Dos suceso algun tempo pasa a capta nos atencion, pasobra nan ta relaciona cu e facilidad, o dificultad di crea o cambia ley den nos pais. Tur dos caso, na nan manera, ta ilustra locual ta aparenta di ta ineptitud o incapacidad pa analisa y crea reglanan legal cu ta ‘make sense’ y no ta aumenta e problema na luga di yuda resolve.

Un di nan ta e caso di e problemanan cu e rijbewijs di Aruba, cu segun opinion di Conseho Electoral no tabata cumpli cu ley, o bisa di otro forma, e ley no ta refleha e rekisitonan cu e rijbewijs mester/ta pretende di tin. Ademas e set up pa produccion di e rijbewijs tin cierto riesgo (innecesario) cune, cu por coregi cu relativo facilidad, pero pa un of otro motibo esey no ta sucede. Den esaki nos ta referi na e 1500 rijbewijsnan cu ta circulando cu eror ariba, sea den nomber di e personanan, o otro informacion manera fecha di nacemento. Esaki ta djis e casonan cu a constata a base di e ‘sample’ cu Censo a haya di Cuerpo Policial di un parti di e rijbewijsnan otorga na 2016. Si desde 2015 ta di e manera aki a traha, anto tin probabilidad cu tin miles di rijbewijs cu eror ariba, cu ta haci e documento no valido. Realmente tur hende cu detecta eror riba nan rijbewijs otorga desde 2015 mester bay reclama un documento nobo; paga pa e documento nobo den nos opinion no ta al caso, pasobra ta e servicio gubernamental ta responsabel pa entrega un documento cu tin balor legal.

Pero awor e aspecto di legislacion den esaki. Ora Conseho Electoral a emiti un comunicado di prensa, den cual nan a splica extensamente kico ta e problema cu e decreto actual no ta coresponde cu e rijbewijs, e ministro encarga cu e asunto, esun di Husticia di e tempo ey, a comenta negativamente riba e noticia, alegando cu no tin problema cu e rijbewijs. Despues, ora el a comprende finalmente cu si tin problema, y cu e mester haci algo, el a sali afo bisa cu e cambio di e decreto no ta algo grave, ‘den un dia mes por cambi’e’. Esey riba su mes ta bon noticia, pasobra nos no ta custumbra cu e tipo di velocidad aki na departamento di legislacion. Puntra pa su opinion riba e reaccion di e ministro, e presidente (saliente) di conseho electoral a bisa na un emisora radial, cu “si e (ministro) ta bisa cu e ta un cos cu por haci den un dia mes, ta dicon anto e no a hacie ainda…”

Nos no a tende un reaccion riba e comentario aki di banda di e ministro, y probablemente lo no hay’e tampoco. Djis nos ta curioso pa sa ta con largo esun dia ey na cual e ta referi, lo bay dura. Y loke ta bay dura mas largo ainda ta e orden na e servicio cu ta emiti rijbewijs pa nan cuminsa traha cu dato confiabel di database di Censo.

E otro caso tabata e discurso di comerciante y ex-presidente di ATIA, Stephen Daal, na e evento por cierto bon bishita pa empresa chikito organisa pa departamento di asunto economico. E empresario invita, cu gran experiencia den logistica, a ‘pinpoint’ cu precision e mal experiencia cu gobernacion ta creando y lo sigui crea pa comercio, si no cambia algo drastico den e manera cu gobernacion ta mira comercio. Y con seguidamente no ta maneha legislacion pa regula y stimula sino pa ta un obstaculo pa comercio, obligando nan di haci mas gasto (innecesario) haciendo e producto cu ta yega Aruba mas caro, y hasta disminuyendo e posibel entradanan pa gobierno mes. Hopi critica acerta, y esaki tambe ta, ta mustra den direccion di e lentitud legendario den haci cambio den ley. Esey tin varios factor cu ta hunga un papel, di cual varios a ser analisa den e editorial aki. Un di esunnan cardinal ta e falta di interes na nivel mas halto den gobierno pa activamente actualisa ley como instrumento importante pa trabao gubernamental. Ademas cu ta carece e vision pa realisa unda legislacion por sirbi di estimulo, na luga di ta un strobacion, pa desaroyo economico. Den e caso specifico di logistica, y tur cos cu nos ta uza y bisti ta bin di exterior, no ta mirando mehoracion.

Tambe te awe ainda ta parce cu den gobernacion no tin e comprension cu procesonan fluido y agil no ta stimula corupcion. Corupcion ta bin di procesonan dificil y intransparente cu ta haci bida di comerciante dificil, y como tal tambe e disposicion pa na un dado momento ‘resolve e problema’ cu placa o fabor. Ningun hende cu mester tramita asunto cu un entidad gubernamental y ta haya un servicio corecto y rapido, lo ta hinca den su cabes pa paga pa servicio cu mester ta gratis, y rapido. En todo caso lo ta un alivio si e gobierno actual realmente kier haci un diferencia, pa cuminsa traha riba un trayecto drechi di legislacion, y di berdad ‘haci den un dia loke (facilmente) por haci den un dia…”