Durante un ultimo presentacion pa prensa di e epidemiologo Garreth Tromp di Departamento di Salud Publico, el a elabora riba e desaroyo tocante infeccion di Covid-19 den poblacion di Aruba den ultimo simannan.

Tromp a informa cu e situacion di Covid-19 no ta uno cu no ta solamente monitoria cu e casonan positivo pa dia loke ta e casonan nobo, tambe nan ta monitoria otro indicadornan cu nan ta uza pa cu e situacion, e indicadornan importante cu nan ta mira ta e casonan nobo, reproductiegetal, positivity rate, cantidad di personanan cu ta wordo hospitalisa cu Covid-19 y awor e resultadonan cu nan ta haya di e variantenan.

El a enfatisa cu a pesar cu e campaña di vacunacion ta bayendo “bastante bon” ainda Aruba no ta na e caminda na unda nan kier, esey ta nifica cu e medidanan cu e comunidad tin cu ta trata di higiena, distancia social y e testmento ora cu un persona tin sintoma hopi leve, ainda ta keda sumamente importante, na e ora cu lo yega na un cifra di vacunacion halto y no por laga esaki ‘los’, segun loke Tromp a sigura.

Den diferente slide cu el a presenta cu tin di haber cu e epidemic curve y cu e trend line, nan ta saca afo e variacion cu nan ta haya den diferente dianan den siman, manera ta conoci den dianan di fin di siman nan ta wak cu menos test ta wordo haci loke tambe ta nifica menos casonan positivo.

E casonan nobo cu ta conoci tin un averahe di 56 pa dia, por a wak cu den ultimo 10 dianan pasa e casonan nobo a baha y awor ta parce cu el a stabilisa, e parti peligroso di esaki segun loke Tromp a bisa, ta cu no ta duna un bista di kico di berdad ta pasando, mester tuma otro indicadornan tambe den consideracion.

Di e reproductiegetal, e ta mustra cu e promedio ta na 0,94 loke ta nifica cu un persona promedio por infecta 0,9 persona, kiermen cu di cada 10 persona e por infecta 9, pero nan ta wak cu tin un nivel di incertidumbre den e calculacion di e reproductiegetal na unda tambe ta yega riba 1 loke ta nifica cu un persona ta infecta mas di un.

Na base di otro indicadornan cu nan ta usando por conclui cu mas tanto ta ubica riba 1 en bes di ta bou di 1, e positivity rate ta wordo calcula mirando e casonan positivo den tur persona cu ta test cu sintoma respiratorio, “si 15 persona test positivo den 100 test, e positivity rate ta 15%” Tromp a expresa.

Ademas, cu un positive rate mas halto ta nifica cu mas caso nan ta faya, loke ta nifica cu nan no ta identifica di berdad e hendenan cu ta contagia cu coronavirus y esey ta e caso cu ta preocupa departamento di Salud Publico hopi.

Loke Tromp a indica cu loke nan lo haci ta cu nan a crea un sistema digital pa test, si un persona no por yega na un dokter di cas of no ta logra comunica via e telefon cu nan habilita cu ta 280.0101 e persona por haci un peticion online na unda e lo haya un codigo cu e por usel’e na Aruba Health App pa pidi un afspraak pa haci un PCR test.

“Asina nos ta kere cu nos por alivia e liñanan aki y nos por yuda e hende lo mas lihe posibel” Tromp a declara.

Igualmente el splica un otro grafico cu ta masha preocupante mes segun loke el a señala, cu ta trata di e porcentahe cu nan ta wak di e variante Britanico na Aruba, na unda for di cuatro siman pasa tabata na 40% y na e momentonan aki nan ta mirando cu ta casi cerca di 80%, “esaki ta un problema bastante grandi”.

E variante Britanico cu ta esun cu ta predomina na Aruba tin un chens pa infecta otronan mas cu 50% pero e ta parce cu por ta 90% compara cu e variante clasico cu ta conoci den tur e tempo aki.

Di esaki, tambe el a sigura cu e variante door cu ta asina contagioso no ta dunando espacio na e otro variantenan tambe cu ta sumamente peligroso y e chens pa plam’e na Aruba, loke ta nifica cu “e ta ganando e careda” Tromp a expresa.

Di e variante di Sur Africa y Brasil, el a bisa cu ta variantenan cu ta parce cu por scapa imnunidad cu e persona tabatin caba si el a wordo infecta of te hasta si e persona a wordo vacuna, na diferencia cu e variante Britanico ta parce cu e ta responde mesun cos cu e variante clasico pa cu e vacuna cu Aruba tin awor, esun di Pfizer y otronan.

“Esey kiermen cu nos tin e armanan den nos man pa nos combati e variante Britanico aki, pero esey ta cu nos tin cu keda vacuna” Tromp a comenta.

Manera el a menciona caba, nan ta keda sin identifica hopi caso y cu nan ta mira esey como un problema grandi, cu Tromp a sigura cu nan no por sa ken ta infector y ken ta esun cu a wordo infecta.

Te e dia ey e positivity rate tabata na 42% cu ta un porcentahe basta halto na unda nan ta usa standard internacional y di Organisacion Mundial di Salud.

Aparte di esey nan ta mira cu restaurantnan, gym y misanan por indica cu tin mas brote ta pasando den e luganan aki, tambe e ta considera importante cu probablemente door cu personanan no ta test suficiente por ta e infeccion ta pasando den cas mes y esey tambe ta pasando full rond mundo, segun loke Tromp a menciona.

Tromp a indica cu te na e momentonan aki nan por tin un control di e situacion te ainda pero mester keda sigui cumpli cu e medidanan y mas importante ta pa sigui vacuna.