cu nunca, ya cu e gobierno aki a laga tur otro di pasado leu atras den cantidad di hende cu nan a faborece di e manera aki.  Esey  ta haci improbabel tambe cu nan lo coopera pa mehora e situacion.