Minister di Finansa, Asunto Economico y Cultura, Xiomara Maduro a referi na e nota di reforma cu a keda entrega siman pasa, como un di e condicionnan di Hulanda pa sigui otorga ayudo financiero den forma di prestamo sin interes pa Aruba.

E ta reconoce cu gobierno tabata bao un presion enorme pa por brinda e informacion presenta den e nota di reforma entrega na CAft, prome cu 15 di juni, debi cu e decision di conseho di minister di Reino di dia 3 di juli ta condiciona pa tin e reforma aki riba papel.

E hecho aki ta haci –segun e mandatario– cu bo ta pone cosnan cu ya bo tin cla caba cu a wordo papia riba dje. Nan a traha diligente pero e presion ta grandi. Pero el a laga sa cu e documento aki no ta skirbi den piedra. Cu esaki e kiermen cu e circunstancianan ta cambia cu tempo.

Reforma fiscal

E mandatario a base di pregunta formula pa Bon Dia Aruba a referi na dos punto di e nota tocante reforma fiscal: Si gobierno ta keda cu BBO of si e ta bay pa e sistema di BTW. E otro punto a bira e tema di refineria cu no a wordo inclui den e nota aki.

El a bisa cu asunto di reforma fiscal no ta un asunto nobo. Sino di comienso di gobernacion caba nan tabata tratando pa por cambia e sistema fiscal di pais Aruba. El a bisa cu BBO ta un instrumento cu bo no por keda his’e den cifra, ya cu e no ta un instrumento traha pa esey debi na escalanan cu tin.

Den cuadro di esaki a evalua otro posibilidad cu no ta algo nobo. Den esey ultimo gobierno a haya conseho pa bin cu e sistema fiscal di BTW (VAT-IVA). Tambe Fondo Monetario Internacional (IMF) a pone den su rapport pa bin cu un sistema, pero e ta uno cu por duna dos aña pa implement’e. Maduro a bisa cu e topico aki ta un realidad den gobernacion cu den un futuro cercano nan mester evalua cu si BBO no ta traha pa nos pais, nos tin cu busca otro sistema fiscal y un recomendacion ta esun di BTW.

Maduro a indica cu pa bin cu un cambio asina mester tin na cuenta e realidad politico. Un cambio grandi den un aña di eleccion ta demanda cu bo meter haya e base politico pa bin cu un cambio di e embergadura aki. El a bisa cu cautela cu e cambio aki ta exigi no solamente di politica, sino cu ta exigi di pueblo madurez.

Pais Aruba no por keda sin un belasting asina, pero mester keda evalua kico ta miho pa e pais. Pero esaki sigur lo genera un discusion cu ta inclui hende cu sa y no sa e materia. Un di e discusionnan lo ta cuanto e cifra di e belasting aki ta bay bira. E sistema di BBO ta core den un cifra. E no por bay halto cu 10%. Mientras cu bo ta haya un BTW cu ora bo ta introduci e mester ta alrededor entre 13% y 15%. Sigur e ta haya cu si e ta bin cu e tipo di cifra aki, esaki lo start un discusion, sin antes por bini cu un debate madura. Ya cu e BTW su sistema ta traha diferente.

Refineria

E tema di refineria no a wordo inclui den e nota di reforma entrega na CAFT. E mandatario a bisa cu na momento cu a traha e documento aki, nos realidad ta cu pais Aruba ta memey di un crisis y hayando yudansa di Hulanda, y mirando loke ta sosode rond di nos.

E ta haya cu a pesar cu e no ta aparece den e nota, refineria como e di dos pilar economico cu tabata pa nos pais, nunca e ta bay perde su balor pa esey. Pero e ta haya cu e realidad ta cu e refineria su infrastructura a bay atras. Igualmente pa por haya un operador gobierno tabatin mester di luz berde, ya cu si bo tin un contract cu un otro compania, e por tin consecuencianan pa nos pais.

Awor cu e contract cu Citgo a keda finalisa e mandatario ta haya cu pais Aruba por haya mas claridad riba kico refineria su futuro ta bay ta. E no ta algo cu ta exigi un reforma, sino cu e ta haya cu tema di refineria ta keda latente si. Pero gobierno mester tuma su tempo pa por traha riba dje.

El a declara cu tema como e refineria, gobierno a yega di papia riba nan, pero no tabatin e momento pa tuma e decision. Pero actualmente den e situacion di crisis, caminda tin cosnan cu no por sigui mas, tin cierto decision cu mester wordo tuma di forma acelera. Of topiconan cu mester papia y debati riba nan di un manera madura.

Pa bin cu e tipo di cambio aki bo mester di e base politico y di pueblo. Ya cu hopi hende ora cu bo ta bin cu e tipo di proposicion aki ta bay den discusion, sin mira esencia di e cambio y su beneficio.

E mandatario a lamenta cu prome cu nan a haya chens pa presenta e nota di reforma aki, ya caba el a lek den medionan di comunicacion. El a referi cu esaki ta atrobe un caso cu cos ta lek prome, y no ta duna gobierno y e mandatario en cuestion e tempo pa por duna un splicacion adecuado na pueblo. Te hasta internamente e no a haya tempo pa por splica tur cos den seno di gobierno.