A pesar di tur esfuerso, ainda presupuesto no a yega parlamento. Ya cu nos ta den ultimo dianan di e luna aki, ta sigur cu tratamento di e ley importante aki lo bay tuma luga mas laat den februari, o hasta den maart. Esey no ta e direccion den cual nos mester bay. Y pa remedia esaki, mester tuma mas asunto na cuenta cu ta obstaculisa mehoracion di henter e trayecto anual di finanzas publico. Pasobra no ta presupuesto so ta dunando problema.

CAft a manda recientemente un carta pa gobierno encuanto e retraso den produccion y tratamento di e cuentanan anual di Aruba, cu despues di e aprobacion di un cantidad grandi di cuenta anual ‘pro forma’ algun aña atras, awor atrobe e mecanismo ta mustra stancamento cu ta haci cu e cuenta anual no por ta un instrumento di control di e trayecto financiero di control y planificacion.

Segun ley (LAft) e cuenta anual di e aña anterior mester ta cla y aproba pa parlamento pa 31 di augustus di e siguiente aña. Esaki naturalmente pa e por sirbi di comparacion pa e presupuesto di e aña siguiente, cu pa mas tarda mester yega parlamento dia 1 di september. Si e cuenta anual no ta cla ainda, anto e ministro encarga cu finanzas mester percura pa entrega di e cuenta anual cu ta den preparacion bay pa CAft, segun e mesun ley di supervision financiero aki. Tambe CAft mester haya e evaluacion di accountant y e rapport di Contraloria General encuanto e cuenta anual tambe, manera cu nan ta disponible. E keho actual di CAft den nan carta ta cu a haya e cuenta anual 2018, cu tabata den preparacion, dia 26 di september 2019, pero cu te ainda no a haya e rapport di accountant ni di Contraloria. Cu e retraso aki ta constata cu no ta cumpli ni cu LAft ni cu Comptabileitsverordening. Ademas ta constata cu parlamento te awe no a trata ni aproba e cuentanan anual di 2017 y 2018, pasobra a para e tratamento di 2016.

Nos no ta bay den detaye tocante e discusion cu a tuma lugar encuanto e tratamento di 2016 cu a keda wanta, pero nos ta na 2020 caba, y pa tur e motibonan cu tabatin pa suspende tratamento di 2016, ta yega un momento cu mester bisa cu a demostra e punto y no por keda pega den e afan di demostra e fayo di e contrincante politico den gobierno anterior. Pasobra si no ta habri caminda, anto no por trata e siguiente añanan, cu e consecuencia cu nunca lo yega na tempo cu entrega y tratamento di cuenta anual. Y si e no ta na tempo, e no por sirbi como instrumento di control den tratamento di e siguiente presupuesto, manera CAft ta señala den su carta. Ta pidi tambe pa pone atencion riba coreccion di e retrasonan aki pa evita cu pa 2019 tampoco e ciclo di responsabilisacion lo core manera planifica.

Algun cinico entre nos lo por comenta cu ya tabatin un mehoracion substancial den maneho di e trayecto aki, y cu e organismo di supervision ‘no mester maha’. Por ta cu den cierto sentido nan lo tin razon pasobra si nos tira un vista riba e trinta y pico añanan nos tras, mester constata cu practicamente semper a trata presupuesto den ausencia di e cuenta anual di e aña anterior. Di manera cu nos parlamentarionan no ta ni custumbra cu tin e documento aki na man pa haci comparacion. Esey ta factualmente corecto, y si e mester keda asina, nos mester conclui cu no tin interes pa por tin e instrumento aki disponible. Si esey ta e caso, anto mester bisa cu parlamento no tin plan di tuma su tarea di control na serio. Ta di comprende cu nos no por afford di yega na e punto ey. Y pa ta capaz di cumpli cu e stipulacionnan legal al caso, lo mester haci algo. Kico esey por ta?

Un di e posible conclusionnan ta cu gobierno no tin suficiente capacidad adecua pa maneha e trayectonan aki na un manera debido. Si esey ta asina, kico ta stroba nan pa yega na tin, tanto na gobierno como na Rekenkamer, y Raad van Advies, suficiente capacidad di personal cu e preparacion debido? Recurso financiero? No tin espacio pa contrata e personal necesario pa haci esaki? Y ken ta responsable pa esey? Aki nos ta mira e consecuencianan di un maneho indebido di recurso financiero, cu a bay demasiado den contratacion di hende riba puesto menos necesario, y awor ta resulta cu no tin espacio financiero pa tuma medida pa por tin un bon implementacion di e trayectonan di cuenta anual y presupuesto. Y pakico nos ta ‘end up’ den e situacion aki? Pasobra aparentemente ta duna prioridad na cumpli cu campañador cu no por yena e puestonan vacante den e trayectonan aki, simplemente pasobra nan no tin, den mayoria di caso, e preparacion profesional pa esaki. Di e manera aki, CAft por keda keha cuanto nan kier, pero nos no ta mira nada ta cambia den e manera di goberna. Ta di spera cu parlamento ta cuminsa cambia di pensamento y ta cuminsa exigi un proceso di control debido.