Mediador di gobierno, Anselmo Pontilius

“Ta hopi importante pa nos no lansa grito solamente emocional,” asina mediador di gobierno, Anselmo Pontilius a referi na e landspakket cu Hulanda a bin cune, y cu ta propone reformanan, entre nan laboral cu ta inclui e parti riba flexibilidad laboral.

E ta haya cu mester laga e parti emocion y sinta negocia cu pruebanan concreto riba kico nos kier y kico nos por haci pa bienestar di e sociedad. Tambe contesta otro cu estudionan concreto, analisis concreto y no tur hende keda bisa si of no.

Un analisis profundo lo por determina prome si nos mester bin cu cambio y pa kico e cambionan ta. Niun ley –segun Pontilius– ta skirbi den “piedra of den diamanta” cu nan no por cambia, ya cu tur pais di mundo a mira flexibilisacion.

Delegacion

Den su calidad di negociado, Pontilius ta considera importante pa crea un delegacion amplio di representantenan cu credibilidad di e diferente sector pa bay Hulanda den cuadro di e negociacion di e landspakket.

Un delegacion entre otro di expertonan, miembronan di Parlamento, dunado di trabao y sindicatonan pa bay negocia na Hulanda cu loke tin ariba mesa. E no ta haya prudente pa pais Aruba sigui negocia via online.

Tambe sigui percura pa mantene dialogo pasobra aworaki tin keho cu gobierno a manda un contrapropuesta, sin niun hende sa claramente su contenido. E ta haya cu lo ta bon pa e delegacion aki bay na Den Haag pa debati fuertemente loke tin cu pasa proximo añanan. E ta haya cu no mester lubida cu nos a haya un cantidad di proposicion di Hulanda, pero nos ta haci como si fuera cu nan ta ley caba of cu nan ta obligatorio.

Reforma laboral

E documentonan cu nos a ricibi for di Hulanda no ta para entre otro un reforma di leynan laboral. Sinembargo como ex-sindicalista y actualmente como Mediador, Pontilius a bin cu e reflexion si nos no tabatin un crisis dramatico cu ta afecta henter mundo, si prome cu esey caba, e gremio di dunado di trabao y sindicatonan na nivel di dialogo tripartiet, e punto di reforma y flexibilidad laboral tabata riba mesa caba. Alomenos den e tereno aki tabatin algun mencion of discusion caba riba dje.

Awor cu e crisis, pais Aruba no solamente a haya un landspakket di Hulanda cu ta inclui e tema aki. Pero dunado di trabao di su banda ta haya cu a yega ora pa adapta, flexibilisa of elimina leynan existente. E ta haya cu ta bon pa nos para keto un rato pa pensa riba cuanto ley laboral Aruba a agrega prome y despues di Status Aparte.

Pero si tin reforma cu mester bin den e ley laboral cu ta importante -segun Pontilius- ta bon pa atende nan mesora, pero a base di prueba of estudio di diferente departamento. Entre otro si e leynan laboral existente a stroba inversionistanan pa bin na Aruba. E ta duda cu esey ta e caso, ya cu a bisa cu ainda tin 8 mil camber pa traha, y nos kier traha 2 mil camber.

E ta kere cu tanto dunado di trabao y trahadonan mester di otro, no solamente pasobra pais Aruba no tin un fondo di reserva pa wanta un golpi. P’esey ta resulta relevante pa haci estudio cu lo prueba of no, si berdaderamente algun aspecto di nos ley laboral a bira un estorbo. E ta puntra su mes, cual di e leynan laboral ta? Si nan tur a bira un problema of estorbo? Of nos ta papiando di dos of tres ley specifico cu tin cu cambia.

Pero con nos lo cambia nan, of sea si nan ta cambio temporal of elimina nan permanentemente. Pero si nos ta elimina nan, cual lo ta e consecuencianan tambe. Pasobra e leynan aki tin un pakico y nan a wordo traha debidamente pa atende situacionnan den mundo laboral.

Flexibilidad laboral

Un tema cu a haya bida bek ta esun di flexibilidad laboral. E ta considera importante pa no solamente den e dialogo aki, sindicato y dunado di trabao ta participa, sino otro instancianan cu no solamente lo yuda scucha, sino cu nan lo yuda pensa con nos por atende cune.

Un argumento cu ta trece dilanti ta cu e ley laboral ta mucho stringente cu ta obliga e dunado di trabao pa tene e trahado permanente. Pero memey di e crisis aki nos por a mira cu un cantidad di trahado a bay cas, sin permiso di departamento di Labor, pasobra algun di nan ta traha den un uitzendbureau of cu contratista.

Pero mester compronde di otro banda cu hotel y restaurant den cierto momento por ta no mester di tanto trahado permanente den nan servicio. Den e caso aki, ya caba un caminda a wordo crea, cu ta via un uitzendbureau, caminda e dunado di trabao ta paga un suma di placa. Mientras cu e uitzendbureau ta atende cu su responsabilidad cerca e trahadonan. Pero un pregunta cu sigur ta surgi di e henter e situacion aki ta, cu e companianan grandi cu a yega di produci ganashi danki na industria di turismo a dicidi di paga 60% so. Mientras ta keda un punto di discusion, si nan lo por a paga 10% of 20% mas.

Encuanto e contratistanan, algun di nan no ta cumpli cu nan obligacion social di paga prima, manera SVb a yega di denuncia recientemente, el a bisa. Pontilius a agrega cu lamentablemente e cos aki no ta algo nobo, caminda tin cantidad di dunadonan di trabao cu no ta paga niun sorto di prima. Pero e pregunta ta keda, si e cambio di ley laboral lo cambia e comportamento aki.

E no ta haya cu e cambio di ley laboral lo por trece cambio aki, ya cu e ta un comportamento moral y etico cu nos tin cu evalua. Asociacion WAB, cu ta agrupa e dunadonan di trabao den sector di construccion, a yega traha un rapport for di 1989 bin dilanti, con den mundo di construccion tin un cantidad di contratistanan cu no ta cumpli cu niun compromiso cu nos pais. Sinembargo e ta haya cu esaki no tin nada di haci cu e ley laboral.