Nos pais ta den un crisis, y den un crisis multiple. Solucion facil lo a caba basta dia caba, si acaso nan tabat’ey. Cu esaki ta bin discusion, den tur aspecto di e asunto. Esaki riba su mes no ta asina dramatico, mas bien ta importante pa nos tin discusion di ki rumbo nos mester tuma den e asunto aki. Y ora nos ta discuti, no ta util pa enfoca riba e hecho cu tin diferencia di opinion, sino kico ta propone pa soluciona.

Lamentablemente nos por ripara cu e debate ta bay mas y mas den direccion di duna contrincante nombernan menos bunita, y hasta mas grave ainda, ta cuminza circula lista di supuesto ‘traidor’ di patria, pa e simple motibo cu nan tin otro opinion. Nos ta spera cu e gran mayoria tin e sano huicio pa no laga e controversia pasa na algo mas, pasobra esey no ta yuda ningun di nos. Ta imposible pa convence otro persona cu tin e firme conviccion cu e tin razon y cu su argumentonan ta solido. Loke ta importante na e momento aki, y sigur pa esnan cu ta den negoshi di duna informacion, pa duna esaki mas completo y mihor posible.

Sin embargo, tin mas señal di atende critica na manera exagera, cu ta base di preocupacion tambe. Por ehemplo, nos promer mandatario cu ta yama bonbini na tur esnan cu ta apoya su punto di vista den su controversia cu Hulanda, y ta bisa esnan cu no ta pertenece na e grupo ey, cu aparentemente “kier kibra Aruba”, pa nan “keda leu”. Nos no tin intencion di bay profundisa den kico esaki ta implica y pa ken. Contal cu pa nos como medio di comunicacion cu ta duna oportunidad na tur diferente opinion, basta cu ta mantene respet pa otro, no ta tuma e ‘keda leu’ aki como tira den nos direccion, y ta keda haci nos trabao, manera semper. Nos no ta kere cu e tipo di expresion aki ta haci mas cu convence esnan cu ya tabata pertenece na e grupo cu ta di acuerdo cu e mandatario, cu nan bon derecho, pero no ta yuda pa crea un base mas amplio den comunidad cu ta haya otro a base di ‘hecho’ (facts). Naturalmente cu no semper ta perfectamente posible pa separa hecho y opinion, pero cierto acuerdo riba cierto hecho ta yuda en todo caso pa no mester ta discuti cosnan cu no ta cuadra cu realidad.

Un di e ehemplonan mas reciente cu nos a topa ta e discusion tocante cuanto placa gobierno ta spera di haya cu e emision di bono. Nos ta kere cu un gran parti di e opinionnan cu nos ta topa riba rednan social ta duna un cos di conoce: cu aparentemente gran parti di e comentaristanan no a lesa e decreto gubernamental… Cu consecuencia cu ta haya bataya grandi tocante e suma cu ta bay fia, mientras cu e decreto ta bisa cu tur claridad cu ta trata di un suma maximo di Afl. 400 miyon. Tambe e decreto ta bisa ‘clip and clear’ cu ta trata di un interes di 5,5%. Si e mandatario concerni bisa cu e ta kere cu ta mas realistico pa pensa riba un suma mas modera ta loke lo logra, esey no ta ningun problema. Di tur manera, lo mester spera pa mira kico finalmente ta logra. Pero, esey no ta cambia e hecho cu e suma den su decreto ta 400 miyon, punto. Awor, ora tin hende cu no a mira e decreto ta keda insisti cu ta adversarionan di e ministro a inventa e suma di 400 miyon, esey ta absoluto ‘bogus’, y no ta yuda den un discusion a base di hecho. Di tur manera, ta parce nos hopi mas importante pa sobrepasa e nivel di ‘welles, nietes’ aki cu no ta sirbi ningun proposito sano.

Tin naturalmente elemento den e debate cu ta indica razon na e otro banda tambe. Ora nos Promer Ministro ta contesta secretario di estado Knops a traves di un comunicado di prensa y ta bisa cu fia placa di Hulanda o di un otro fuente, manera awor cu e emision di bono, igualmente ta aumenta debe, e tin full razon; debe ta debe. Pero no ta esey ta nos preocupacion. Nos preocupacion ta e altura di nos debenan – casi 130% di GDP – cu lo bay subi mas ainda promer cu e crisis aki yega su fin y nos por yega na normalisa nos situacion economico. Nos preocupacion ta cu cada vez e discusion ta bay den un direccion totalmente inutil, cu no ta yuda esclarece e problema grandi cu nos ta aden, y di unda posible solucion y, importante, apoyo por bin.

Manera nos por a tende y mira den un declaracion di Promer Ministro di Corsou di algun dia pasa, despues di e protestanan fuerte, inicialmente mas fuerte cu e posicion di gobierno di Aruba, nan tambe a yega na reconoce, cu a pesar di e diferencia di opinion, no tin alternativa pa resolve e crisis aki, cu no ta pasa via Hulanda. Parce cu despues di rabia, realismo a dal nan. Lo ta recomendable pa nos gobierno tambe considera e posicion aki, pasobra e ta e unico realistico cu tin.