Den un temporada di crisis unda tur persona rond mundo den paisnan cu casonan di Covid-19 mester tene cuenta cu touch cosnan manera porta di auto, laba man frecuentemente y mantene un distancia aleha di otro persona, esaki ta bira un reto pa transporte publico cual riba su mes ta un servicio den cual hende ta aglomera pero cu hopi hende ta depende di dje.

Ya desde 17 di maart Arubus a anuncia cu ta tuma medida pa asina aporta na minimalisa e plamamento di Covid-19 den comunidad Rubiano. Arubus a implementa un maneho di exigi pasahero cu subi nan busnan pa laba man, si no, no ta laga e pasahero drenta.

Esaki ta keda contrasta cu e situacion den cual chauffeur y tambe pasahero di bus chikito ta haya nan mes mirando e medidanan cu Departamento di Transporte Publico (DTP) a conseha chauffeur di bus chikito di tur ruta pa implementa, bou cual ta inclui laga solamente 1 persona sinta den cada rij di asiento y pa ofrece hand sanitizer pa tur pasahero na momento di subi. Pero esaki tin su consecuencianan tanto pa e chauffeur su entrada, mientras e ta algo dificil pa implementa mirando e echo cu e autobusnan ta chikito y cu cada persona ta paga cash, y hopi biaha mientras ta den bus, si ta sinta patras, ta paga por medio di manda e placa dilanti, cu cada persona den rij pasando esaki dilanti te ora cu e yega na e chauffeur.

Bon Dia a bay tira bista na e central unda autobus cu ta core e ruta San Nicolas-Oranjestad ta parkeer, y tabata remarcabel cu cada chauffeur di autobus ta lidiando cu e situacion aki den diferente manera, mescos cu ta mira den publico en general. Chauffeur di Bus 99 por ehempel, tabata hopi consciente pa mitiga e plamamento di e virus cu te awo ta contene bastante bon y no a plama ampliamente riba nos isla. E chauffeur tin hand sanitizer cla pa pasahero, y e ta purba haci su best pa conscientisa su clientenan con miho pa comporta den bus pa evita cualkier posibel transmision.

Sinembargo, chauffeurnan ta limita den loke nan por brinda nan clientenan mirando cu cada dia tin menos hende riba caya cu ta uzando nan como transporte, ademas cu e scarsedad y limitacion di fondo ta haci cu algun chauffeur no por zorg pa stock nan vehiculo cu suficiente hand sanitizer pa tur nan pasahero.

Den combersacion cu Lissette Winklaar, kende ta representa Comision di Autobus di San Nicolas, a bin na cla cu tin varios di su coleganan cu a stop completamente cu core bus, pa via di e preocupacionnan di salud. Winklaar a conta Bon Dia cu tin colega cu no a tribi pa core mas, pasobra nan tin yiu cu tin asma y e chauffeur ta consciente cu e ta expone su mes na transmision, cual lo por yega na su yiu y crea complicacionnan serio p’e, si e mester bin den contacto cu e virus. “Nan no tin e durf di bay riba caya pa no bin cas cu ningun virus pa pega nan famia”, Winklaar a conta.

Winklaar a conta e medio aki cu pa loke ta trata e situacion financiero di e chauffeurnan, el a nota cu tin basta colega cu ta kedando cas, sea pa preocupacion pa salud, of pa via cu no tin casi hende riba caya. Nos a puntra Winklaar si e chauffeurnan ta sperando algun ayudo di gobierno, pa cual Winklaar a comenta cu nan no tin expectativa pa ricibi ningun ayudo pero si nan lo ta gradici pa cualkier sosten. Den mesun rosea a puntra Winklaar si e Fondo di Asistencia Social di Emergencia (FASE) lo por ta un ayudo cu lo por aporta na nan, y el a comenta cu no ta conoci pa nan si nan por aplica pa esaki. Bon Dia a tuma contacto cu ministerio di Asuntonan Social y vocero Gisette Croes a bisa cu ta ‘sigur’ cu nan por aplica.

Winklaar a conta cu actualmente no ta bal la pena pa chauffeur core e distancia largo di Playa pa San Nicolas alabes cumpliendo cu protocol pa salud, cual lo resulta cu cada trip lo por mag di tin 4 pasahero so alabes, compara cu e number regular di mas o menos 11 pasahero, dependiendo di e bus. Winklaar a remarca cu “cu 4 hende bo ta logra cubri net e diesel pa e distancia ey, p’esey tin hopi hende ta dicidi di keda cas. E no ta cumbini bo. Pa bay haci esey, ta miho keda cas pasobra uno, ta bay core riesgo cu salud pa tiki placa, y tin riesgo di trece un virus cas cu famia no a pidi p’e.”

Finalmente, mescos cu tin persona den poblacion cu no ta tuma e situacion aki serio, tambe tin persona chauffeur di bus chikito cu no ta suministra pasahero cu hand sanitizer of ta tuma otro medida pa proteha e pasaheronan y nan mes. Winklaar a bisa cu e grupo aki ta chikito, kiermen no lo tin mas cu un par di chauffeur cu no ta siguiendo e liñanan di guia, pero si a haci un esfuerso di nan parti pa informa otro como colega. “Bo ta weita cu nan no tin interes. Mi ta supone cu pa e grupito ey DTP of gobierno lo mester tuma medida cu e grupito ey cu no ta tumando e caso aki na serio”.